Lucjan Rydel (poeta)

---

Życiorys

Lucjan Rydel, utalentowany poeta, był synem Lucjana, który był okulistą, profesorem oraz rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także wnukiem Józefa Kremera. Ukończył C.K. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, zdobijając świadectwo dojrzałości w 1888 roku. W latach 1888-1894 podejmował studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, na prośbę swojego ojca. Po obronie doktoratu zdecydował się poświęcić pisarstwu oraz badaniom z zakresu historii i sztuki.

W 1895 roku Rydel przeniósł się do Warszawy, gdzie zaczął publikować swoje felietony oraz artykuły związane z krytyką literacką i historią sztuki na łamach gazet krakowskich i warszawskich, m.in. w Gazecie Polskiej. W 1896 roku, dzięki stypendium przyznanemu przez Akademię Umiejętności, miał okazję wyjechać do Paryża, gdzie uczestniczył w wykładach na Collège de France, Sorbonie oraz École des Beaux-Arts. Po powrocie do Krakowa związał się z miastem, gdzie w 1900 roku poślubił Jadwigę Mikołajczykównę (1883-1936), córkę gospodarza z Bronowic. Ten związek stał się inspiracją do napisania słynnego dramatu Wesele przez Stanisława Wyspiańskiego, który także uczestniczył w ceremonii zaślubin.

Ślub budził kontrowersje, a w 1901 roku Rydel z żoną osiedli się w dworku we wsi Tonie, obecnie związanym z dworem przy ul. Kaczorówka 10. Tam, angażując się w życie kulturalne, zakładał czytelnie, prowadził wykłady oraz organizował ludowe przedstawienia. Wspierał rozwój talentu Antoniego Kucharczyka, lokalnego poety. W 1907 roku Rydel odbył podróż po Grecji, a jego wykłady o sztuce i kulturze tego kraju cieszyły się dużym zainteresowaniem na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie wykładał niemal do końca swojego życia.

W 1908 roku kupił od Włodzimierza Tetmajera dworek w Bronowicach Małych, który przeszedł czteroletnią przebudowę. W 1912 roku zamieszkał w nim z rodziną. W tym samym roku Rydel został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa. W obliczu wybuchu I wojny światowej, od września 1914 do czerwca 1915 roku, przebywał z rodziną w Pardubicach i Pradze, gdzie pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Prezydium Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego w sierpniu 1914 roku. Po powrocie do Krakowa od września 1915 do sierpnia 1916 roku był dyrektorem Teatru im. Słowackiego.

Niestety, w 1917 roku zachorował na chorobę nerek, co skutkowało koniecznością usunięcia jednej z nich. W marcu 1918 roku zapadł na zapalenie płuc. Rydel zmarł w Rydlówce 8 kwietnia 1918 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim (kwatera KA), gdzie jego nagrobek ma formę przydrożnej kapliczki z okolicznych wsi. W tym samym grobie spoczywają jego żona, bracia Stanisław (zmarły w wieku 19 lat w 1909 roku) oraz Adam, a także siostra Helena Lange, w towarzystwie członków rodziny Sedlmayerów, z którymi łączyły ich więzy rodzinne.

Twórczość

Lucjan Rydel to postać nie tylko znana, ale i szanowana w polskiej kulturze. Jego twórczość obejmuje różnorodne formy literackie, które wciąż inspirują współczesnych twórców. Do najważniejszych dzieł tego poety i dramatopisarza należą:

• Zaczarowane koło – baśń dramatyczna z 1900 roku, która doczekała się adaptacji w postaci poematu symfonicznego autorstwa Konstantego Gorskiego oraz opery stworzonej przez Jerzego Gablenza,
• Betlejem polskie, jasełka, które miały swoją premierę w 1904 roku,
• Zygmunt August – trylogia dramatyczna wydana w 1912 roku, zawierająca takie tytuły jak Królewski jedynak, Złote więzy oraz Ostatni,
• Ferenike i Pejsidoros – opowiadanie z 1909 roku,
• Poezje – zbiór poezji, którego pierwsze wydanie miało miejsce w 1899 roku, a kolejne, rozszerzone, w 1901 i 1909 roku,
• jednoaktówki: dramat Matka z 1893 roku, misterium fantastyczne Dies irae z 1893 oraz Na marne z 1895 roku,
• poemat bajeczny Bajka o Kasi i królewiczu z 1903 roku, Pan Twardowski z 1906 oraz Madejowe łoże z 1909 roku.

Rydel swoją twórczością wpłynął na rozwój polskiego dramatu i poezji, a jego dzieła są do dziś analizowane i wystawiane w teatrach.

Upamiętnienie

Lucjan Rydel, znany poeta, został uhonorowany poprzez nadanie jego imienia wielu ulicom w różnych miastach Polski. Wymienione lokalizacje to:

• Warszawa (Bielany),
• Kraków,
• Łódź,
• Szczecin,
• Tychy,
• Elbląg,
• Ostrowiec Świętokrzyski,
• Zamość,
• Bielsko-Biała.

---

Oceń: Lucjan Rydel (poeta)

---