Ludwik Stomma

---

Działalność

Ukończył VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie w roku 1968, po czym zdobył wykształcenie etnograficzne na Uniwersytecie Warszawskim w 1973. W swojej karierze dydaktycznej wykładał na Uniwersytecie Warszawskim oraz w KUL, a także na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dodatkowo miał okazję pracować w Instytucie Sztuki PAN oraz na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W 1976 roku obronił swoją pracę doktorską, a pięć lat później uzyskał habilitację. W 1981 opuścił Polskę i osiedlił się we Francji. W ramach École pratique des hautes études pracował na Sorbonie (IV), a od 2008 roku piastował honory profesora nadzwyczajnego na UMK. Dotychczas wydał czternaście książek, w tym cztery teksty naukowe, dwie publikacje dla dzieci, a także prace historyczne oraz biograficzne.

Od 1990 roku był regularnym felietonistą tygodnika „Polityka”. Jego teksty można było znaleźć również w takich czasopismach jak „Kuchnia”, „Motomagazyn”, „Elle”, „Hustler”, „Cosmopolitan” i „Nie” w ramach publikacji pod pseudonimem „Gall Anonim”. Stworzył popularny zbiór felietonów zatytułowany Nalewka na czereśniach oraz Słownik polskich wyzwisk, inwektyw i określeń pejoratywnych. Był także członkiem Collegium Invisibile.

Jeżeli chodzi o jego poglądy polityczne, Stomma zidentyfikował się z lewicą. Choć przez krótki czas należał do Unii Pracy, to jego zainteresowania obejmowały także wolnomularstwo. W roku 2000 został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za znakomite osiągnięcia w dziedzinie dziennikarstwa i publicystyki. Kolejnym jego wyróżnieniem była Złota Sowa Polonii w 2009 roku, która doceniła jego dorobek.

Był synem Stanisława Stommy oraz przez pewien czas mieszkał we Francji, konkretnie w La Ferté-sous-Jouarre w departamencie Sekwana i Marna. Zmarł 13 marca 2020 roku, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu. Symboliczny grób został umiejscowiony na cmentarzu leśnym w Laskach pod Warszawą.

Kontrowersje

W 1991 roku, w periodyku naukowym „Etnografia Polska”, opublikowano recenzję, która nosiła cechy polemiki pomiędzy trzema autorami: Arnoldem Lebeufo, Mariuszem Ziółkowskim oraz Robertem Marcinem Sadowskim z Zakładu Antropologii Historycznej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. W ramach tej dyskusji, poddano krytyce pracę doktorską Ludwika Stommy, wskazując, że wymieniona praca zawierała znaczące niedociągnięcia. Zauważono, że około jedna czwarta doktoratu poruszająca tematykę astronomiczną była na niskim poziomie i niejednokrotnie zawierała błędy merytoryczne.

Jednak kluczowym punktem tej polemiki było wykazanie, że tzw. obserwatorium w Skordiowie, które miało świadczyć o zachowanej wiedzy astronomicznej na polskiej wsi, było całkowitym fałszerstwem. Obserwatorium to miało stanowić istotny dowód na tezy przedstawiane w pracy doktorskiej Stommy, a jego autentyczność została podważona.

W 1993 roku na łamach „Polskiej Sztuki Ludowej” ukazał się artykuł autorstwa Krystyny i Krzysztofa Piątkowskich, którzy zdecydowanie wzięli w obronę Ludwika Stommę. Niestety negują oni zarzuty wysuwane przez Lebeufa, Ziółkowskiego i Sadowskiego. Piątkowscy stwierdzili, że istnieje uzasadnione przypuszczenie o rzeczywistej obecności obserwatorium w Skordiowie oraz że strukturalistyczne podstawy koncepcji Stommy są prawidłowe. Wskazali również, że krytyka autorów, będących zwolennikami scjentystycznego modelu nauki, skupiała się na zagadnieniach astronomicznych, przeoczając sedno interpretacji teorii Stommy.

Również w 1993 roku, w 75. tomie rocznika „Lud”, Ludwik Stomma odpowiedział na zarzuty zawarte w artykule Lebeufa, Ziółkowskiego i Sadowskiego w „Etnografii Polskiej”, odrzucając postawione przez nich oskarżenia. Kilka miesięcy później, w tym samym roku, „Etnografia Polska” opublikowała ripostę tych samych trzech autorów w odpowiedzi na reakcję Stommy, która podtrzymała wystosowane wcześniej zarzuty.

Publikacje

Oto zebrane osiągnięcia literackie Ludwika Stommy, które świadczą o jego wszechstronności oraz bogatej wiedzy w zakresie kultury i historii. Publikacje te stanowią ważny wkład w polskie piśmiennictwo.

