Smocza Jama (Kraków)

---

Historia

Jaskinia, która często jest nazywana Smoczą Jamą, ma długą historię, sięgającą czasów, gdy wzgórze wawelskie już cieszyło się renomą. Jak podaje Jan Długosz, miejsce to było znane od wieków. Jednak pierwsza pisemna wzmianka na temat tej konkretnej jaskini datuje się na I połowę XVI wieku. W 1565 roku król Zygmunt II August zdecydował o zamurowaniu otworów wejściowych, co było podyktowane względami bezpieczeństwa, w związku z licznymi włóczęgami oraz żebrakami, którzy znajdowali w nim schronienie.

Pomimo tych działań, Smocza Jama znów zaczęła być użytkowana wkrótce po ich wprowadzeniu. Powstała tam popularna karczma, która zdobyła uznanie i została opisana w wierszu przez Jana Andrzeja Morsztyna. W miarę upływu czasu, miejsce to stało się także znane jako dom publiczny, wzbudzając jeszcze większe zainteresowanie okolicznych mieszkańców.

Na przełomie XVIII wieku dolne wejście jaskini od strony Wisły zostało zamurowane z powodu prac fortyfikacyjnych. Pozostały jedynie dwa otwory w stropie, które w 1829 roku wykorzystał Ambroży Grabowski, chcąc dostać się do wnętrza jaskini. Niestety, teren wewnątrz był silnie zarośnięty gruzem, a w obrębie murów obronnych wzniesiono filary, które miały podtrzymać konstrukcję. W roku 1830 otwory te również zamurowano, jednak sytuacja uległa zmianie w 1842 roku, gdy Senat Wolnego Miasta Krakowa podjął decyzję o odgruzowaniu jaskini oraz udostępnieniu jej dla zwiedzających.

Po zajęciu Krakowa przez Austriaków, dolny otwór znów został zamurowany, a w 1918 roku prof. Szyszko-Bohusz wykonał wykuwaną studnię, która posłużyła do budowy spiralnych schodów prowadzących do Smoczej Jamy, liczących 136 stopni. To właśnie w tym okresie zainstalowano również elektryczne oświetlenie w jaskini. Z okazji otwarcia dla publiczności, które miało miejsce 3 sierpnia, dochody z biletów wstępu miały pomóc w pokryciu kosztów remontu i renowacji. W 1974 roku górnicy, pod nadzorem naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, przystosowali przestrzeń tej jaskini do zwiedzania, co znacznie zwiększyło jej atrakcyjność turystyczną.

Opis

Jaskinia Smocza Jama w Krakowie to fascynujące miejsce, którego głównym atrakcją jest trasa turystyczna o długości 82 metrów. Rozpoczęcie zwiedzania następuje w obrębie zamku na Wawelu, skąd turyści wchodzą do jaskini po kręconych schodach liczących około 21 metrów. W trakcie wędrówki odnajdujemy trzy komory, z których największa ma 25 metrów długości oraz imponującą wysokość dochodzącą do 10 metrów.

Na trasie dostrzec można wzmocnienia w postaci ceglanych murów i filarów, a jeden z filarów skutecznie zasłania komin prowadzący do innego odcinka jaskini. Wyjście z jaskini usytuowane jest poza zamkowymi murami, blisko koryta Wisły, co dodaje walorów wizualnych całemu miejscu.

Warto zaznaczyć, że pozostałe obszary jaskini są zamknięte dla turystów. Tworzą je dwa korytarze: pierwszy z nich, który zaczyna się w pobliżu wyjścia, prowadzi w kierunku legendarniej rzeźby Smoka Wawelskiego. Drugi korytarz, znacznie dłuższy, został odkryty po przebiciu tunelu w 1974 roku. Oferuje on system niewielkich sal, które zawierają syfon w swojej początkowej części. Przyroda tego miejsca skrywa również szczególną ciekawostkę – jeziorka zamieszkiwane przez rzadki skorupiak, znany jako studniczek tatrzański.

Badania naukowe

Badania naukowe dotyczące Smoczej Jamy mają długą historię, sięgającą drugiej połowy XIX wieku, kiedy to prof. Alojzy Alth rozpoczął swoje prace badawcze w 1874 roku. Warto podkreślić, że w 1966 roku zaczęły się bardziej kompleksowe badania, których celem było zabezpieczenie jaskini przed ewentualnym zawaleniem.

W wyniku tych badań, w 1974 roku, dokonano przełomowego odkrycia – przebito czterometrowy tunel prowadzący do nieznanych korytarzy, co zostało zrealizowane dzięki zastosowaniu metod geofizycznych. Kontynuacja badań speleologicznych miała miejsce w latach 1983, 1995 oraz 1996, kiedy to odkryto dalsze partie jaskini, co otworzyło nowe możliwości dla przyszłych badań.

Rok 2005 był ważny z perspektywy badawczej, ponieważ opublikowano wyniki analizy wód znajdujących się w jaskini, zarówno tych z jeziorek, jak i z wód kapiących. Okazało się, że wody te są znacznie zmineralizowane – zawartości sięgały nawet 1013 mg/litr w jeziorkach i 2841 mg/litr w wodzie kapiącej. Co więcej, ich skład chemiczny różnił się od typowych wód jaskiniowych, a problem zanieczyszczenia tych wód budził poważne obawy.

Pochodzenie wody w Smoczej Jamie pozostaje nie do końca jasne, jednak wstępne badania sugerują, że może ona mieć co najmniej dwa źródła. Istnieje prawdopodobieństwo, że woda napływa z Wisły oraz z migracji wód podziemnych pochodzących z obszarów śródmieścia Krakowa.

–

–

–

–

–

–

---

Oceń: Smocza Jama (Kraków)

---