UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Kazimierz Zakrzewski (historyk)

Nauka i edukacja

Kazimierz Zakrzewski, szerzej znany pod pseudonimami Bobrowski oraz Nostromo, to postać, która z pewnością zapisała się w polskiej historiografii. Urodził się 4 listopada 1900 roku w Krakowie, a swoje życie zakończył tragicznie 11 marca 1941 roku w Palmirach. Jako polski historyk, Zakrzewski stał się jednym z czołowych bizantynistów w Polsce, a jego wkład w tę dziedzinę wiedzy jest nie do przecenienia.

Był nie tylko uczonym, ale także aktywnym działaczem politycznym, związanym z lewicą sanacyjną. Jako publicysta i działacz syndykalistyczny, Zakrzewski znacząco przyczynił się do rozwoju myśli syndykalistycznej w Polsce. Wraz z Jerzym Szurigiem, pełnił rolę jednego z głównych teoretyków polskiego syndykalizmu, co miało wpływ na kształtowanie analiz na temat systemów totalitarnych.

Jego prace i idee są z pewnością inspirujące, zwłaszcza w kontekście badań nad totalitaryzmem, których analizą zajmował się przez większość swojego życia. Kazimierz Zakrzewski pozostaje postacią dużo bardziej złożoną i ciekawą, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.

Życiorys

Kazimierz Zakrzewski urodził się w rodzinie akademickiej, będąc synem profesora fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Konstantego. Jego stryjem był Stanisław Zakrzewski, znakomity mediewista, co miało znaczący wpływ na jego dalszą karierę. W młodości zainteresował się syndykalizmem według Sorela oraz ideą pracy Stanisława Brzozowskiego, co zaważyło na jego późniejszych wyborach życiowych.

W 1910 roku rozpoczął naukę w gimnazjum, kontynuując ją do 1917 roku. Po zdaniu egzaminu maturalnego włączył się do Legionów Polskich, gdzie podczas rannego pobytu w szpitalu w Dolinie, a następnie w Huszcie i w Żurawicy, zdobywał doświadczenia wojskowe. Następnie przebywał w armii austriackiej na froncie włoskim w Dolomitach. W 1918 roku brał udział w walkach przeciwko formacjom nacjonalistycznym ukraińskim, działając jako członek załogi pociągu pancernego pod Lwowem.

W lipcu 1920 roku był aktywnym uczestnikiem Brygady Akademickiej w Rembertowie, walcząc w wojnie z bolszewikami. Niestety, z powodu problemów zdrowotnych został zwolniony z wojska i wrócił do Krakowa, gdzie rozpoczął studia wyższe na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz kontynuował je na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, kończąc je w 1923 roku uzyskaniem stopnia doktora za pracę poświęconą samorządowi miast Achaji rzymskiej.

Podczas swojego pobytu na Uniwersytecie Jagiellońskim pracował pod kierunkiem profesora Konstantego Chylińskiego, a po obronie pracy został jego asystentem w katedrze historii starożytnej. W 1925 roku wyjechał do Francji jako stypendysta, gdzie uczynił duże postępy, studiując między innymi pod okiem profesora Sellera i Jougueta. Po powrocie do Polski i otrzymaniu habilitacji w 1927 roku, wykładał na Uniwersytecie Poznańskim, a następnie w Lwowie.

W 1935 roku objął nowo utworzoną Katedrę Historii Bizancjum na Uniwersytecie Warszawskim. Jako autor pierwszej polskiej syntezy dziejów cesarstwa wschodniego, wprowadził historię Bizancjum jako oddzielny kierunek uniwersytecki, znacząco przyczyniając się do badań nad historią polityczną V wieku n.e., a także nad granicą między antykiem a średniowieczem.

Zaraz po śmierci swojego mentora, profesora Konstantego Chylińskiego, w 1939 roku zdecydował się nie przyjąć posady we Lwowie, zamiast tego pozostał w Warszawie, gdzie kontynuował badania z zakresu bizantynologii. Prowadził wykłady na uniwersytecie oraz seminaria, na których powstały trzy doktoraty, w tym praca jego uczennicy, Haliny Evert-Kappesowej.

