Pałac Górków w Krakowie


Pałac Górków, znany również jako Pałac Prymasa Krzyckiego czy Dom pod Telegrafem, to zabytkowy pałac w stylu manierystycznym, który stanowi część cennych dóbr kultury w Krakowie. Znajduje się on w dzielnicy I Stare Miasto, a jego adres to ul. Kanoniczej 24, w sercu Starego Miasta.

Od roku 2004 Pałac Górków pełni funkcję siedziby Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, a także Oddziału Ochrony Zabytków Urzędu Miasta Krakowa, co podkreśla jego znaczenie w kontekście ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego tego pięknego miasta.

Historia

W połowie XIV wieku, na terenie dzisiejszego pałacu Górków, rozpoczęła się historia budowli, która miała przejść wiele transformacji. Pierwsze drewniane zabudowania zostały tu wzniesione w tym okresie. Około roku 1400 na tym miejscu powstał murowany gotycki dom, który był własnością Klemensa Moskarzewskiego. Od 1407 roku, budowla przeszła w ręce rodziny Kurozwęckich, którzy w drugiej połowie XVI wieku podjęli decyzję o jej przebudowie, przekształcając dwie XV-wieczne kamienice w imponujący gotycko-renesansowy pałac.

Pałac od tamtej pory wielokrotnie zmieniał swoje oblicze poprzez różnego rodzaju przebudowy i rozbudowy. W 1591 roku budowla stała się własnością krakowskiej kapituły katedralnej i była użytkowana przez sekretarza królowej Bony, prymasa Andrzeja Krzyckiego. Zgodnie z jego zamierzeniami, miała to być rezydencja prymasów. Jednak po jego śmierci, spadkobiercy zdecydowali się sprzedać obiekt Andrzejowi Górce, co miało znaczący wpływ na dalsze losy pałacu.

Rodzina Górków, od której pochodzi nazwa budowli, przeforsowała kolejną przebudowę, nadając budynkowi styl manierystyczny i otaczając go krużgankami. W XVIII wieku pałac doświadczył kolejnych zmian, tym razem zyskując elementy barokowo-klasycystyczne. W międzyczasie, w czasie walk konfederacji barskiej w latach 1768-1772, obiekt został poważnie uszkodzony.

Rewitalizacja pałacu została przeprowadzona pod okiem biskupa Józefa Olechowskiego, który zlecił odbudowę i zmianę niektórych elementów architektonicznych, takich jak zamknięcie krużganków oraz stworzenie nowych polichromii. W 1806 roku, po zajęciu przez Austriaków, budowla zaczęła pełnić rolę koszar, biur, a także aresztu policji oraz biura telegraficznego. W tym czasie zreorganizowano układ wnętrz, co zmieniło oryginalny charakter pałacu. Na przełomie XIX wieku wzniesiono także oficynę wschodnią, która wzbogaciła ten złożony kompleks.

Ostatnie zmiany miały miejsce po 1945 roku, kiedy to pałac został przekazany służbie zdrowia. Jeszcze w 1967 roku rozpoczęto wielki remont, który ujawnił stary układ krużganków oraz skutkował usunięciem niektórych stropów. Realizacja ostatnich badań i prac konserwatorskich zakończyła się dopiero w 2006 roku, przywracając pałac do dawnej świetności.

Jaroslav Hašek

Latem roku 1903, w areszcie, który mieścił się w obiekcie tym, został umieszczony Jaroslav Hašek, czeski powieściopisarz oraz dziennikarz, oskarżony o włóczęgostwo. Współcześnie, informacje na temat tego zdarzenia można znaleźć na tablicy pamiątkowej, która została ustawiona w elewacji budynku od strony ulicy Podzamcze.

Tablica ta została ufundowana i stworzona w 2004 roku przez firmę Matalodlew SA, a jej projektem zajął się Antoni Kałużny.

Przypisy

  1. a b c d e B. Sanocka: Pałac Górków w Krakowie. Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, 2008 r. [dostęp 12.07.2022 r.]

Oceń: Pałac Górków w Krakowie

Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:21