Zofia Więcławówna

---

Życiorys

Kariera zawodowa

Zofia Więcławówna, utalentowana artystka, rozpoczęła swoją edukację taneczną w znanej szkole baletowej w Krakowie. Już w okresie nauki, w latach 1935–1936, miała okazję wystąpić jako statystka w prestiżowym Teatrze im. Słowackiego. W trudnym czasie okupacji, kontynuowała swoją karierę, biorąc udział w jawnych przedstawieniach na scenie Starego Teatru, gdzie jej talent mógł być nadal dostrzegany.

W latach 1944–1945 występowała z sukcesami w spektaklach Krakowskiego Teatru Powszechnego, a jej kariera nabierała tempa. Z kolei w okresie 1945–1947 była członkiem pionierskiego po wojnie zespołu Teatru Śląskiego w Katowicach, gdzie rozwijała swoje umiejętności aktorskie uczestnicząc także w Studium Dramatycznym przy tym teatrze. W 1946 roku jej umiejętności zostały potwierdzone poprzez zdanie eksternistycznego egzaminu aktorskiego.

Po powrocie do Krakowa, aktorka zyskała popularność w Miejskich Teatrach Dramatycznych. Po dokonaniu podziału scen w 1954 roku, kontynuowała pracę w Starym Teatrze, gdzie pozostawała aż do 1980 roku. Ponadto, w latach 1963–1981 pracowała jako wykładowca w PWST w Krakowie, dzieląc się swoją wiedzą z zakresu ruchu scenicznego z młodszymi pokoleniami artystów.

Oprócz pracy na scenie, była również autorką wielu kunsztownych opracowań choreograficznych, które wzbogacały przedstawienia teatralne, pokazując jej niesamowity talent i zaangażowanie. Zofia Więcławówna była również żoną znanego aktora Juliana Jabczyńskiego. Po jej odejściu, spoczywa na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, gdzie jej pamięć jest kultywowana przez miłośników sztuki.

Wybrane role teatralne

Oto przegląd ról teatralnych, które na przestrzeni lat odegrała Zofia Więcławówna, będąca wybitną postacią świata teatru. Wiele z jej występów miało miejsce w prestiżowych teatrach, takich jak Teatr Miejski im. Stanisława Wyspiańskiego Katowice oraz Stary Teatr w Krakowie.