Oprócz działalności akademickiej, Zakrzewski był jedną z kluczowych postaci Związku Związków Zawodowych we Lwowie, aktywnie uczestnicząc w życiu publicznym i społecznym. Publikował artykuły w „Słowie Polskim”, „Przełomie”, „Pionie” oraz „Drodze”. W 1926 roku przystąpił do Związku Naprawy Rzeczypospolitej, angażując się w różne organizacje syndykalistyczne, takie jak Generalna Federacja Pracy, której był współautorem.

W 1935 roku objął prezesurę Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury im. St. Żeromskiego oraz był współzałożycielem Związku Syndykalistów Polskich, organizując Oddziały Bojowe ZSP w Krakowie. Po wybuchu II wojny światowej, zajął kierownictwo Wydziału Prasowego ZSP oraz redagował tygodnik „Akcja”. Niefortunnie, został aresztowany 12 stycznia 1941 roku, a jego działalność konspiracyjna doprowadziła do osadzenia w więzieniu na Pawiaku.

W dniu 11 marca 1941 roku, w dramatycznych okolicznościach, niemieckie władze okupacyjne zastrzeliły w zbiorowej egzekucji 17 Polaków, w tym Zakrzewskiego, przy czym władze nie ujawniły nazwisk ofiar. Jednak bardzo szybko wiadomo było, że wśród rozstrzelanych był profesor Zakrzewski. Po wojnie, w listopadzie 1945 roku, jego zwłoki zostały ekshumowane przez Polski Czerwony Krzyż i złożone na cmentarzu w Palmirach. Jego śmierć wpisuje się w brutalną akcję AB, mającą na celu eksterminację polskiej inteligencji.

Ważniejsze publikacje

Prof. Kazimierz Zakrzewski zmarł w młodym wieku czterdziestu lat, jednak jego wkład w dziedzinę nauki jest imponujący. Działał w latach 1923-1939, a dorobek, który pozostawił po sobie, jest niezwykle bogaty. W szczególności warto zauważyć, że jego publikacje obejmują szeroki zakres tematów historycznych i publicystycznych. Osoby zainteresowane szczegółową bibliografią prac Zakrzewskiego powinny sięgnąć po opracowanie Michała Kozłowskiego, które zawiera zestawienie jego działań z lat 1920-2012 oraz literatury traktującej o jego osiągnięciach, zamieszczone w książce “Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka” redagowanej przez Małgorzatę Dąbrowską.

