Marek Rostworowski to postać o nieprzeciętnym dorobku w dziedzinie sztuki. Urodził się 22 lutego 1921 roku w Krakowie, a swoje życie zakończył w tym samym mieście 24 maja 1996 roku. Był znanym polskim krytykiem i historykiem sztuki, który przez wiele lat piastował stanowisko kustosza Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie.
Rostworowski był nie tylko pasjonatem sztuki, ale również aktywnym działaczem opozycji w trudnych czasach PRL. Jego zaangażowanie w sprawy kultury przyczyniło się do rozwoju polskiego dziedzictwa artystycznego. W 1991 roku pełnił funkcję ministra kultury i sztuki, gdzie miał znaczący wpływ na działania związane z ochroną i promocją kultury w Polsce.
Dzięki swoim wysiłkom, Rostworowski zyskał uznanie w środowisku artystycznym, zarówno jako krytyk, jak i organizator wystaw. Jego prace i scenariusze wystaw były istotnym wkładem w popularyzację sztuki w Polsce, a jego dziedzictwo wciąż pozostaje inspiracją dla wielu.
Życiorys
W 1938 roku Marek Rostworowski uzyskał świadectwo dojrzałości w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. Okres II wojny światowej spędził na nauce w Staatliche Kunstgewerbeschule w Krakowie, po czym kontynuował kształcenie jako student Akademii Sztuk Pięknych. W 1952 roku ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, zdobywając tytuł doktora.
W 1948 rozpoczął swoją karierę, pracując jako fotograf oraz asystent w Muzeum Czartoryskich, które w 1950 roku zostało włączone do Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie funkcjonowało jako Muzeum Książąt Czartoryskich. W 1963 roku awansował na kustosza tej placówki, a dwa lata później, w 1965 roku, objął stanowisko kuratora.
Marek Rostworowski był odpowiedzialny za organizację wielu wystaw oraz publikowanie artykułów z zakresu krytyki artystycznej. Do jego najznamienitszych projektów wystawienniczych należały m.in.: Malarstwo włoskie od XIII do XVI wieku w zbiorach polskich (1961), Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku (1975), Polaków portret własny (1979, za którą otrzymał Nagrodę Miasta Krakowa oraz Indywidualną Nagrodę Państwową II stopnia), Myśl artysty (1983), Niebo nowe, ziemia nowa? (1985, Nagroda Kulturalna „Solidarności”), Żydzi-Polscy (1989, Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki, Nagroda Jana Karskiego i Poli Nireńskiej) oraz poświęcona pamięci Tadeusza Kantora wystawa Tańczyli na moście wiek cały (1995).
Osobno należy wyróżnić jego prace nad stałymi ekspozycjami w Muzeum 600-lecia Jasnej Góry w Częstochowie (1982), Oddziale Zbiory Czartoryskich (1984) i Domu Rodzinnym Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach (1984).
W latach 1980–1990 Marek Rostworowski zaangażował się w działalność Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Jako jeden z członków założycieli oraz delegat Regionu Małopolska, uczestniczył w 1981 w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku oraz w grudniu 1981 roku w obradach Kongresu Kultury Polskiej, które zostały przerwane z powodu wprowadzenia stanu wojennego. Działał również w regionalnym Komitecie Obywatelskim.
W 1990 roku wszedł w skład rady miejskiej Krakowa I kadencji. Rok później, w 1991, pełnił funkcję ministra kultury i sztuki w rządzie Jana Krzysztofa Bieleckiego. Na początku lat 90. był członkiem prezydenckiej Rady do spraw stosunków polsko-żydowskich oraz w zarządzie Fundacji Książąt Czartoryskich przy Muzeum Narodowym w Krakowie, a od 1994 roku przewodniczył radzie programowej Fundacji im. Tadeusza Kantora.
Marek Rostworowski spoczywa na cmentarzu Salwatorskim.
Życie prywatne
Marek Rostworowski był postacią niezwykle interesującą, a jego życie obfitowało w ważne relacje rodzinne. Był synem Karola Huberta, znakomitego poety i dramaturga, co niewątpliwie wpłynęło na jego rozwój artystyczny. Z kolei jego bliskimi krewnymi byli Emanuel, który przez długi czas pełnił funkcję redaktora naczelnego Polskiego Słownika Biograficznego, oraz Jan, poeta i prozaik, który także wniósł znaczący wkład w polską literaturę.
W jego życiu ważną rolę odegrała również córka, Maria, utalentowana tłumaczka i pisarka, która kontynuowała rodzinną tradycję artystyczną. Dzięki tym okolicozom, życie prywatne Marka było nie tylko pełne twórczości, ale także głębokich więzi z innymi wybitnymi przedstawicielami kultury polskiej.
Wybrane publikacje
Oto wybrane publikacje autorstwa Marka Rostworowskiego, które ukazują jego pasję do sztuki oraz zaangażowanie w badania naukowe.
- Muzeum Narodowe w Krakowie. Zbiory Czartoryskich. Historia i wybór zabytków (współautor), 1978,
- Rembrandta przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, 1980,
- Wędrowny sztukmistrz. Dedykowane Norwidowi eseje o malarstwie polskim, 1990,
- Gry o Damę, 1994,
- Polaków portret własny (red.), 1986,
- Żydzi w Polsce, 1993,
- Muzeum Czartoryskich: historia i zbiory (współautor), 1998 (wydana pośmiertnie).
Przypisy
- Cmentarz Parafialny w Krakowie. Grobonet. [dostęp 07.03.2021 r.]
- Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego. premier.gov.pl. [dostęp 10.02.2019 r.]
- Maria Rostworowska. Olgi Boznańskiej portret za mgłą. „Zwoje”. Nr 3(40), 2004. [dostęp 10.02.2019 r.] brak numeru strony
- Dr Marek Rostworowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 05.11.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Michał Stachowicz | Józef Mikulski (muzyk) | Rościsław Brochocki | Bolesław Pawlus | Monika Niemczyk | Paulina Dąbrowska-Dorożyńska | Monika Smoleń | Sebastian Karpiel-Bułecka | Maria Rostworowska (tłumaczka) | Anna Jekiełek | Beata Fido | Stanisław Wójcik (rzeźbiarz) | Justyna Danczowska | Zbigniew Suchodolski (malarz) | Stefania Domańska | Marcin Wenzel | Zbylut Grzywacz | Jerzy Szot | Marzena Broda | Yoram GrossOceń: Marek Rostworowski