• 1945 – „Moralność pani Dulskiej” Gabriela Zapolska w reżyserii Romana Zawistowskiego, gdzie zagrała postać Meli Dulskiej,
• 1945 – „Jaś u raju bram” Mariana Hemara w reżyserii Romana Zawistowskiego, w której wystąpiła jako Basia,
• 1945 – „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, grając rolę Haneczki,
• 1945 – „Moja siostra i ja” Ralpha Benatzky w reżyserii Aleksandra Bardiniego, gdzie wcieliła się w Peppinę,
• 1946 – „Wieczór Trzech Króli” Williama Szekspira w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, występując jako Maria,
• 1946 – „Krawiec w zamku” w reżyserii Władysława Krzemińskiego, w roli Alicji de Pontbrisson,
• 1946 – „Roxy” Barry’ego Connersa, również w reżyserii Władysława Krzemińskiego, jako Roxy,
• 1946 – „Rozbitki” w reżyserii Józefa Franciszka Blizińskiego i Janusza Warneckiego, gdzie zagrała Polę,
• 1945 – „Taniec księżniczki” Ludwika Hieronima Morstina w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, w roli Ireny,
• 1947 – „Sen nocy letniej” Williama Szekspira w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, jako Rusałka,
• 1947 – „Wieczór Trzech Króli” Williama Szekspira w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, odbywającym się w Teatrach Dramatycznych (Teatr im. Juliusza Słowackiego) Kraków, jako Maria,
• 1948 – „Szczęście Frania” w reżyserii Janusza Warneckiego, z rolą Heli,
• 1948 – „Sen nocy letniej” Williama Szekspira w reżyserii Bronisława Dąbrowskiego, w Teatrach Dramatycznych (Teatr im. Juliusza Słowackiego) Kraków, grając Rusałkę,
• 1948 – „Amfitrion 38” Jeana Giraudoux w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego, w Starym Teatrze w Krakowie jako Leda,
• 1948 – „Romans z wodewilu” w reżyserii Władysława Krzemińskiego w Starym Teatrze w Krakowie, grając Wandę,
• 1949 – „Traktor i dziewczyna” w reżyserii Władysława Krzemińskiego w Starym Teatrze w Krakowie, gdzie wystąpiła jako Krysia,
• 1951 – „Ciotunia” Aleksandra Fredry w reżyserii Romana Niewiarowicza, rolą Flory,
• 1952 – „Pociąg do Marsylii” w reżyserii Lidii Zamkow, występując jako Dominique,
• 1953 – „Turcaret” w reżyserii Lidii Zamkow, gdzie zagrała Marcysię,
• 1956 – „Dom Bernardy Alba” Federico García Lorca w reżyserii Haliny Gall, w Starym Teatrze w Krakowie jako służąca,
• 1957 – „Dom otwarty” Michała Bałuckiego w reżyserii Romana Zawistowskiego i Bronisława Dąbrowskiego, gdzie zagrała Miecię,
• 1957 – „Czarująca szewcowa” Federico García Lorca w reżyserii Tadeusza Kantora i Mariana Słojkowskiego, występując jako sąsiadka w stroju żółtym,
• 1958 – „Jaki piękny dzień!” w reżyserii Jerzego Kaliszewskiego, grając sprzedawczynię piosenek,
• 1960 – „Na dnie” Maksima Gorkiego w reżyserii Lidii Słomczyńskiej jako żona ślusarza,
• 1961 – „Kolega” w reżyserii Jerzego Ronarda Bujańskiego, w której odegrała panią Sander,
• 1961 – „Orfeusz w wężowej skórze” Tennessee Williamsa w reżyserii Jerzego Jarockiego, w której wystąpiła jako Dolly Hamma,
• 1962 – „Ktoś dzwoni” w reżyserii Władysława Krzemińskiego jako Ewa,
• 1963 – „Sen” Fiodora Dostojewskiego w reżyserii Lidii Zamkow, grając Nastazję,
• 1963 – „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy, występując jako gospodyni,
• 1965 – „Zaproszenie do zamku” Jean Anouilha w reżyserii Zdzisława Tobiasza, grając pannę Capulat,
• 1965 – „Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Konrada Swinarskiego, występując jako żebraczka,
• 1965 – „Pastorałka” w reżyserii Leona Schillera, gdzie odegrała rolę Śmierci,
• 1966 – „Mizantrop” Moliera w reżyserii Zygmunta Hübnera, jako gospodyni,
• 1966 – „Zmierzch” Isaaka Babel w reżyserii Jerzego Jarockiego, grając Madame Popiatnik,
• 1968 – „Anabaptyści” w reżyserii Zygmunta Hübnera w Starym Teatrze w Krakowie, jako Anabaptystka / pani Friese,
• 1969 – „Kurdesz” w reżyserii Ernesta Brylla i Bogdana Hussakowskiego, w roli Gospodyni,
• 1970 – „Król Mięsopust” w reżyserii Jarosława Marka Rymkiewicza, w Starym Teatrze w Krakowie,
• 1972 – „Stanisław Brzozowski i jego…” w reżyserii Tadeusza Malaka, przedstawienie w Starym Teatrze w Krakowie, w roli A. Nałkowskiej,
• 1972 – „Matka” w reżyserii Jerzego Jarockiego w Starym Teatrze w Krakowie, z rolą Józefa Obrock,
• 1973 – „Dziady” Adama Mickiewicza w reżyserii Konrada Swinarskiego, z rolą księżnej,
• 1973 – „Proces” Franza Kafki w reżyserii Jerzego Jarockiego, grając kobietę,
• 1973 – „Dom otwarty” Michała Bałuckiego w reżyserii Jerzego Kreczmara, gdzie wcieliła się w rolę Katarzyny,
• 1975 – „Wiśniowy sad” Antoniego Czechowa w reżyserii Jerzego Jarockiego, grając Szarlottę,
• 1976 – „Małe kroki, wielkie kroki” Macieja Karpińskiego w reżyserii Macieja Karpińskiego, jako matka,
• 1978 – „Iwona, księżniczka Burgunda” Witolda Gombrowicza w reżyserii Krystiana Lupy, występując jako ciotka Iwony,
• 1978 – „Z biegiem lat, z biegiem dni…” w reżyserii Joanny Olczak-Ronikier, grając matkę Zosi, Maskę V,
• 1979 – „Sen o bezgrzesznej” Stefana Żeromskiego w reżyserii Jerzego Jarockiego, z rolą damy na balu,
• 1979 – „Egzamin” w reżyserii Edwarda Lubaszenko, przejmując rolę prof. Zemankowej,
• 1980 – „Romans z wodewilu” w reżyserii Marty Stebnickiej w Starym Teatrze w Krakowie, gdzie zagrała Katarzynę; panią,
• 1981 – „Tragiczna historia Hamleta księcia Danii” Williama Szekspira w reżyserii Andrzeja Wajdy, odgrywając rolę damy dworu,
• 1982 – „Oresteja” Ajschylosa w reżyserii Zygmunta Hübnera, z rolą jednej z Chóru Erynii,
• 1984 – „Don Carlos” Fryderyka Schillera w reżyserii Laco Adamíka, grając nauczyciela tańca,
• 1988 – „Operetka” Witolda Gombrowicza w reżyserii Tadeusza Bradeckiego, jako dama.

