Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy

---

Status prawny

Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy ma na celu organizację studiów filozoficzno-teologicznych z przygotowaniem pedagogicznym, dostosowanych do wymagań zawartych w dokumentach Kościoła powszechnego. Przykłada szczególną uwagę do formacji kandydatów do kapłaństwa oraz przepisań Konferencji Episkopatu Polski, a także przepisów państwowych dotyczących szkolnictwa wyższego.

Program nauczania realizowany w Instytucie to stacjonarne studia magisterskie z teologii, o specjalności teologia kapłańska. W ramach studiów, studenci zobowiązani są do zdobycia wiedzy w wielu obowiązkowych dyscyplinach teologicznych. Należą do nich m.in. teologia biblijna, która koncentruje się na wprowadzeniu oraz egzegezie Pisma Świętego.

W kursach obowiązkowych zawarta jest również teologia fundamentalna, która bada elementy ekumenizmu, różnorodne religie niechrześcijańskie, ateizm oraz aktualne zjawiska kulturowe. Dodatkowo studenci zapoznają się z teologią dogmatyczną, moralną, duchowości, pastoralną, liturgiką oraz patrologią, obejmującą aspekty historii dogmatu.

Po zakończeniu studiów, studenci ITKM mają możliwość uzyskania tytułu zawodowego magistra, który nadawany jest przez komisję egzaminacyjną, pod warunkiem przedstawienia pracy dyplomowej oraz zdania egzaminu z zakresu ex universa theologia. Warto również zauważyć, że Instytut dysponuje własną biblioteką, mieszczącą się w jego siedzibie.

Historia

Zgromadzenie Księży Misjonarzy, którego historia sięga 1625 roku, zostało założone w celu realizacji misji ludowych w parafiach, gdzie duchowe wsparcie dla wiernych było niewystarczające. Już od samego początku swojej działalności, realizowali oni dzieło formacji duchowieństwa. Początkowo oferowali rekolekcje dla przyszłych księży, a następnie organizowali seminaria duchowne, zgodnie z wytycznymi Soboru Trydenckiego.

Księża Misjonarze przybyli do Polski w 1651 roku i od razu włączyli się w proces formowania duchowieństwa. Od 1675 roku, przy pierwszym domu misjonarskim, który został ufundowany na przedmieściach Warszawy, w pobliżu kościoła Świętego Krzyża, działało seminarium świętokrzyskie. W 1682 roku na prośbę biskupa Jana Małachowskiego Księża Misjonarze zaczęli prowadzić krakowskie seminarium diecezjalne, mieszczące się w Seminarium Zamkowym na Wawelu. W roku 1686 seminarium zostało przeniesione na Stradom.

Po przeniesieniu krakowskiego seminarium diecezjalnego do nowej siedziby na ul. Podzamcze, w budynku na Stradomiu zorganizowano studium filozoficzno-teologiczne Zgromadzenia Księży Misjonarzy, z zamiarem uzyskania dla niego również rangi państwowej. W 1909 roku krakowska prowincja Zgromadzenia Misji wystąpiła z prośbą o przyznanie studium praw szkół akademickich. Ks. Wilhelm Michalski CM oraz ks. Franciszek Bączkowicz CM podjęli się wówczas trudnych działań, które miały na celu przeorganizowanie programu nauczania.

Ks. Michalski, jako prefekt studiów misjonarskich, przygotował szczegółowy raport, w którym wykazał, że program nauczania jest zgodny z aktualnymi ustawami państwowymi w Austrii dla szkół wyższych. Po uzyskaniu pozytywnej opinii miejscowego konsystorza oraz senatu akademickiego, cesarsko-królewskie Ministerstwo Wyznań i Oświaty, na mocy reskryptu z 8 lipca 1910 roku, zezwoliło na organizację klasztornego teologicznego zakładu naukowego Księży Misjonarzy w Krakowie, mającego na celu przygotowanie przyszłych kapłanów. Zatwierdzono również plan nauczania oraz wykładowców zakładu bez wymogu przeprowadzania egzaminów habilitacyjnych.

Po zakończeniu I wojny światowej, na prośbę Zgromadzenia oraz po uzyskaniu aprobaty ministra Macieja Rataja, Marszałek Państwa Polskiego Józef Piłsudski oficjalnie uznał w 1922 roku Instytut Teologiczny za szkołę wyższą, co umożliwiło jego wpisanie na listę instytucji równorzędnych uniwersytetom. Ministerstwo potwierdziło to osiągnięcie również w 1929 roku.

Po II wojnie światowej, w 1945 roku, wizytator ks. Józef Kryska CM uzyskał zapewnienie od Ministra Oświaty Stanisława Skrzeszewskiego, że władze Polski Ludowej uznają dotychczasowe prawa Instytutu. Jednakże po wydaniu dekretu w sprawie organizacji nauki i szkolnictwa wyższego w 1947 roku, te prawa nie zostały potwierdzone, mimo licznych starań ze strony Instytutu. W 1973 roku rozpoczęto współpracę naukową z Papieskim Wydziałem Teologicznym, a od 1981 roku z Wydziałem Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Dzięki tej współpracy studenci Instytutu mogli uzyskiwać stopnie naukowe, co kontynuowane było od 2009 roku z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Rektorzy

Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy ma za sobą długą historię kierowania, które miało istotny wpływ na jego rozwój oraz działalność.

W ciągu lat, różni rektorzy przyczyniali się do kształtowania instytucji, zajmując to zaszczytne stanowisko w różnych okresach.

Numer	Imię oraz nazwisko	Okres sprawowania funkcji
1	Józef Kryska CM	1910 – 1925
2	Jan Weissmann CM	1925 – 1931
3	Wilhelm Szymbor CM	1931 – 1935
4	Jan Weissmann CM	1935 – 1942
5	Józef Baron CM	1945 – 1946
6	Wilhelm Szymbor CM	1946 – 1949
7	Franciszek Wilim CM	1950 – 1958
8	Wiktor Prądzyński CM	1958 – 1963
9	Aleksander Usowicz CM	1963 – 1964
10	Jan Zalewski CM	1964 – 1970
11	Jan Dukała CM	1970 – 1973
12	Gerard Dogiel CM	1973 – 1978
13	Aleksander Usowicz CM	1978 – 1979
14	Edward Formicki CM	1979 – 1987
15	Bronisław Sieńczak CM	1987 – 1994
16	Józef Kapuściak CM	1994 – 1997
17	Kryspin Banko CM	1997 – 2009
18	Józef Łucyszyn CM	2009 – 2011
19	Paweł Holc CM	2011 – 2021
20	Szczepan Szpoton CM	2021 – obecnie

Każdy z wymienionych rektorów wniósł coś wyjątkowego, a ich kadencje są świadectwem bogatej tradycji oraz ciągłego rozwoju. To zróżnicowane kierownictwo, odznaczające się dużym zaangażowaniem oraz charyzmą, wpłynęło na kierunki teologiczne i edukacyjne instytutu.

---

Oceń: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy

---