Andrzej Olechowski

---

Życiorys

Wykształcenie i działalność do 1989

W swoim młodzieńczym okresie Andrzej Olechowski pełnił rolę kierownika artystycznego w zespole muzycznym Trzy Korony, a także pracował jako dziennikarz radiowy oraz prezenter programów muzycznych programu III Polskiego Radia. Ukończył studia na kierunku ekonomicznym w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, gdzie w 1979 roku obronił swoją rozprawę doktorską na temat związany z niestabilnością eksportu w krajach europejskich w latach 1960–1974.

W 1973 roku rozpoczął pracę w sekretariacie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD), z siedzibą w Genewie. W latach 1978 do 1982 kierował Zakładem Analiz i Prognoz w Instytucie Koniunktur i Cen Handlu Zagranicznego. Po krótkim powrocie do UNCTAD w latach 1982–1984, do 1987 roku był pracownikiem Banku Światowego. W tym okresie współpracował z polskim wywiadem, aktywnie uczestnicząc w działaniach pod pseudonimami Tener i Must, będąc jednocześnie kontaktem operacyjnym Gromosława Czempińskiego.

Po powrocie do Polski w 1987 roku, objął stanowisko dyrektora departamentu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą. W 1989 roku brał czynny udział w obradach Okrągłego Stołu, reprezentując rząd w zespole zajmującym się polityką gospodarczą i społeczną. Od 16 listopada 1989 roku do 1 lutego 1991 pełnił funkcję pierwszego zastępcy prezesa Narodowego Banku Polskiego.

Działalność polityczna w III RP

Lata 1991–1998

Po objęciu stanowiska podsekretarza stanu w Ministerstwie Współpracy Gospodarczej z Zagranicą, od 1 lutego 1991 do 28 lutego 1992, został mianowany ministrem finansów w rządzie Jana Olszewskiego, zyskując poparcie ze strony Lecha Wałęsy. Jego dymisja z dnia 7 maja 1992 została przyjęta przez Sejm 4 czerwca tego samego roku, w tym samym czasie kiedy rząd Olszewskiego został objęty wotum nieufności. Warto zaznaczyć, że jego nazwisko umieszczono na tzw. liście Macierewicza. W oświadczeniach lustracyjnych, które składał w związku z kandydaturą na prezydenta w 2000 i 2010 roku, przyznał się do współpracy z wywiadem gospodarczym PRL.

Po zakończeniu pracy w rządzie, przez krótki czas pełnił rolę doradcy prezydenta w zakresie polityki ekonomicznej. W 1993 roku stanął na czele Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform, zostając ich kandydatem na premiera, jednak osobiście nie wziął udziału w wyborach parlamentarnych, w wyniku czego BBWR znalazł się w opozycji do koalicji SLD-PSL. Wkrótce został powołany do rządu Waldemara Pawlaka na stanowisko ministra spraw zagranicznych, według przepisów Małej Konstytucji z 1992 roku, która przypisywała prezydentowi wpływ na obsadę niektórych ministerstw (w tym MSZ). 27 października 1994 złożył rezygnację, jednak nie została ona przyjęta aż do momentu ponowienia decyzji 13 stycznia 1995, zachowując funkcję do końca kadencji rządu Pawlaka przy pełnieniu obowiązków do początku marca 1995 roku.

W w międzyczasie zakończył współpracę z BBWR, a wraz z Czesławem Bieleckim w 1995 roku współtworzył Ruch Stu, którego przewodniczącym rady politycznej był przez pewien czas, rezygnując w 1997 roku w związku z wejściem ruchu w skład AWS oraz nieporozumieniami z SKL. W wyborach w 1997 roku zadeklarował poparcie dla Unii Wolności.

W latach 1994-1998 pełnił również urząd przewodniczącego rady gminy Warszawa-Wilanów.

