Dom Norymberski, znany niegdyś jako Dom Pod Gwiazdą, to historyczna kamienica z XVII wieku, która znajduje się na rogu ulicy Krakowskiej 27 oraz ulicy Skałecznej 2. Jest to jedna z najstarszych budowli znajdujących się w krakowskiej dzielnicy Kazimierz.
Od czerwca 1996 roku budynek ten pełni funkcję stałej placówki kulturalnej Norymbergi, miasta, które posiada status bliźniaczego wobec Krakowa. W 2000 roku placówką zaczęła kierować Renata Kopyto, która od tego momentu dba o rozwój kulturalnych relacji między tymi dwoma miastami.
Historia
Obecna kamienica znajduje się w obszarze, który w czasach średniowiecza był miejscem usadowienia budynków na północnej stronie dawnego rynku kazimierskiego. Zarys tych historycznych obiektów można dostrzec w dzisiejszej ulicy Węgłowej. Zgodnie z lokalną tradycją, dokładnie w miejscu, gdzie obecnie stoi kamienica, znajdował się browar należący do znakomitej rodziny Foxów z Kazimierza. W XV wieku na jego miejscu zbudowano murowany dom, który stał się własnością zgromadzenia Kanoników Regularnych Laterańskich, związanego z kościołem Bożego Ciała.
Dzięki przywilejom królewskim, kanonicy mogli dwukrotnie skorzystać z ulg podatkowych dotyczących tej posiadłości: po raz pierwszy w 1496 roku dzięki królowi Janowi Olbrachtowi, a ponownie w 1518 roku, dzięki Zygmuntowi Staremu. Od połowy XVI wieku dokumenty zaczęły wspominać o domu nazywanym „Gwiazda” oraz „Ciemna Gwiazda”. W XVII wieku kamienica składała się z dwóch kondygnacji, na każdej z ośmioma pomieszczeniami, w tym z trzema sklepionymi, co potwierdza opis z 1632 roku.
W 1779 roku, po licznych zniszczeniach, dom został zakupiony przez Jana Chrzciciela Bekierskiego, zamożnego mieszczanina z Kazimierza. W XIX wieku obiekt przeszedł kilka remontów, w tym w latach 1840, 1843-1846 oraz 1867. To właśnie podczas tego drugiego remontu, zaplanowanego przez Ignacego Hercoka, obie elewacje uzyskały obecny wygląd, a budynek został podwyższony o jedną kondygnację.
XX wiek przyniósł kolejne zmiany — najpierw w 1925 roku zgodnie z planem Henryka Lamensdorfa, a następnie nastąpiła gruntowna modernizacja w 1996 roku. Po tym ostatnim remoncie, obiekt zyskał nazwę Dom Norymberski, stając się siedzibą centrum informacyjno-promocyjnego Norymbergi, jednego z miast partnerskich Krakowa.
Uroczyste otwarcie Domu Norymberskiego miało miejsce w czerwcu 1996 roku. Od tego czasu to miejsce stało się centrum różnorodnej działalności kulturalno-oświatowej, która ma na celu promowanie kultury krajów niemieckojęzycznych. Organizowane są tam seminaria, wykłady oraz różnorodne imprezy kulturalne, w tym coroczny przegląd najnowszej kinematografii niemieckiej, odbywający się w ramach „Tygodnia Filmu Niemieckiego”. Równolegle, w Norymberdze, podobną rolę w promocji polskiej kultury pełni Dom Krakowski, zlokalizowany przy Hintere Insel Schuett 34, w odnowionej baszcie średniowiecznej.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- i (muz.), Wywiad z Renatą Kopyto [online], Chcemy Muzeum HERstorii Sztuki w Krakowie, 18.03.2022 r. [dostęp 02.04.2022 r.]
- Kontakt – Dom Norymberski w Krakowie [online] [dostęp 02.04.2022 r.]
- Krakauer Haus. oficjalna strona [dostęp 25.08.2018 r.]
- Krzysztof Jakubowski: Ze Skałki na Plac Wolnica. krakow.gazeta.pl. [dostęp 09.06.2012 r.]
- Co należy wiedzieć o Norymberdze i współpracy obu miast. www.krakow.pl. [dostęp 09.06.2012 r.]
- Krótka historia powstania Domu Krakowskiego. www.krakow.pl, 25.11.2010 r. [dostęp 09.06.2012 r.]
- Niekonwencjonalny Krakowski Leksykon Literacki. „Dekada Literacka”. 2007, nr 2-3 (222-223).
- Dom Norymberski. W: Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 158. ISBN 83-01-13325-2.
- Dom Norymberski. W: Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 159. ISBN 83-01-13325-2.
- a b c Bogusław Krasnowolski: Ulice i place krakowskiego Kazimierza: z dziejów Chrześcijan i Żydów w Polsce. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 1992, s. 132. ISBN 83-7052-044-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Dom Pod Ogrojcem w Krakowie | Dom św. Stanisława w Krakowie | Dom Towarzystwa Szkoły Ludowej w Krakowie | Dom Wenecki w Krakowie | Dom Władysława Łozińskiego w Krakowie | Kamienica „Pod Sową” w Krakowie | Kamienica Aleksandrowiczów w Krakowie | Kamienica Altarystów Mariackich w Krakowie | Kamienica Bartynowskich w Krakowie | Kamienica Betmanowska w Krakowie | Dom Lekarski w Krakowie | Dom Karola Tichego w Krakowie | Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Krakowie | Dom Dębiński w Krakowie | Dom Literatów w Krakowie | Budynek Kurii Prowincjalnej Jezuitów w Krakowie | Budynek Feniksa w Krakowie (ul. Basztowa) | Krakowskie Forum Kultury | Kamienica Szołayskich w Krakowie | Kamienica Szroterowska w KrakowieOceń: Dom Norymberski w Krakowie