Jerzy Pawłowski (zoolog)

---

Życiorys

W 1954 roku Jerzy Pawłowski ukończył studia pierwszego stopnia na Uniwersytecie Jagiellońskim, a rok później obronił magisterium oraz rozpoczął studia doktoranckie na Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W 1960 roku uzyskał doktorat w dziedzinie nauk leśnych, a osiem lat później, w 1968 roku, obronił habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1978 roku zdobył tytuł profesora w Polskiej Akademii Nauk.

W latach 1954–1958 Pawłowski pracował w Warszawie. W 1958 roku rozpoczął pracę jako kustosz Muzeum Babiogórskiego Parku Narodowego, które obecnie funkcjonuje jako Ośrodek Edukacyjny Babiogórskiego Parku Narodowego, zapewniając wsparcie edukacyjne i badawcze w Zawoi, gdzie pozostawał do 1964 roku. Następnie objął stanowisko kierownika Stacji Biologicznej Zakładu Zoologii Systematycznej i Doświadczalnej PAN w Ojcowie, gdzie pracował od 1964 roku do 1972 roku. W 1972 roku został zastępcą kierownika tego zakładu, by następnie, w latach 1978–1981, pełnić rolę jego kierownika.

Działalność naukowa

Jerzy Pawłowski był niezwykle aktywnym zwolennikiem badań naukowych, które prowadził przez dziesięciolecia. W jego karierze istotne miejsce zajmowały liczne staże i badania w krajach Palearktyki. W latach 1958–2010 wielokrotnie odwiedzał m.in. Karpaty, zarówno polskie, ukraińskie, jak i rumuńskie. Ponadto, jego badawcze wędrówki obejmowały masywy bałkańskie (w Bułgarii, Jugosławii i Grecji) między 1965 a 2010 rokiem oraz Alpy w latach 1975 i 1978. Również Półwysep Iberyjski i Wyspy Kanaryjskie znalazły się w jego obszarze zainteresowań, a badania na Bliskim Wschodzie od 1975 do 1977 roku również przyczyniły się do jego naukowego dorobku.

Oprócz podróży do głównych regionów, Pawłowski swoje badania prowadził w Azji Środkowej, a także na Dalekim Wschodzie (Bajkał, Ussuri i Korea) w latach 1971–1991. Jego główne zainteresowania naukowe obejmowały: entomologię, ekologię zwierząt, zoogeografię, ewolucję fauny oraz historię zoologii. Szczególnie wyróżniał się w badaniach dotyczących taksonomii, systematyki i faunistyki biegaczowatych (Carabidae) oraz paleoekologii chrząszczy (Coleoptera) Europy Środkowej.

Pawłowski był także płodnym autorem. Od 1952 do 2010 roku stworzył ponad 230 prac naukowych, w tym prace dotyczące taksonomii nowych gatunków. Jako mentor był promotorem pięciu prac doktorskich i recenzentem trzynastu prac doktorskich oraz jedenastu habilitacji. Równocześnie prowadził wykłady z zoogeografii regionalnej i historii zoologii dla studentów biologii.

Ostatecznie został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC1-3-20).

Osiągnięcia naukowe

W swojej pracy badawczej w zakresie Carabidae opisał aż pięćdziesiąt nowych taksonów na poziomie gatunkowym i podgatunkowym, pochodzących z regionów takich jak Karpaty, Półwysep Bałkański, Bliski Wschód, Daleki Wschód, Etiopia oraz Wyspy Kanaryjskie. Dodatkowo, wyznaczył cztery nowe taksony na poziomie rodzajowym i podrodzajowym, co świadczy o jego znaczącym wkładzie w rozwój entomologii.

Działalność edytorska

Wiele lat poświęcił również działalności edytorskiej, jako członek redakcji czasopism takich jak Acta zoologica cracoviensia od 1975 roku oraz Monografie Fauny Polski, gdzie pełnił funkcję sekretarza redakcji w latach 1973–1981. Pawłowski był redaktorem naczelnym Polskich Pism Entomologicznych w latach 1992–1995 oraz członkiem Advisory Board w Elytron w Barcelonie od 1988 roku. Oprócz tego, jego recenzje edytorskie ukazały się w licznych czasopismach i wydawnictwach.

O jego relacjach osobistych także należy wspomnieć. Wspomnienie o Marku Eminowiczu znalazło się w książce opublikowanej w 2009 roku, zatytułowanej „Lubię swoje wady. Marek Eminowicz w opowieściach na siedemdziesięciopięciolecie”.

Członkostwo w organizacjach

Jerzy Pawłowski był wybitnym zoologiem, który z wielkim zaangażowaniem uczestniczył w różnorodnych organizacjach naukowych przez wiele lat, odgrywając w nich kluczowe role. Jego członkostwo w Polskim Towarzystwie Entomologicznego rozpoczęło się w 1953 roku, a w kolejnych latach pełnił różnorodne funkcje, w tym sekretarza oddziału warszawskiego w latach 1954–1958 oraz członka Komisji Rewizyjnej od 1971 do 1976 roku. W latach 1984–1986 był wiceprezesem towarzystwa, a od 1990 roku do końca życia pełnił funkcję Członka Honorowego oraz członka Zarządu Głównego.

Pawłowski był również jednym z pierwszych członków Polskiego Towarzystwa Taksonomicznego od momentu jego powstania aż do 2001 roku. Jego aktywność obejmowała także członkostwo w Śląskim Towarzystwie Entomologicznym, European Asociación de Coleopterologia oraz Tovarystvo Zoołohiv Zachidnoji Ukrajiny, gdzie także działał do swojej śmierci.

Wspierał również badania i rozwój nauki jako członek Polskiej Akademii Umiejętności, pełniąc tam funkcję członka Komisji Historii Nauki. Również członkostwo w Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU oraz w Komitecie Historii Nauki i Techniki PAN świadczy o jego szerokim zakresie zainteresowań badawczych. Dodatkowo, w uznaniu jego osiągnięć, został mianowany Członkiem Honorowym AZS Kraków.

Odznaczenia i nagrody

Jerzy Pawłowski, wybitny zoolog, został uhonorowany licznymi odznaczeniami i nagrodami za swoje osiągnięcia i działalność na rzecz nauki oraz społeczności. Oto lista wyróżnień, które zdobył w swoim dorobku:

• Złoty Krzyż Zasługi,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2012),
• Nagroda Wydziału Nauk Biologicznych PAN (1976).

Życie prywatne

Jerzy Pawłowski, znany zoolog, wziął ślub z Teresą Krawcowicz (1933–2018), z którą doczekał się trojga dzieci. W ich rodzinie zrodzili się: Michał (1957–1966), Joanna Kongstad (ur. 1958) oraz Barbara Dziadowiec (ur. 1964). W ostatnich dziesięcioleciach swojego życia, Pawłowski osiedlił się w Krakowie, gdzie spędził wiele lat swojego życia.

---

Oceń: Jerzy Pawłowski (zoolog)

---