Publikacje historyczne

  • [rec.] Stanisław Arnold, Stosunek Longobardów do Rzymian we Włoszech w okresie inwazji na tle uposażenia klasztoru św. Kolumbana w Babbio w wieku VII-X, Kraków 1924, – „Kwartalnik Historyczny” 38 (1924), s.
  • [rec.] The Cambrigde Ancient History, Cambridge 1923 – „Kwartalnik Klasyczny” (1924), s. 68,
  • [rec.] Michail Rostocev, Ocerk istorii drvniago mira, Berlin 1924, – „Kwartalnik Klasyczny” (1924), s. 68,
  • [rec.] Albert Goetze, Kleinasien zur Hettiterzeit. Orient und Antike, Heidelberg 1924, – „Kwartalnik Klasyczny” (1924), s. 69,
  • [rec.] E. Ferrer, Voromerische Griechen in der Keilschriften von Boghazkoy, “Mitteilungen der deutschen Orientgesellschaft” (1924), – „Kwartalnik Klasyczny” (1924), s. 69,
  • [rec.] G. T. Seltaman, Athens – its History and Coinage before Persian Invasion, Cambridge 1924, – “Kwartalnik Klasyczny” (1924), s. 70,
  • Samorząd miast Achaji rzymskiej. Arkadja – Messenia – Lakonia, Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Dział II, tom 3, Lwów 1925,
  • Upadek ustroju municypalnego w Późnym Cesarstwie Rzymskim, w: Pamiętnik IV Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu, Lwów 1925, t. 1, s. 1-20 [przedruk w: U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s. 121-148],
  • Ostatnie lata Stylichiona, „Kwartalnik Historyczny” 39 (1925), s. 445-514 [także osobna nadbitka: Lwów 1925, ss.32 [przedruk w: U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s.23-120],
  • [rec.] F. Novotny, Platonovy listy a Platon, “Spisy filosoficko-fakulty Maarykovy uniwersity v Brne”, – „Kwartalnik Klasyczny” (1926), s. 68.
  • La politique Théodosienne, „Eos” 30 (1927), s. 339- 345,
  • [rec.] John Bagnell Bury, History of the later Roman Empire from death Theodosius I to death Justinian A.D. 395- A.D. 565, London 1923, – „Kwartalnik Klasyczny” 1 (1927), s. 315-316,
  • Rządy i opozycja za cesarza Arkadiusza, „Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności Wydziału Filozoficzno-Historycznego” t. 66, Kraków 1927,
  • Il governo e l’opposizione nel tardo impero romano al tempo di Arcadio: presenté dans la séance du 20 septembre 1926, „Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres” (1926), s. 149-154 [także osobna nadbitka: Cracovie 1926],
  • John Bagnell Bury, „Kwartalnik Klasyczny” 2 (1928), s. 221.
  • Le consistoire imperial du Bas Empire, „Eos” 31 (1928), s. 405-417,
  • Un homme d’état du Bas Empire: Anthemios, „Eos” 31 (1928), s. 417-438.
  • [rec.] F. Bilabel, Geschichte Vorderasiens und Aegypters, vom 16. Jahrhund v. Chr. Bis auf dis Neuziet, Heidelberg 1927, – „Kwartalnik Klasyczny” (1928), s. 315-316.
  • [rec.] G. Comntenau, La Civivlisation phenicienne, Paris 1926, – „Kwartalnik Klasyczny” (1926), s. 441.
  • [rec.] P. Bise, La Politique d’Heraclite d’Ephese, Paris 1925, – „Kwartalnik Klasyczny” (1926), s. 440-441.
  • Na drodze do odtworzenia historii Achajów, „Kwartalnik Klasyczny” 3 (1929), s. 62-77.
  • Quelques remarques sur les Révolutions romaines, „Eos” 32 (1929), s. 71-82.
  • [rec.] G. Glotz, La Cite Grecque, Paris 1928, – „Kwartalnik Klasyczny” (1929), s. 95-96.
  • [rec.] Ferdinand Lot, La Fin du Monde antique et le Debut du M. Age, Paris 1927, – „Kwartalnik Klasyczny” (1929), s. 97-98.
  • [rec.] J. Toutain, L’Economie antique, Paris 1927, – „Kwartalnik Klasyczny” (1929), s. 96-97.
  • Cezura między starożytnością a średniowiecze m w świetle historii bizantyjskiej [w:] Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie 1930, Warszawa 1930, t.1, s. 72-99 [także osobna nadbitka: Lwów 1930. Przedruk [w:] U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s. 213-258],
  • Le partii Théodosien et son antithese, „Eos Supplementa”, t. 18 Leopoli 1931.
  • Poprzednik Cezara – Lucjusz Korneliusz Cinna, „Przegląd Historyczny” (1930-1931), s. 64-75.
  • Rewolucja Odoakra, „Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności Wydziału Filozoficzno – Historycznego” t.99, Kraków 1933.
  • La cité Chrétienne [w:] La Pologne au VII -éme Congrés International des Sciences Historiques, Varsovie 1933, s. 391-408 [także osobna nadbitka: Varsovie 1933].
  • U źródeł pobytu św. Piotra w Rzymie, „Kwartalnik Historyczny” 48 (1934), s. 1-48.
  • Upadek świata starożytnego, „Przegląd Historyczny” 31 (1934), nr 2 s. 185-211 [przedruk [w:] U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s. 149-190].
  • Upadek Cesarstwa rzymskiego i kultury antycznej [w:] Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, Wilno 1935, s. 459-473 [także osobna nadbitka: Lwów 1935 .Przedruk [w:] U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s. 191-212].
  • Rewolucja rzymska przesłanki polityczne i gospodarcze, „Kwartalnik Historyczny” (1936), z. 2, s. 427-468 [także osobna nadbitka: Lwów 1936].
  • Le rôle du christianisme dans la ruine du monde antique [w:] La Pologne au VIII Congrés des Sciences Historiques, Zurich 1938, s. 35-38.
  • Dzieje Bizancjum 395-1204 [w:] Wielka historia powszechna, Trzaska, Everta i Michalskiego, t. 4, cz.1, Warszawa 1938, s. 1-253 (reprint – Poznań: Kurpisz 1997, Poznań: Kurpisz 1998; wyd.2 Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 1999, wyd. 3 – 2007).
  • Bizancjum w średniowieczu, Lwów: Państwowe Wydaw. Książek Szkolnych 1939 (wyd.2, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 1995. Bestsellery z Przeszłości).
  • Skrót historii średniowiecznej powszechnej, Digglefold (Płd. Rodezja): Liceum i Gimnazjum 1946.
  • U schyłku świata antycznego, przedmowa Halina Evert-Kappesowa, Warszawa: PWN 1964, ss. 267 (antologia tekstów).