Lata 2000–2007

W 2000 roku Andrzej Olechowski zdecydował się na powrót do aktywnej polityki, biorąc udział w wyborach prezydenckich jako kandydat niezależny. Udało mu się zdobyć drugie miejsce z poparciem wynoszącym 17,3% głosów (łącznie 3 044 141 głosów). Jego rywalem był Aleksander Kwaśniewski, który już w pierwszej turze uzyskał reelekcję. Po wyborach rozważano utworzenie nowego centroprawicowego ugrupowania liberalnego, a w styczniu 2001 roku założono Platformę Obywatelską, w której Olechowski stał się jednym z liderów obok Macieja Płażyńskiego z AWS oraz Donalda Tuska z UW. Nowa formacja stopniowo zyskiwała wsparcie polityków z tychże ugrupowań.

W 2002 roku, z ramienia PO, uczestniczył w wyborach na prezydenta Warszawy, gdzie uzyskał 13,47% głosów, jednak nie zdołał przejść do drugiej tury, przegrywając z Lechem Kaczyńskim (PiS) oraz Markiem Balickim (SLD-UP). W 2004 roku powierzono mu rolę przewodniczącego rady programowej PO, a w późniejszym czasie krytyzował działania Jana Rokity w kontekście obrony traktatu nicejskiego. Z jego inicjatywy w maju 2007 roku zorganizowano konferencję na Uniwersytecie Warszawskim, podczas której poruszano kwestie europejskich standardów demokratycznych.

Działalność od 2009

W lipcu 2009 roku, Andrzej Olechowski podjął decyzję o wystąpieniu z Platformy Obywatelskiej. Zaledwie osiem dni później został przewodniczącym rady programowej Stronnictwa Demokratycznego, nie przystępując formalnie do partii. W grudniu 2009 roku ogłosił chęć wystartowania w wyborach prezydenckich w 2010 roku jako kandydat niezależny. W jego kandydaturę zaangażowali się również działacze SD. 10 maja 2010 roku został zarejestrowany przez Państwową Komisję Wyborczą jako kandydat. Uzyskał w pierwszej turze 242 439 głosów (1,44%), co pozwoliło mu zająć 6. miejsce spośród 10 startujących. Przed drugą turą oficjalnie wsparł Bronisława Komorowskiego.

Przed wyborami parlamentarnymi w 2011 roku zadeklarował poparcie dla PO, a w 2015 roku dla Nowoczesnej.

Działalność gospodarcza i społeczna w III RP

Andrzej Olechowski zajmował różnorodne stanowiska w radach nadzorczych spółek Skarbu Państwa oraz prywatnych przedsiębiorstw, w tym w Banku Turystyki. Był również współzałożycielem Banku Inicjatyw Gospodarczych oraz współpracował z Business Centre Club. W latach 1991–1996, 1998–2000 oraz 2012–2021 pełnił rolę przewodniczącego rady nadzorczej Banku Handlowego w Warszawie. Olechowski miał również różne funkcje w komitetach doradczych zagranicznych firm.

W aktywności społecznej zasiadał w zarządach instytucji, takich jak Międzynarodowe Centrum Rozwoju Demokracji, Instytut Studiów Wschodnich, Klub Wschodni, Fundacja im. Stefana Batorego, Instytut Spraw Publicznych, a także brał udział w spotkaniach Grupy Bilderberg. Dodatkowo, wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim, Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie oraz Collegium Civitas. Należy również do Collegium Invisibile oraz jest autorem licznych publikacji z zakresu ekonomii oraz polityki zagranicznej.

Odznaczenia i wyróżnienia

Andrzej Olechowski jest osobą, która może pochwalić się bogatym dorobkiem odznaczeń oraz wyróżnień. W roku 2011 został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, co stanowi znaczące uznanie dla jego osiągnięć.

W roku 2000 otrzymał również laur Nagrody Kisiela, będącej prestiżowym wyróżnieniem w Polsce. W tym samym roku redakcja tygodnika „Wprost” nadała mu tytuł „Człowieka Roku”, co dodatkowo podkreśliło jego wpływ na życie społeczne i polityczne kraju.

---

Oceń: Andrzej Olechowski

---