Feliks Kopera, urodzony 12 maja 1871 roku w Krakowie oraz zmarły 27 marca 1952 roku w tym samym mieście, był wybitnym historykiem sztuki oraz muzeologiem. Jego działalność zawodowa wniosła znaczący wkład w rozwój kultury oraz sztuki w Polsce.
W trakcie swojej kariery pełnił różne istotne funkcje, w tym wiceprezesa, a następnie prezesaTowarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, co podkreśla jego zaangażowanie w działalność na rzecz artystów oraz popularyzację sztuki.
Życiorys
Feliks Kopera przyszedł na świat w rodzinie Jana (1843–1899) oraz Marii z Tokarskich (1844–1928). W latach 1891–1896 zgłębiał wiedzę z zakresu historii oraz filozofii na UJ, a następnie kontynuował studia w Bazylei, Berlinie, Florencji i Petersburgu. W 1899 roku dołączył do grona członków czynnym Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego. Dwa lata później, w 1901 roku, rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w okresie 1910–1950 pełnił zaszczytną rolę profesora, prowadząc także zajęcia praktyczne w Muzeum Narodowym. Te zajęcia miały na celu uzupełnienie wykładów i wiedzy teoretycznej, co czyniło je niezwykle wartościowymi dla studentów.
W latach 1906-1908 odpowiedzialny był za odbudowę Letniego Pałacu Lubomirskich w Rzeszowie, który ucierpiał w wyniku pożaru. Od 1918 roku Kopera był również członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1901–1950, z krótką przerwą w czasie II wojny światowej, pełnił funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie. Jego wkład w rozwój tej instytucji był nieoceniony, bowiem to właśnie on przyczynił się do powiększenia zbiorów o cenne kolekcje, w tym kolekcję Emeryka Hutten-Czapskiego oraz unikalne dzieła sztuki japońskiej czy obrazy z okresu Młodej Polski, stanowiące zbiór Feliksa Jasieńskiego.
W 1938 roku w nowym gmachu Muzeum Narodowego powołał do życia Galerię Sztuki Współczesnej im. Stanisława Wyspiańskiego. Z jego inicjatywy oraz przy wsparciu Teodora Axentowicza, Feliksa Jasieńskiego i Leona Wyczółkowskiego w 1903 roku powstało Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Krakowie, którego celem była promocja sztuki i kultury.
Kopera był również przewodniczącym krakowskiego oddziału Związku Historyków Sztuki oraz członkiem honorowym Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. W latach 1930–1950 pełnił funkcję przewodniczącego Związków Muzeów w Polsce. W okresie okupacji jego zaangażowanie w ratowanie zbiorów muzealnych było nieocenione; pomimo wielu przesłuchań przez gestapo, nigdy nie ujawnił lokalizacji ukrytych dzieł sztuki, takich jak obraz „Hołd pruski” Jana Matejki.
Był ekspertem w dziedzinie historii sztuki, ze szczególnym uwzględnieniem renesansu. Do jego specjalności należał także rozwój rzemiosła artystycznego, numizmatyka oraz badania dziejów Krakowa. Po śmierci został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera CD-płn-6).
Ordery i odznaczenia
Feliks Kopera, wybitny przedstawiciel polskiej kultury i sztuki, otrzymał wiele znaczących odznaczeń za swoje osiągnięcia. Poniżej prezentujemy listę honorowych wyróżnień, które podkreślają jego wkład w rozwój kraju:
- krzyż komandorski z gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 marca 1950,
- krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, uhonorowany 11 listopada 1936,
- krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 28 kwietnia 1926.
Wybrane prace naukowe Feliksa Kopery
Feliks Kopera, znany z licznych wkładów w polską kulturę i sztukę, pozostawił po sobie wiele znaczących prac naukowych. Jego twórczość obejmuje różnorodne tematy, które przyczyniły się do zgłębienia wiedzy o sztuce oraz dziedzictwie kulturowym Polski.
- „Kraków jego kultura i sztuka” 1904,
- „Pomniki Krakowa” (tomy 1–3) 1904,
- „Dzieje malarstwa w Polsce” (tomy 1–3) 1925–1929,
- „Historia sztuki w Polsce” 1931.
Przypisy
- Pałac Letni Lubomirskich [online], Urząd Miasta Rzeszowa [dostęp 15.04.2024 r.]
- Towarzystwo Przyjaciół MNK - Muzeum Narodowe w Krakowie [online], mnk.pl [dostęp 11.02.2022 r.]
- Jan WiktorJ.W. Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018 r.
- Maria Blombergowa: Polscy członkowie Cesarskiego Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego (1864–1914). „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki,” 25/3, s. 548, 1980 r.
- M.P. z 1950 r. nr 36, poz. 425 „za wybitne zasługi w dziedzinie muzealnictwa”.
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
- M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za wybitną pracę naukową i zasługi na polu ochrony i rewindykacji polskich zabytków muzealnych z Rosji”.
- Polonia Restituta. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 101 z 06.05.1926 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Paweł Kościelniak | Adela Korczyńska | Ludwik Stomma | Zygmunt Szweykowski (muzykolog) | Marek Siemek | Bogusław Rybski | Anna Trzcieniecka-Green | Wojciech Widłak (kompozytor) | Stanisław Kirkor (1898–1983) | Maria Bobrownicka | Ludwik Stolarzewicz | Janina Romańska-Werner | Maciej Salamon | Krystyna Marek | Maria Delaperrière | Julian Kamecki | Leon Kulczyński | Beatrix Podolska | Janusz Rieger | Juliusz ReissOceń: Feliks Kopera