Willa Decjusza

---

Historia

W miejscu, gdzie obecnie stoi Willa Decjusza, pierwotnie wznosił się dwór, zbudowany w latach 1530-1540 z inicjatywy Justa Ludwika Decjusza, ówczesnego właściciela Woli Justowskiej. Budowla ta charakteryzowała się wysokim dachem, nieregularnie rozmieszonymi oknami oraz niewielką loggią widokową znajdującą się przed fasadą. Z najnowszych badań wynika, że nie należy brać pod uwagę współpracy z takimi architektami jak Giovanni Cini ze Sieny, Bernardinus de Gianottis czy Filip z Fiesole; wśród badaczy krążyły również spekulacje dotyczące Berecciego.

W 1590 roku majątek przeszedł w ręce Sebastiana Lubomirskiego, a jego syn, wojewoda Stanisław Lubomirski, po 1620 roku zlecił rozbudowę budynku. Przypuszcza się, że projekt był realizowany według planów Macieja Trapoli, który obejmował dodanie piętra oraz dwóch barokowych wież. Między tymi wieżami powstała loggia widokowa, a na ich szczycie umieszczono cebulaste hełmy. Równocześnie zrealizowano budowę oficyny, obecnie znanej jako Dom Łaskiego. Posiadłość przeszła przez ręce kolejnych właścicieli, w tym Sanguszków, Andrzeja Morzkowskiego oraz Wielowiejskich od 1720 roku.

W XIX wieku budowla została przebudowana przez rodzinę Ledóchowskich, która zdecydowała o usunięciu cebulastych barokowych hełmów i manierystycznych bastionów. Henrietta z Ankwiczów Kuczkowska po 1844 roku wprowadziła zmiany, budując reprezentacyjne schody wejściowe, balkony wież oraz attykę, która zwieńczyła willę. Od 1876 roku jej właścicielką stała się Marcelina Czartoryska. Po pożarze w 1882 roku przeprowadzono restaurację budynku według projektu Tadeusza Stryjeńskiego. W czasie jej prywatnych koncertów, organizowanych przez księżną, występował nawet Fryderyk Chopin. Do 1917 roku Willa Decjusza pozostawała w rękach Czartoryskich.

W okresie I wojny światowej w willi umieszczono koszary wojskowe, natomiast w czasach II wojny światowej mieściła się tam siedziba niemieckiej policji. Po wojnie obiekt służył jako Centralny Ośrodek Szkolenia Spółdzielczości Pracy, a następnie jako internat oraz oddział gruźliczy w szpitalu im. dr. Anki. Niestety, w latach 70. XX wieku willa popadła w ruinę. Dopiero w 1996 roku, po kompleksowej restauracji, Willa Decjusza zyskała nowe życie i obecnie stanowi siedzibę Stowarzyszenia Willa Decjusza. Zabytek ten jest również częścią Szlaku Renesansu w Małopolsce.

---

Oceń: Willa Decjusza

---