Wybrane publikacje społeczno-polityczne

  • Krzewski [Kazimierz Zakrzewski], Zasady federacji w polskiej polityce kresowej, Kraków: nakładem autora 1920, s. 23. Problemy Polskiej Polityki Kresowej 1,
  • Na kresach spisko-orawskich, Lwów: Ludowe Spółdzielcze Towarzystwo Wydawnicze 1922,
  • Faszystowska koncepcja „syndykalizmu narodowego, „Sprawy polskie” 20.02.1924, nr 2, s. 54–55,
  • Klasa robotnicza i zagadnienia produkcji, „Przełom” 24.10.1926, nr 19, s.,
  • Nasza droga, „Solidarność Pracy” 01.12.1926, nr 1, s.,
  • Z kim budować?, „Przegląd” 04.07.1926, nr 6, s. 1–4,
  • Naród wytwórców, „Przełom” 14.11.1926, nr 22, s.,
  • Walka klasowa a zagadnienie produkcji, „Przełom” 07.11.1926, nr 21, s. 5–8,
  • Nasze miejsce, „Przełom”,19.12.1926, nr 27, s. 1–3,
  • Na nowych drogach, „Przełom” 19.02.1928, nr 8, s. 1–3,
  • Państwo faszystów państwem syndykalnym?, „Przegląd” 18.03.1928, nr 10, s. 2–3,
  • Solidaryzm – elityzm, „Przełom” 08.04.1928, nr 15, s.,
  • Projekt manifestu, syndykalistów polskich, „Przełom” 29.04.1928, nr 18. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 1–6,
  • Zmierzch liberalizmu a nie demokracji, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1928), nr 4 (IV), s. 306–308,
  • Syndykalizm a organizacja polityczna, „Przełom” 07.10.1928, nr 37–38, s. 2–3,
  • Dziesięciolecie państwa, „Brzask” 15.11.1928, nr 1, s. 4–8,
  • Dziesięciolecie społecznej polityki państwa polskiego, „Przełom” 18.11.1928, nr 43/45, s. 25–26,
  • Dlaczego jestem syndykalistą?, „Przegląd Współczesny” 31 (1929), s. 199–216. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 52–72,
  • Drogowskazy, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1929), nr 9, s. 733–749.
  • Filozofia narodu, który walczy i pracuje (nacjonalizm St. Brzozowskiego), Lwów: „Zespół Stu” 1929, s. 43.
  • Jerzy Valois. Uczeń Sorela, Lwów: Biblioteka „Zespołu Stu” 1929, s. 52. Biblioteka „Zespołu Stu” nr 9. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 7–36,
  • Klasa heroiczna, „Droga” (1929), nr 11, s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 73–95,
  • Reforma parlamentu III, „Przełom” (1929), nr 17/18 (129–130), s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 37–41.
  • Idee syndykalistyczne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” (1929), s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 42–51.
  • Syndykalizm i syndykalizmy, „Przełom” 25.03.1929, nr 11, s.
  • Zagadnienie inteligencji, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1929), nr 4, s. Przedruk – oprac. W. Goslar.
  • Przyszłość państwa, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1930), nr 9 (IX), s. 645–650.
  • Od Lenina do Hittlera, „Przełom” (1930), z. 50/52, s. ; (1931), z. 7/9, s. (także osobna odbitka: Warszawa 1931, s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 96–124. Fragment Faszyzm, czyli Hilferding w czarnej koszuli.
