W niniejszym artykule przyjrzymy się życiorysowi Roberta Ludwika Jahody-Żółtowskiego, wybitnego introligatora oraz przedsiębiorcy, który swoją aktywnością przyczynił się do wielu aspektów życia społecznego i politycznego w Polsce.
Urodzony 24 listopada 1891 roku w Krakowie, Jahoda-Żółtowski przez wiele lat angażował się w działalność na rzecz społeczności lokalnej. Zmarł 21 czerwca 1972 roku również w Krakowie, pozostawiając po sobie istotny ślad w historii II Rzeczypospolitej.
Jako polityk, był posłem na Sejm IV kadencji w latach 1935–1938 oraz V kadencji w latach 1938–1939, gdzie aktywnie uczestniczył w debatach dotyczących kluczowych spraw państwowych.
Życiorys
Robert Jahoda-Żółtowski przyszedł na świat w rodzinie artystycznej, jako syn Roberta (1862–1947), który był introligatorem, oraz Emilii z Żółtowskich. Nie założył własnej rodziny. Wśród jego krewnych znajdował się również Karol Jahoda de Lubomir (1860–1953), pułkownik cesarskiej i królewskiej armii, związany z wojskiem jako komendant żandarmerii konnej w Galicji i generał brygady Wojska Polskiego.
Wykształcenie
Po ukończeniu Gimnazjum św. Anny w Krakowie, zdobiał swoją wiedzę na Akademii Handlowej oraz studiach prawniczych na Uniwersytecie Wiedeńskim. Dodatkowo, uczęszczał na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie spędził pięć semestrów między 1918 a 1923 rokiem, kończąc program doktorancki. Zdał również egzaminy czeladnicze i mistrzowskie w swoim zawodzie introligatora.
Służba wojskowa
Na początku lat 1911-1912 ukończył austriacką szkołę ochotniczą 1 Brygady Artylerii w Krakowie. W obliczu I wojny światowej, od 1914 roku walczył w armii austriackiej, szczególnie na froncie rosyjskim, dowodząc kolumną amunicyjną haubic. W lutym 1918 roku przekształcił się w oficera korpusu amunicyjnego 12 Brygady Artylerii Polowej na froncie włoskim. Jego jednostką macierzystą był pułk haubic polowych nr 1, przekształcony w pułk haubic polowych nr 12, a później w pułk artylerii polowej nr 112. Otrzymał awanse do stopnia porucznika, którego rangę zdobył ze starszeństwem z 1 marca 1915, a także porucznika z 1 lutego 1917 roku w korpusie oficerów rezerwy.
Po zakończeniu działań zbrojnych w październiku 1918 roku, powrócił do Polski, przynosząc ze sobą oddział amunicyjny, odpowiednio wyposażony do złożenia raportu w Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie. W dniu 31 stycznia 1919 roku, z potwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika, dołączył do Wojska Polskiego. Przechodził przez liczne funkcje, w tym jako oficer instrukcyjny i adiutant Komendy Miasta Kraków. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku uczestniczył w obronie Warszawy w szeregach batalionu zapasowego 6 pułku artylerii ciężkiej. W 1921 roku został urlopowany, a w 1922 roku przeniesiony do rezerwy w stopniu kapitana, co potwierdzono w 1924 roku ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 roku oraz 234. lokatą w korpusie oficerów rezerwy.
Praca i działalność społeczna i polityczna
W okresie międzywojennym prowadził zakład introligatorski w Krakowie, współdzielony ze swoim ojcem. W latach 30. jako mistrz introligatorski zaangażował się w działalność w Związku Izb Rzemieślniczych, obejmując funkcje w zarządzie oraz przewodniczącym krakowskiej Izby Rękodzielniczej. Pełnił również rolę sędziego w Sądzie Okręgowym Handlowym oraz był członkiem Zakonu Rycerskiego Zakonu Bibliofilów, utworzonego przez prof. Kazimierza Witkiewicza. W latach 1930-1963 był opiekunem Wielkiej Pieczęci Zakonu i Kapituły Orderu Białego Kruka oraz cechmistrzem Cechu Introligatorów w Krakowie.
Robert Jahoda-Żółtowski reprezentował również interesy w Państwowej Radzie Oświecenia Publicznego przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Brał udział w organizacji Związku Oficerów Rezerwy oraz był aktywistą BBWR. W wyniku wyborów parlamentarnych w 1935 roku zdobył mandat posła na Sejm IV kadencji, osiągając 13 439 głosów z listy państwowej z okręgu nr 80, obejmującym obwody I, II i III Krakowa. Był członkiem Parlamentarnej Grupy Krakowskiej oraz pracował w różnych komisjach związanych z kontrolą długów państwa, przemysłem, skarbami i sprawami zagranicznymi.
W 1938 roku został ponownie wybrany posłem na Sejm V kadencji, uczestnicząc w komisjach budżetowych i regulacyjnych. Po II wojnie światowej, od czasu śmierci ojca w 1947 roku, zarządzał rodzinnym przedsiębiorstwem, a po jego przekształceniu w Spółdzielnię Przemysłu Artystycznego „Starodruk” w 1950 roku, podjął pracę jako konserwator.
Robert Jahoda-Żółtowski zmarł w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera FB-zach-po prawej grobu Potulickich).
Ordery i odznaczenia
Robert Jahoda-Żółtowski był osobą, która otrzymała wiele znaczących nagród i odznaczeń, świadczących o jego zasługach oraz poświęceniu. Poniżej przedstawiamy listę jego wyróżnień:
- złoty Krzyż Zasługi, przyznany 2 lipca 1932 roku,
- order Białego Kruka, dekretowany przez Kapitułę Zakonu Rycerskiego Bibliofilów,
- brązowy Medal Zasługi Wojskowej, który był częścią wstążki Krzyża Zasługi Wojskowej w Austro-Węgrzech,
- złoty Krzyż Zasługi na wstążce Medalu Waleczności, również w czasie Austro-Węgier.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Andrzej Olechowski | Edward Ochab | Wojciech Hausner | Józef Raźny | Maciej Oczkowski | Marek Nawara | Jan Tombiński | Franciszek Stefczyk | Zbigniew Włosowicz | Adam Doboszyński (polityk) | Antoni Zoll | Kazimierz Kuraś | Hillel Seidel | Stanisław Papież | Mordechaj Ofer | Dariusz Szwed | Tadeusz Gluziński | Ignacy Juliusz Rosner | Zdzisław Włodek | Andrzej SzydłoOceń: Robert Jahoda-Żółtowski