Plac Wolnica w Krakowie

---

Historia

Plac Wolnica, znany ze swojej bogatej historii, stanowi integralną część dawnego rynku miasta Kazimierz, który został założony w 1335 roku przy okazji lokacji tej osady. W przeszłości plac ten mógł rywalizować z krakowskim rynkiem pod względem wielkości oraz znaczenia, pełniąc szereg kluczowych funkcji handlowych i administracyjnych.

Na tym terenie odbywał się intensywny handel, a wznosił się ratusz, który stanowił siedzibę najważniejszych władz miejskich Kazimierza odpowiedzialnych za administrację i sprawy sądowe. Plac był również otoczony różnymi budynkami użyteczności publicznej, takimi jak kramy czy waga, co czyniło go centralnym punktem życia społecznego i gospodarczego tamtych czasów.

Dzięki unikalnej historii, nazwa Plac Wolnica wywodzi się od łacińskiego terminu Forum liberum, co odnosi się do prawa do swobodnego handlu mięsem, które mogło odbywać się tutaj, z dala od kramów. Taki przywilej został przyznany Kazimierzowi na przełomie XVIII wieku, kiedy mieszkańcy uzyskali nieliczne, lecz istotne udogodnienia handlowe.

Zabytki i współczesność

Plac Wolnica to miejsce, które kryje w sobie bogatą historię oraz istotne dziedzictwo kulturowe, będącym zwieńczeniem XVIII-wiecznych tradycji. Jedynym zachowanym budynkiem z tego okresu jest ratusz, który od zakończenia II wojny światowej gości Muzeum Etnograficzne, prezentujące fascynującą kolekcję sztuki ludowej.

Rynek dawnego Kazimierza otoczony jest przez architekturę mieszczańską, wzniesioną na działkach, które wytyczono podczas lokacji miasta. Współczesne kamienice, pochodzące z XIX wieku, często w swoich parterach oferują różnorodne sklepy, galerie, restauracje oraz hotele, co przyczynia się do tętniącego życiem klimatu tej okolicy.

W 1996 roku na ścianie budynku muzeum umieszczono tablicę upamiętniającą „Przybycie Żydów do Polski w średniowieczu”. Tablica ta została stworzona w 1907 roku przez Henryka Herschela Hochmana i zastąpiła wcześniejszą, zniszczoną przez Niemców podczas II wojny światowej. Obecna tablica, odkryta w Muzeum Narodowym w Warszawie, nawiązuje do przeszłości, w której wcześniejsza wersja, ufundowana przez krakowską gminę żydowską, przedstawiała „Przyjęcie Żydów w Polsce przez Kazimierza Wielkiego”.

Dodatkowo, na Placu Wolnica, pod numerem 11, można znaleźć tablicę, która informuje, że w tym miejscu w 1868 roku odkryto relikty budowli uniwersyteckich zaprojektowanych przez króla Kazimierza Wielkiego, jednak nigdy nie zostały one ukończone.

Na placu znajduje się również fontanna w postaci rzeźby „Trzej grajkowie”, która jest dziełem Bronisława Chromego z roku 1970. Warto zaznaczyć, że dzisiejszy wygląd Placu Wolnica jest rezultatem gruntownych porządków przeprowadzonych w latach 30. i 40. XX wieku na Kazimierzu, w wyniku których usunięto stąd kramy handlowe, co nadało temu miejscu nową, uporządkowaną formę.

Źródła

Dokumentacja dotycząca placu Wolnica w Krakowie zawiera cenne źródła, które pomagają w zrozumieniu jego historycznego kontekstu oraz wyjątkowej architektury. Na szczególną uwagę zasługuje wydanie, które gromadzi bogate informacje na temat zabytków w Polsce.

• Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce,
• Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków,
• Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1.

---

Oceń: Plac Wolnica w Krakowie

---