  • Kryzys demokracji, Warszawa 1930, s.173. Bibljoteka Drogi, t. 2. Przedruk fragm. Klasa heroiczna.
  • Przyczynki do socjologii narodu (Na marginesie książki prof. St. Grabskiego „Państwo Narodowe”), „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1930), nr 4, s. Przedruk, oprac. P. Grudka.
  • Sprawa programu jako sprawa naszego życia, „Przełom” 14.09.1930, nr 37, s. 2–3.
  • Walka o mit, „Droga. Miesięcznik. poświęcony sprawie życia polskiego” (1930), nr 1, s. 31–40.
  • Nostromo [K. Zakrzewski], Z balonu obserwacyjnego. Wśród nowych mieszkańców osławionego hotelu, „Przegląd” 30.11.1930, nr 48, s. 5–6.
  • Na przedprożu państwa wytwórców, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1931), nr 1, s.
  • Najazd barbarzyńców, „Przełom” (1931), nr 9, s. 3.
  • Odpowiedź na ankietę konstytucyjną, 'Przełom” (1931), nr 26, s. ; nr 27/28, s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 143–175.
  • O granicach naszej Rewolucji, „Przegląd” 12.04.1931, nr 15, s. 2–3.
  • Rok 1931: Stocznie nowego okresu rewolucji, „Przełom” 01.02.1931, nr 5, s. 1–3.
  • Zmierzch cywilizacji optymistycznej, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1931), nr 4 (IV), s. 289–301. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 125–142.
  • Horyzonty, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1932), nr 7/8 (VII–VIII), s. 659–665.
  • Na marginesie dyskusji konstytucyjnej, „Przełom” 06.02.1932, nr 1, s.
  • Narodziny nowej moralności, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1932), nr 1, s. 2–22.
  • Duch katastrofizmu i nacjonalizmy, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1932), nr 6, s. 541–557.
  • Prawo własności i wolność gospodarcza, „Przegląd” 05.04.1932, nr 3, s. 2–3.
  • Nostromo [K. Zakrzewski], Wielka Społeczna, „Przegląd” 12.06.1932, nr 7, s. 1–3.
  • Wobec narastającego średniowiecza, „Przegląd” 24.07.1932, nr 9, s. 5.
  • Społeczno–gospodarcze przesłanki syndykalizmu, „Przegląd Ekonomiczny” (1932), z. 8, s. Przedruk, oprac. P. Grudka.
  • Bolszewizm–faszyzm, „Przełom” 10.12.1932, nr 12/14, s. 13–15.
  • Nowy klimat polityczny, „Przełom”, nr 1 (I), (1933), s. 6–8.
  • Polska i Europa wobec przewrotu niemieckiego, „Przełom”, nr 4 (IV), (1933), s. 3–4.
  • Genealogia państwa liberalnego, „Droga. Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1933), nr 12, s.1206–1229.
  • Nowy klimat polityczny, „Przełom” (1933), nr 1, s. 2–5.
  • Polska i Europa wobec przewrotu niemieckiego, „Przegląd” (1933), nr 4, s. 2–3.
  • Faszyzm w dziejach Europy, „Przełom” (1934), nr 6, s. 1–6.
  • Krach międzynarodówek, „Przełom” (1934), nr 2, s. 9–11.
  • Rozpatrujcie się uważnie, wilcy!, „Pion” (1934), nr 28, s. 1–2.
