Antoni Dudek

---

Życiorys

Antoni Dudek rozpoczął swoją przygodę z polityką mając zaledwie 16 lat, gdy dołączył do ZSMP, jednak już dwa lata później podjął decyzję o odejściu. Swoją edukację kontynuował w szkole średniej w Krakowie, gdzie wykazał się szczególnymi zdolnościami i został laureatem XI Olimpiady Historycznej w roku szkolnym 1984/1985. W 1990 roku z powodzeniem ukończył studia w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, a cztery lata później uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na bazie pracy dotyczącej polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego w latach 1956-1970.

W 2004 roku zyskał habilitację na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ dzięki swojemu dorobkowi naukowemu oraz rozprawie zatytułowanej „Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990”. W dniu 30 grudnia 2009 roku, prezydent Lech Kaczyński nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych.

W 1989 roku, jako asystent-stażysta, Dudek rozpoczął pracę jako nauczyciel akademicki w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie awansował, pełniąc kolejno funkcje asystenta, adiunkta, a później profesora nadzwyczajnego. W latach 2011-2014 zarządzał Katedrą Współczesnej Polityki Polskiej na UJ. W 2014 roku objął stanowisko profesora zwyczajnego w Instytucie Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, a w latach 2018-2019 kierował Katedrą Instytucji i Zachowań Politycznych. W następnym roku akademickim przeszedł do pracy w Instytucie Nauk Historycznych UKSW. Równocześnie, od 2015 roku, Dudek pełnił rolę członka Rady Naukowej Instytutu Studiów Politycznych PAN w Warszawie.

W wrześniu 2000 roku związał się z Biurem Edukacji Publicznej IPN, obejmując stanowisko naczelnika Wydziału Badań Naukowych, Dokumentacji i Zbiorów Bibliotecznych. Przez pewien czas, w latach 2006-2010, był doradcą prezesa IPN Janusza Kurtyki. W 2011 roku został wybrany przez Sejm do nowo utworzonej Rady IPN, a od 2015 roku przewodniczył temu organowi aż do jego zniesienia wskutek nowelizacji ustawy o IPN w 2016.

Dudek specjalizuje się w najnowszej historii politycznej Polski oraz rozwoju jej współczesnego systemu politycznego. Jest autorem i współautorem licznych książek oraz kilkuset artykułów dotyczących historii najnowszej. W latach 2002-2009 był członkiem redakcji półrocznika „Pamięć i Sprawiedliwość”, a także publikował w znanych mediach takich jak tygodnik „Wprost”, „Rzeczpospolita” oraz „Dziennik”. Pełnił rolę gospodarza programu publicystycznego „Kulisy III RP”, emitowanego na antenie TVP Historia przez okres od maja 2007 do maja 2009. Ponadto był konsultantem do wielu filmów dokumentalnych oraz seriali telewizyjnych, w tym „Gry wojenne”, a także autorem stałego felietonu o książkach w miesięczniku „W Sieci Historii”. Obecnie prowadzi cykliczne audycje „Ćwierćwiecze”, „Retrospekcje” oraz „Rzeczypospolite” w Programie II Polskiego Radia. Razem z Wiktorem Świetlikiem współprowadzi program o literaturze „Ex Libris” w TVP Historia, a także był współautorem programu „Podwójny kontekst” na YouTube, prowadzonego razem z Łukaszem Warzechą. W 2022 roku uruchomił autorski kanał „Dudek o Historii” w serwisie YouTube, a w 2023 roku na kanale „Super Expressu” zadebiutował z programem „Dudek o Polityce”.

Antoni Dudek od 2016 roku przewodniczy jury Konkursu „Książka Historyczna Roku”. W 2019 roku podjął decyzję o rezygnacji z tej funkcji oraz z członkostwa w jury w związku z kontrowersyjnymi działaniami niektórych organizatorów. Ponadto, w 2017 roku został członkiem jury Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego. Również, w latach 2018-2020, był członkiem zarządu stowarzyszenia Inkubator Umowy Społecznej, które promuje koncepcję decentralizacji ustroju Polski, a od 2020 roku współprzewodniczy radzie IUS.

Odznaczenia

Antoni Dudek otrzymał liczne wyróżnienia za wkład w kulturę i naukę.

W 2005 roku został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, natomiast w 2007 roku uhonorowano go Złotym Krzyżem Zasługi.

Publikacje

Antoni Dudek to autor wielu znaczących publikacji, które poruszają kluczowe tematy z zakresu historii i polityki Polski. Poniżej znajduje się lista jego prac:

• Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej (1990, współautor: Grzegorz Pytel),
• Bez wahania (1993, współautor: Maciej Gawlikowski, wywiad rzeka z Leszkiem Moczulskim),
• Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970 (1995),
• Walki uliczne w PRL 1956–1989 (1999, współautor: Tomasz Marszałkowski),
• Ślady PeeReLu (2000),
• Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–2001 (2002),
• Komuniści i Kościół w Polsce 1945–1989 (2003, współautor: Ryszard Gryz),
• Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990 (2004),
• Historia polityczna Polski 1989–2005 (2007),
• PRL bez makijażu (2008),
• Utopia nad Wisłą. Historia Peerelu (2008, współautor: Zdzisław Zblewski),
• Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986–1989 w świetle dokumentów, tom 1 (2009), tom 2 (2010),
• Polska 1989–2009. Ilustrowany komentarz historyczny (2009, współautor: Paweł Śpiewak),
• Instytut. Osobista historia IPN (2011),
• Historia polityczna Polski 1989–2012 (2013),
• Historia polityczna Polski 1989–2015 (2016),
• Od Mazowieckiego do Suchockiej. Pierwsze rządy wolnej Polski (2019),
• Geschichte Polens 1939–2015 (2022, współautor: Andrzej Friszke),
• O dwóch takich, co podzieliły Polskę (2022, wywiad rzeka przeprowadzony przez Natalię Kołodyńską-Magdziarz),
• Ślady czasu 4. Historia. Podręcznik do liceum i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony. II wojna światowa i współczesność (2023, współautorzy: Łukasz Kępski, Jakub Polit),
• Historia polityczna Polski 1989–2023 (2023),
• Dudek o historii: Narodziny III RP (2024).

---

Oceń: Antoni Dudek

---