Teatr Telewizji

Wśród znaczących produkcji teatralnych, które miały miejsce w Telewizji Polskiej, znajduje się wiele niezapomnianych ról, które Zofia Więcławówna z niezwykłą starannością i talentem odgrywała. Oto przegląd jej występów:

• 1968 – Nikołaj Gogol Ożenek, reż. Andrzej Szafiański – Arina,
• 1972 – François Villon Wielki testament, reż. Irena Wollen – Gamratka Płatnerka,
• 1975 – Anton Czechow Czajka, reż. Irena Wollen – Paulina,
• 1975 – Stefan Żeromski Grzech, reż. Irena Babel – Wuliczka,
• 1976 – Stanisław Ignacy Witkiewicz Matka, reż. Jerzy Jarocki – Józefa Obrock,
• 1983 – Adam Mickiewicz Dziady, reż. Konrad Swinarski – Gubernatorowa,
• 1984 – Zofia Nałkowska Granica, reż. Jan Błeszyński – Michalina,
• 1986 – Witold Gombrowicz Ferdydurke, reż. Maciej Wojtyszko – Chłopka,
• 1989 – Nikołaj Erdman Samobójca, reż. Kazimierz Kutz.

Każda z powyższych produkcji przyczyniła się do jej artystycznego rozwoju, a także wywarła znaczący wpływ na polski teatr telewizyjny, pozostawiając widzów z niezatartego wspomnienia.

Filmografia

Filmografia Zofii Więcławówny obejmuje wiele interesujących produkcji, w których artystka miała okazję zaprezentować swoje umiejętności aktorskie. Poniżej znajduje się lista jej ról w filmach i serialach:

• 1988 – Kolory kochania (Tekla),
• 1987 – Śmierć Johna L. – obsada aktorska,
• 1985 – Tumor Witkacego – obsada aktorska,
• 1985 – Ognisty anioł (wróżbiarka),
• 1980 – Z biegiem lat, z biegiem dni… – matka Zośki (odc. 4 i 6),
• 1974 – Janosik – dama do towarzystwa Klarysy (nie występuje w czołówce),
• 1973 – Janosik – dama do towarzystwa Klarysy, odcinki: Pierwsze nauki (1), Tańcowali zbójnicy (5),
• 1972 – Przeprowadzka – obsada aktorska,
• 1971 – Bolesław Śmiały – obsada aktorska.

---

Oceń: Zofia Więcławówna

---