  • Uczymy się rewolucji, „Pion” (1934), nr 20, s. 8.
  • Krach Międzynarodówek, „Przełom”, nr 2 (III), (1934), s. 9–11.
  • Fermenty niemieckie, „Przełom”, 01.04.1934, nr 3/4, s. 1–3.
  • Faszyzm w dziejach Europy. Rachunek zysków i strat, „Przełom”, nr 6 (VI), (1934), s. 1–4.
  • Rubikon Franklina Roosevelta, „Przełom”, nr 1 (I), (1934), s. 11–13.
  • Szlakiem buntu klerków, „Przełom”, nr 5 (V), (1934), s. 16–18.
  • Nostromo [K. Zakrzewski], Polityka Piłsudskiego, „Przełom”, nr 2 (III), (1934), s. 1–3.
  • Dyskusja abisyńska, „Pion” 09.11.1935, nr 45, s. 4.
  • Ideologia Piłsudczyków, „Pion” 15.06.1935, nr 24, s. 2–3.
  • Józef Piłsudski a proletariat (1). Dziejowa misja proletariatu, „Front Robotniczy” 21.07.1935, nr 29, s. 4.
  • Józef Piłsudski a proletariat (2). Selekcja żywiołów bohaterskich, „Front Robotniczy” 28.07.1935, nr 30, s. 1.
  • Józef Piłsudski a proletariat (3). Polska idea państwowa, „Front Robotniczy” 04.08.1935, nr 31, s. 1.
  • Józef Piłsudski a proletariat (4). Dalsza droga, „Front Robotniczy” 11.08.1935, nr 32, s. 1–2.
  • Państwo liberalne – państwo całkowite – państwo polskie, „Pion” (1935), nr 15, s. 4–5.
  • Przezwyciężanie marksizmu, „Droga.Miesięcznik poświęcony sprawie życia polskiego” (1935), nr 4, s. 309–323.
  • Przyczynki do „tragedii nieporozumień”, „Pion” 23.11.1935, nr 47, s. 1.
  • Rewolucja Lenina i państwo Stalina, „Droga” (1935), nr 12, s. 1006—1017.
  • Sowiety i „moskuterzy” zachodni, „Front Robotniczy” 01.12.1935, nr 48, s.
  • Horoskopy roku 1936–ego. Czy zmierzch faszyzmu?, „Front Robotniczy” 20.10.1935, nr 42, s. 2.
  • Państwowe i klasowe zadania proletariatu Polski, „Front Robotniczy” 26.01.1936, nr 4, s. 1–2.
  • Pod czerwonym sztandarem, „Front Robotniczy” 10.05.1936, nr 26, s. 2.
  • Masy ludowe największym bogactwem, „Front Robotniczy” 28.06.1936, nr 34, s. 2.
  • Dalszy rozłam polityczny klasy robotniczej, „Front Robotniczy” 24.11.1936, nr 58, s. 1–2.
  • Czy „narodowcy” są faszystami?, „Front Robotniczy” 20.10.1936, nr 51, s. Przedruk – oprac. W. Goslar.
  • Rząd Narodowy, „Naród i Państwo” (1936), nr 3, s. Przedruk [w:] K. Zakrzewski, Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012, s. 176–181.
  • Taktyka ruchu robotniczego, „Front Robotniczy” 17.05.1936, nr 27/28, s. 1.
  • Drogi i bezdroża. Mnóstwo endeków jest pośród nas…, „Naród i Państwo” 08.02.1936, nr 1, s. 10.
  • Kwestia żydowska i antysemityzm, „Front robotniczy” 29.03.1936, nr 18, s.
  • Nacjonalizm, patriotyzm, idea Ojczyzny, „Naród i Państwo” 12.04.1936, nr 10, s.1.
  • Liberalnej burżuazji nędze i bunty, „Front Robotniczy” 03.11.1936, nr 54, s. 3.
  • Dalszy rozłam polityczny klasy robotniczej, „Front Robotniczy” 24.11.1936, nr 58, s.
  • Do Polski Proletariackiej, „Front Robotniczy” 03.05.1936, nr 25, s. 2.
