Adam Cyra

---

Życiorys

Adam Cyra jest ważną postacią w badaniach nad historią KL Auschwitz. W roku 1972 zdobył tytuł licencjata historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów, rozpoczął pracę w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, gdzie aż do dziś pełni rolę starszego kustosza. W 1996 roku uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, broniąc rozprawy zatytułowanej „Rotmistrz Witold Pilecki (1901-1948). Życie i działalność na tle epoki”.

Cyra jest autorem wielu książek i około dwustu artykułów poświęconych historii obozu Auschwitz. Od ponad dwóch dekad współpracuje z Towarzystwem Opieki nad Oświęcimiem, publikując w ich biuletynie oraz angażując się w inicjatywy mające na celu upamiętnienie ofiar i promocję wiedzy o historii tego miejsca. Od szesnastu lat działa również w Towarzystwie Miłośników Wołynia i Polesia, przyczyniając się do badań nad historią regionu.

W swoim dorobku artystycznym ma zorganizowanie ponad dwudziestu wystaw – zarówno krajowych, jak i zagranicznych, dotyczących KL Auschwitz. Jest również współtwórcą stałej wystawy w bloku nr 11 na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, objętej tytułem „Obozowy i przyobozowy Ruch Oporu”.

Jego inicjatywy okazały się kluczowe w nadaniu imion kilku szkołom, w tym:

• Zespół Szkół nr 3 w Zabrzu im. rtm Witolda Pileckiego (1996 r.),
• Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 5 im. rtm. Witolda Pileckiego w Katowicach (1997 r.),
• Gimnazjum Gminne im. mjr. Piotra Szewczyka w Rajsku (2000 r.),
• Powiatowy Zespół nr 3 Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. cc por. Stefana Jasieńskiego w Oświęcimiu.

Jego działania prowadziły również do zmiany nazwy Kolonii Lenina na Osiedle rtm. Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, co miało miejsce w 1991 roku. W 2005 roku, z jego inicjatywy powstał pomnik na starym cmentarzu w Olkuszu, który upamiętnia mieszkańców Ziemi Olkuskiej – zarówno Polaków, jak i Żydów – którzy zostali zamordowani w hitlerowskich więzieniach oraz obozach.

Jednym z jego najważniejszych osiągnięć jest propagowanie postaci rtm. Witolda Pileckiego i jego działań, poprzez liczne artykuły oraz publikacje, które ukazywały się w latach 1989-2009. Pilecki był dobrowolnym więźniem KL Auschwitz, twórcą konspiracji wojskowej, uciekinierem z obozu oraz uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Na mocy terroru stalinowskiego stracony został 25 maja 1948 roku w więzieniu na Mokotowie.

Od 12 stycznia 2012 roku Adam Cyra prowadzi własny blog historyczny, na którym zamieścił już blisko trzysta artykułów stworzonych w ciągu ostatnich lat. Jego działalność została doceniona poprzez przyznanie mu kilku prestiżowych odznaczeń, takich jak Złoty Krzyż Zasługi (1997), Medal Pro Memoria (2005), Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (2009), Medal Miasta Oświęcim (2010) oraz Medal Pro Patria (2018).

Publikacje

Adam Cyra to autor licznych publikacji, które koncentrują się na ważnych historycznych wydarzeniach, szczególnie tych związanych z II wojną światową oraz obozami koncentracyjnymi. Poniżej przedstawiono jego wybrane prace:

• Adam Cyra, Raport Witolda, „Biuletyn Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem” 1991 nr 12,
• Adam Cyra, Sylwetki niektórych żołnierzy AK – członków obozowego i przyobozowego ruchu oporu. Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pamiątkowej tablicy w hołdzie żołnierzom Armii Krajowej i ludziom niosącym pomoc więźniom Oświęcimia, Katowice 1995,
• Adam Cyra, Wiesław J. Wysocki, Rotmistrz Witold Pilecki, Warszawa 1997. ISBN 83-86857-27-7,
• Adam Cyra, Ochotnik do Auschwitz. Witold Pilecki (1901-1948), Oświęcim 2000 (zawiera także raport rtm. Witolda Pileckiego z 1945 r.). ISBN 83-912000-3-5, ISBN 83-912000-4-3,
• Adam Cyra, Cichociemny z Babic. Major Piotr Szewczyk (1908-1988), Oświęcim 2000, Warszawa 2006, Oświęcim – Tułowice 2016. ISBN 978-83-946244-7-7,
• Adam Cyra, Pozostał po nich ślad…życiorysy z cel śmierci, Oświęcim 2006. ISBN 83-60210-20-9,
• Adam Cyra, Mieszkańcy ziemi olkuskiej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, Oświęcim – Olkusz 2005. ISBN 83-60210-02-0,
• Adam Cyra, Spadochroniarz „Urban”. Ppor. Stefan Jasieński (1914-1945), Oświęcim 2005. ISBN 83-88526-85-5,
• Adam Cyra, Upamiętnienie Żydów olkuskich. 65. rocznica likwidacji getta w Olkuszu – czerwiec 2007 r., Oświęcim – Olkusz 2007. ISSN 0860-4258,
• Adam Cyra, Podobóz KL Auschwitz Harmęże, Oświęcim 2007. ISBN 978-83-60367-64-3,
• Adam Cyra, Banderowcy w KL Auschwitz, (w:) „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, t. XXX, Wrocław 2008,
• Adam Cyra, Żwirownia obok Theatergebäude jako miejsce zbrodni w KL Auschwitz, (w:) „Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi”, t. XXXIV, Wrocław 2012.

Prace Adama Cyry odzwierciedlają jego zaangażowanie w zachowanie pamięci o dramatycznych wydarzeniach związanych z historią Polski.

---

Oceń: Adam Cyra

---