Jerzy Kowalski (filolog klasyczny)

---

Życiorys

Jerzy Kowalski był uznawanym filologiem klasycznym, synem Karola, urzędnika, oraz Wandy z Krawczyńskich. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, a następnie kontynuował naukę w latach 1912–1916, studiując filologię oraz archeologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W trakcie swoich studiów uczył się pod kierunkiem tak wybitnych postaci jak Kazimierz Morawski i Jan Michał Rozwadowski. Po obronie pracy doktorskiej w 1917 roku, której temat brzmiał „De Plutarchi scriptorum iuvenilium colore rhetorico”, uzyskał stanowisko adiunkta w II Katedrze Filologii Klasycznej na Uniwersytecie Lwowskim.

W 1920 roku, mimo że formalnie nie spełniał wymogów habilitacyjnych, został mianowany profesorem nadzwyczajnym, co było wynikiem wysokiego poziomu jego pracy doktorskiej. Przez długi czas, między innymi objął III Katedrę Filologii Klasycznej, a w 1929 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W latach akademickich 1932/1933 oraz 1933/1934 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego.

Podczas wybuchu II wojny światowej, Kowalski został we Lwowie, gdzie prowadził herbaciarnię wspólnie z żoną oraz innym profesorem filologii klasycznej, Jerzym Manteufflem. Później przeniósł się do Warszawy, gdzie w latach 1944–1945 wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i zajmował się życiem oraz działalnością św. Augustyna. W 1945 roku objął stanowisko w I Katedrze Filologii Klasycznej na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie był jednym z kluczowych organizatorów Wydziału Humanistycznego oraz Instytutu Filologii Klasycznej.

W latach 1945/1946 pełnił również obowiązki dziekana Wydziału Humanistycznego, a w 1946 roku został prorektorem. W 1939 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Duża część jego działalności naukowej skierowana była na Lwów, gdzie w 1923 roku przyjęto go jako członka przybranego Towarzystwa Naukowego. Po wojnie Kowalski aktywnie uczestniczył w życiu towarzystw naukowych we Wrocławiu, takich jak Polskie Towarzystwo Filologiczne oraz Polskie Towarzystwo Archeologiczne, którego był współzałożycielem.

Interesował się zagadnieniami retoryki greckiej oraz grecką archeologią, mitologią, etnografią antyczną, a także historią i geografią starożytną. Badał wczesne prace Plutarcha, analizując wpływ retoryki greckiej na jego twórczość. Zajmował się także Hermogenesem z Tarsu, a w 1947 roku opublikował krytyczne wydanie jego dzieł. W swoich badaniach skupił się na Sielankach Wergiliusza, dziełach Kopernika, a także na publikacjach Mickiewicza oraz Arystofanesa.

Podczas swojej kariery naukowej odbywał liczne podróże do Włoch, Grecji i Francji w okresie międzywojennym, co poszerzało jego wiedzę oraz wiedzę przekazywaną studentom. W 1924 roku poślubił Annę z Chrzanowskich Kowalską, pisarkę. W 1946 roku we Wrocławiu przyszła na świat ich córka, Maria, znana w rodzinie jako Tula. Po śmierci męża w 1954 roku, Anna przeniosła się do Warszawy i mieszkała z córką oraz Marią Dąbrowską. Jerzy Kowalski został pochowany na cmentarzu Świętego Wawrzyńca we Wrocławiu.

Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w roku 1950, co było uznaniem jego zasług dla polskiej filologii klasycznej oraz nauki.

Publikacje

Jerzy Kowalski, znany filolog klasyczny, w znaczący sposób przyczynił się do literatury, wspólnie z żoną Anną publikując kilka powieści, w tym tytuły takie jak: Cataline (1931), Mijają nas (1932), Gruce (1936) oraz Gąszcz (1961). Ponadto, w 1933 roku ukazał się jego zbiór opowiadań pod tytułem Złota kula. Kowalski nie ograniczał się tylko do pisania powieści; był również autorem wspomnień Figle pamięci, które opublikowano w 1963 roku.

W zakresie prac naukowych, jego dorobek jest równie imponujący. Można wymienić następujące publikacje:

• Grecja od wojny peloponeskiej do podboju macedońskiego (1923),
• Studia rhetorica (1928),
• De Didone Graeca et Latina (1929),
• De artis rhetoricae originibus quaestiones selectae (1933),
• De arte rhetorica (1937),
• Puer Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla I klasy gimnazjów ogólnokształcących (1937, z Marianem Goliasem),
• Iuvenis Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla II klasy gimnazjów ogólnokształcących (1938, z Marianem Goliasem),
• Rozwój cywilizacji greckiej (1950).

---

Oceń: Jerzy Kowalski (filolog klasyczny)

---