  • Polska to krzyk bojowy mas, „Front Robotniczy” 14.06.1936, nr 32, s. 2.
  • Masy ludowe największym bogactwem, „Front Robotniczy” 28.06.1936, nr 34, s. 2.
  • Państwo totalne czy państwo społeczne, „Naród i Państwo” 22.03.1936, nr 7, s. 3.
  • Pochód faszyzmu, „Front robotniczy” 27.09.1936, nr 47, s. 1–2.
  • Pod czerwonym sztandarem, „Front Robotniczy” 10.05.1936, nr 26, s. 2.
  • Po dziesięciu latach, „Naród i Państwo” 17.05.1936, nr 15, s. 1.
  • Pochód faszyzmu, „Front Robotniczy” 27.09.1936, nr 47, s. 1–2.
  • Dojrzałość polityczna mas ludowych, „Naród i Państwo” 08.03.1936, nr 5, s. 2.
  • Zasady nowych ustaw robotniczych uchwala Centralny Wydział ZZZ, „Front Robotniczy” 19.01.1937, nr 5, s. 1–2.
  • Równać do proletariatu, „Głos Powszechny” 22.02.1937, nr 16, s. 4.
  • O obronie narodowej i wyborach wtrącamy swoje trzy grosze, „Front Robotniczy” 05.12.1937, nr 32, s.
  • Tory francuskiego Frontu Ludowego, „Front Robotniczy” 12.01.1937, nr 1/2, s. 5.
  • Może wreszcie początek przełomu, „Front Robotniczy” 20.10.1937, nr 26, s. 1.
  • Światowe plany faszyzmu, „Front Robotniczy” 21.11.1937, nr 29/30, s. 1.
  • Teoria i praktyka izb pracy, „Front Pracownika Umysłowego. Organ Związku Zawodowego. Pracowników Umysłowych Przemysłu, Handlu i Biurowości w Polsce ZZZ” 06.01.1937, nr 1, s. Przedruk, oprac. P. Grudka.
  • „Nowa Europa”, „Front Robotniczy” 01.11.1938, nr 23/24, s. 2.
  • Rozważania wiosenne, „Front Robotniczy” 01.05.1938, nr 9/10, s. 3.
  • Trzy miesiące po pakcie monachijskim, „Front Robotniczy” 01.01.1939, nr 1/2, s. 2.
  • Przyszłość generała Franco, „Głos Niezależnych” 07.05.1939, nr 3, s. 1, 3.
  • Dokoła antysemityzmu. Żydzi są aryjczykami, „Głos Niezależnych” 28.05.1939, nr 5, s. 2, 6.
  • Proletariat w lecie 1939 r., „Front Robotniczy” 15.07.1939, nr 11/12, s. 2.
  • Proletariat i partie, „Front Robotniczy” 01.07.1938, nr 13/14, s. 2.
  • Podstawy ideowe prac Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury + odezwa RIOK, „Przewodnik Pracy Społecznej” (1938/1939) nr 4/5, s. Przedruk, oprac. P. Grudka.
  • Kultura Józefa Piłsudskiego, „Głos Niezależnych” 14.05.1939, nr 4, s. 2–3.
  • Przed 25–ciu laty, „Front Robotniczy” 01.08.1939, nr 13, s. 1–2.
  • Filozofia polityczna szlaku Piłsudskiego, „Głos Niezależnych” 06.08.1939, nr 11, z 6 VIII (1939), s. 6.
  • ZZZ w hołdzie pamięci Piłsudskiego, „Front Robotniczy” 05.04.1939, nr 7/8, s. 3.
  • Państwo ludowe – idea z listopada 1918 r., „Front Robotniczy” 01.11.1938, nr 23/24, s. Przedruk – oprac. P. Grudka.
  • Niedźwiedź czy sfinks?, „Głos Niezależnych” 11.06.1939 nr 7, s.
  • Filozofia polityczna szlaku Piłsudskiego, „Głos Niezależnych” 06.08.1939, nr 11, s. 6.
  • Rozważania syndykalistyczne, wybór i wstęp Adam Danek, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012 (antologia tekstów), s. 194.

