Stanisław Bizański

---

Życiorys

Stanisław Bizański był jednym z ciekawszych artystów swojej ery, synem malarza oraz profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Jana Nepomucena. W roku 1880 zyskał status właściciela zakładu fotograficznego „Pod Nową Bramą”, który znajdował się przy ulicy Siennej 10 w Krakowie. Zaledwie kilka lat później, przed rokiem 1884, zakład został przeniesiony na Plac Szczepański 3.

Bizański zyskał uznanie szczególnie w zakresie fotografii tatrzańskiej, w co zaangażował go jego przyjaciel, Walery Eljasz-Radzikowski. Oprócz tego wykonywał wiele portretów znanych osobistości, wśród których znajdziemy takie nazwiska jak Władysław Mickiewicz, Józef Kotarbiński, Henryk Sienkiewicz oraz Tadeusz Matejko, syn Jana. Dokumentował również folklor podhalański, rejestrując przy tym charakterystyczne typy ludzkie, co nadaje jego twórczości głęboki kontekst kulturowy.

Dzięki jego talentowi, przetrwały podobizny wybitnych przewodników tatrzańskich, takich jak Jędrzej Wala młodszy oraz Jan Krzeptowski, a także ludzi ściśle związanych z Tatrami, w tym Walerego Eljasza-Radzikowskiego oraz księdza Józefa Stolarczyka. Fotografie wykonane przez Bizańskiego, oprócz swoich walorów artystycznych, mają współcześnie także dużą wartość dokumentacyjną.

Stanisław Bizański był mężem Marii i ojcem dwóch synów: Władysława i Kazimierza. Niestety, swoje życie zakończył zaledwie w wieku 43 lat w Krakowie.

Pracownia fotograficzna Stanisława Bizańskiego

W fotografii przypisywanej Stanisławowi Bizańskiemu w dużej mierze zaangażowani byli jego współpracownicy, którzy wykonywali wiele zdjęć w plenerze. Należy zwrócić uwagę na Józefa Głogowskiego, który miał zaszczyt towarzyszyć w sierpniu 1889 roku Walery’emu Eljaszowi-Radzikowskiemu. Z tej wyjątkowej podróży powstała notatka zatytułowana Spis zdjętych we fotografii widoków tatrzańskich przez Józefa Głogowskiego dla zakładu St. Bizańskiego. W ciągu dni od 19 do 30 sierpnia 1889 roku Głogowski wykonał aż 86 ujęć, które obejmowały takie lokacje jak Hala Gąsienicowa, Dolina Pięciu Stawów Polskich, Morskie Oko, Dolina Białej Wody, Dolina Kościeliska, Dolina Małej Łąki oraz doliny reglowe. Niestety, nie zachowało się wiele informacji o samym Głogowskim.

Po nagłej śmierci Stanisława Bizańskiego, jego prace kontynuowała żona oraz syn, Władysław, aż do roku 1900. W 1892 roku otworzyli oni filie swojego zakładu fotograficznego. Jedna z nich powstała w Krynicy, a druga w Zakopanem, gdzie mieściła się przy ulicy Nowotarskiej. Po zgonie matki, Władysław Bizański przejął prowadzenie zakładu. Warto również zaznaczyć, że jego młodszy brat, Kazimierz, był nie tylko zapalonym taternikiem, ale również aktywnie zajmował się fotografowaniem w Tatrach.

Upamiętnienie

Po odejściu artysty, jego rodzina postanowiła upamiętnić jego twórczość poprzez wydanie dwóch albumów zawierających jego dzieła. Pierwszy z nich nosił tytuł Widoki Tatr w fotografiach Stanisława Bizańskiego, a jego treść obejmowała 60 znakomitych zdjęć, które oddają piękno tatrzańskiej natury. Drugi album, Widoki z Tatr, zawierał 30 wyjątkowych fotografii, które również ukazywały urok górskich krajobrazów.

W latach 1890–1901, fotografie Bizańskiego stały się integralną częścią publikacji Towarzystwa Tatrzańskiego, gdzie prezentowane były jako heliograwiurowe dodatki, ciesząc się dużym zainteresowaniem miłośników Tatr.

W 2012 roku, Tatrzański Park Narodowy zorganizował w Kuźnicach szczególną wystawę, poświęconą pracom Stanisława Bizańskiego. Na dziedzińcu zabytkowego dworu zaprezentowano 40 plansz, na których znalazły się jego imponujące zdjęcia, co stanowiło znakomitą okazję do przypomnienia o jego dorobku artystycznym oraz wpływie na kulturę regionu.

---

Oceń: Stanisław Bizański

---