Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego

---

Historia

August Witkowski objął Katedrę Fizyki w 1889 roku i od tego momentu rozpoczął starania o budowę nowego gmachu dla swoich działań naukowych. W 1903 roku władze Uniwersytetu Jagiellońskiego zdecydowały się przeznaczyć część Ogrodu Profesorskiego na tę inwestycję. Już wtedy napotkały one opór ze strony Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, które zgłaszało protesty w latach 1905 i 1907. Mimo wielu trudności, budowa Collegium Physicum została zrealizowana w latach 1908–1911. Obiekt powstał pod kierownictwem architekta Gabriela Niewiadomskiego, a jego oficjalne otwarcie miało miejsce 4 marca 1912 roku.

Niestety, mniej niż rok po tym wydarzeniu zmarł nagle profesor Witkowski, trudniący się inicjowaniem budowy. W intencji upamiętnienia jego wkładu, 28 stycznia 1913 roku, niespełna tydzień po jego odejściu, Collegium Physicum otrzymało jego imię. Nowy gmach stał się siedzibą Zakładu Fizycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W latach 1914–1917 w budynku funkcjonował szpital wojskowy. Okres II wojny światowej przyniósł ogromne zniszczenia – wyposażenie sal oraz laboratoriów zostało całkowicie zrujnowane. W kwietniu 1940 roku do gmachu wprowadził się Institut für Deutsche Ostarbeit. Po zakończeniu wojny przeprowadzono niezbędny remont, co pozwoliło na wznowienie działalności dydaktycznej i naukowej.

W 1946 roku do Krakowa przybył profesor Henryk Niewodniczański z Wilna, któremu powierzono zadanie odtworzenia Katedry Fizyki. W 1956 roku utworzono Instytut Fizyki UJ, a po jego przeniesieniu do nowych obiektów w 1964 roku, Collegium Witkowskiego stało się siedzibą Wydziału Filozoficzno-Historycznego, w którym umieszczono Instytut Psychologii oraz Instytut Historii.

Od 2002 roku jego jedynym gospodarzem jest Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na początku XXI wieku przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorskie, a poddasze budynku zaadaptowano na cele dydaktyczne oraz naukowe, które zakończono w 2003 roku. Warto również wspomnieć, że 7 lipca 1988 roku Collegium Witkowskiego zostało wpisane do rejestru zabytków i znajduje się w gminnej ewidencji zabytków.

Architektura

Budynek Collegium Witkowskiego został zrealizowany na planie przypominającym literę „L”, gdzie dłuższe ramię skierowane jest w stronę północną, wzdłuż ul. Gołębiej, a krótsze zorientowane w kierunku Plant. Projekt architektoniczny autorstwa Gabriela Niewiadomskiego harmonijnie łączy elementy stylów neogotyckiego, neoromańskiego oraz secesyjnego.

Wschodnia część budynku jest dominowana przez olbrzymią salę amfiteatralną, która sięga wysokości dwóch pięter (I i II). Aula ta od roku 2001 nosi imię ks. prof. Józefa Tischnera, znanego wykładowcy filozofii, który prowadził w niej popularne wykłady przez wiele lat. Wnętrze auli wyróżnia się galerią, oddzieloną od reszty sali eleganckimi ostrołukowymi arkadami.

Pierwotnie budynek miał trzy kondygnacje nadziemne, jednak w XXI wieku dobudowano również poddasze. Na północnej stronie budynku znajduje się niewielka wieżyczka, dodająca charakteru całej konstrukcji. Warto wspomnieć, że do lat pięćdziesiątych w budynku funkcjonowała winda, która została ponownie uruchomiona w roku 2004.

W przestrzeni Collegium Witkowskiego znajdują się nie tylko gabinety oraz sale wykładowe, ale także pomieszczenia administracyjne, biblioteka oraz czytelnia Instytutu Historii. Ciekawym detalem architektonicznym jest witraż „Pioruna” umieszczony w drzwiach wejściowych, przedstawiający Boga jako władcę piorunów i elektryczności. Witraż ten zaprojektował Witold Rzegociński, a jego rekonstrukcją zajmowała się pracownia witraży Jacka Białoskórskiego podczas prac konserwatorskich.

---

Oceń: Collegium Witkowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego

---