Przypisy

  1. Marek Kornat, Kazimierz Zakrzewski wobec reżimów totalnych. Pisma i idee z lat 1929-1935 [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 218-262.
  2. Maciej Janik, Fizyka i historia. W kręgu rodziny Kazimierza Zakrzewskiego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 9-20.
  3. Lidia Korczak, Stanisław Zakrzewski. Człowiek i dzieło [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 21-33.
  4. Rafał Chwedoruk, Francuscy mistrzowie ideowi Zakrzewskiego: Sorel, Berth, Valois [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 185-218.
  5. Grzegorz Zackiewicz, Przełomy w życiu Kazimierza Zakrzewskiego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 264-293.
  6. Tadeusz Rutkowski, Kazimierz Zakrzewski na Uniwersytecie Warszawskim [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 120-130.
  7. Marcin Pawlak, Kazimierz Zakrzewski – badacz antyku [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: 2015, s. 34-45.
  8. Michał Kozłowski, Kazimierz Zakrzewski na tle dyskusji o upadku cesarstwa rzymskiego w polskiej historiografii okresu międzywojennego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 46-63.
  9. Jan Prostko-Prostyński, Kazimierz Zakrzewski jako badacz późnego antyku i wczesnego Bizancjum [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 64-78.
  10. Maciej Salamon, Kazimierza Zakrzewskiego wizja średniowiecznego Bizancjum [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 79-104.
  11. Małgorzata Dąbrowska, Posłowie. Halina Evert-Kappesowa – uczennica Haleckiego i Zakrzewskiego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 309-313.
  12. Grzegorz Mazur, Kazimierz Zakrzewski na lwowskiej scenie politycznej [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: 2015, s. 105-119.
  13. Przemysław Waingertner, „Syndykalne państwo wytwórców”. analiza koncepcji ustrojowych Kazimierz Zakrzewskiego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 131-146.
  14. Tomasz Romanowicz, Kazimierz Zakrzewski a Związek Związków zawodowych [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 147-146.
  15. Maria Nartonowicz-Kot, Kazimierz Zakrzewski a robotniczy Instytutu Oświaty i Kultury im. Stefana Żeromskiego [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź: 2015, s. 167-184.
  16. Piotr Matusiak, Ruch oporu w przemyśle wojennym okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich 1939–1945, Warszawa: Wydaw. MON, 1983, s. 115.
  17. Stanisława Lewandowska, Prasa okupowanej Warszawy 1939–1945, Warszawa: Instytut Historii PAN, 1992, s. 92.
  18. Władysław Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci 1939–1944. Terror hitlerowski w okupowanej stolicy, wyd. 3 uzup., Warszawa: Świat Książki – Bertelsmann Media 2008, s. 108.
  19. Julian Borkowski, Kazimierz Zakrzewski ps. „Bakałarz”, „Bobrowski” w czasie II wojny światowej [w:] Kazimierz Zakrzewski. Historia i polityka, red. Małgorzata Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2015, s. 294-308.
  20. Halina Evert-Kappesowa, Bibliografia prac Kazimierza Zakrzewskiego [w:] K. Zakrzewski, U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964, s. 259-261.

Oceń: Kazimierz Zakrzewski (historyk)

★★★★★
Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:10