• Słońce rodzi się 13 grudnia, Warszawa 1981, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, s. 140, ISBN 83-205-3341-4,
• Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., wyd I: 1986, Instytut Wyd. Pax, ISBN 83-211-0614-5; II wyd. rozsz.: 2002, ISBN 83-917096-0-4,
• (z Tomaszem Dominikiem) Niezwykłych przygód Baranka Pacanka księga pierwsza, Warszawa 1994, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, s. 22, ISBN 83-7066-606-X,
• Wzloty i upadki królów Francji sposobem antropologicznym wyłożone, wyd I: Łódź 1991, Wyd. Łódzkie, s. 225, ISBN 83-218-0898-0; wyd II: Warszawa 1994, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, s. 191, ISBN 83-7066-595-0; wyd III: Wydawnictwo Twój Styl, 2004, ISBN 83-7163-382-3,
• Królów polskich przypadki, Warszawa 1993, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, s. 173, ISBN 83-7066-536-5,
• Antologia poezji głupich i mądrych Polaków w Ludwika Stommy wyborze, autor wyboru; 1995, ISBN 83-7066-656-6,
• Żywoty zdań swawolnych, Warszawa 1998, Wyd. Twój Styl, ISBN 83-7163-087-5,
• (z Tomaszem Dominikiem) Kobiet czar…, Warszawa 2000, Wydawnictwo Twój Styl, s. 290, ISBN 83-7163-153-7,
• Poczet polityków polskich XX wieku, Warszawa 2000, Wyd. Graf-Punkt, ISBN 83-879-88-65-0,
• Królów polskich i francuskich przypadki, Warszawa 2000, Wyd. Graf-Punkt, s. 438, ISBN 83-87988-69-3,
• Słownik polskich wyzwisk, inwektyw i określeń pejoratywnych, Warszawa 2000, Wydawnictwo Graf-Punkt, ISBN 83-87988-72-3,
• (z Ludwikiem Lewinem) Paryż za dwa Ludwiki. Przewodnik po Paryżu cieni i smaków, Warszawa 1995, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, ISBN 83-7066-657-4,
• Nalewka na czereśniach, wybór felietonów z „Polityki”, Poznań 2000, Wydawnictwo Sens, ISBN 83-86944-29-3,
• Życie seksualne królów Polski i inne smakowitości, Wyd. Twój Styl, 2002, ISBN 83-7163-267-3,
• Paryskie spacery, 2003, Wydawnictwo Twój Styl, ISBN 83-7163-354-8,
• Z owsa ryż. Po co nam Francja, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, Warszawa 2003, ISBN 83-7163-349-1,
• Dzieje smaku, Poznań 2004, Wydawnictwo Sens, ISBN 83-86944-44-7,
• Francuska miłość, Warszawa 2004, Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, ISBN 83-7163-464-1,
• Sławnych Polaków uczucia i śluby, Poznań 2004, Wydawnictwo Sens, s. 250, ISBN 83-86944-50-1,
• Sławnych Polaków choroby, Gdańsk 2004, Wyd. Tower Press, s. 143, ISBN 83-87342-80-7,
• Polskie złudzenia narodowe, Poznań 2006, Wydawnictwo Sens, ISBN 83-86944-61-7,
• Polskie złudzenia narodowe. Księgi wtóre, Poznań 2007, Wydawnictwo Sens, ISBN 978-83-86944-66-8,
• Choroby i dolegliwości sławnych ludzi, Gdańsk 2007, Literatura Net Pl, s. 207, ISBN 83-923645-4-6,
• Skandale Polskie, Warszawa 2008, Wydawnictwo Demart, ISBN 83-87342-80-7,
• A jeśli było inaczej… Antropologia historii, Poznań 2008, Wydawnictwo Sens, ISBN 978-83-86944-68-9 (błędnie nadany),
• Kultura zmienną jest, Poznań 2009, Wydawnictwo Sens, s. 240, ISBN 978-83-86944-74-3,
• Historie przecenione,Wydawnictwo Iskry, 2011, ISBN 978-83-244-0154-3,
• Historie niedocenione, Wydawnictwo Iskry, 2011, ISBN 978-83-244-0182-6,
• Antropologia wojny, Wydawnictwo Iskry, 2014, ISBN 978-83-244-0382-0,
• Polskie złudzenia narodowe, Wydawnictwo Iskry, 2014, ISBN 978-83-244-0419-3.

Każda z wymienionych pozycji pokazuje ogromny dorobek twórczy Stommy oraz jego zaangażowanie w popularyzację wiedzy na temat kultury i historii Polski.

---

Oceń: Ludwik Stomma

---