Adolf Beck

---

Życiorys

Adolf Beck, który urodził się pod imieniem Abraham Chaim Beck 1 stycznia 1863 roku w Krakowie, pochodził z ubogiej żydowskiej rodziny piekarza. Jego rodzice to Szai Beck oraz Gustawa z domu Müller, a swoje dzieciństwo spędził w dzielnicy Kazimierz. Po ukończeniu Gimnazjum św. Jacka w 1883 roku, podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które zakończył w 1889 roku.

Beck rozpoczął swoją karierę zawodową w 1886 roku, kiedy to przyjął posadę w Zakładzie Fizjologii i Histologii, który znajdował się pod kierownictwem Napoleona Cybulskiego. Od 1888 do 1892 roku pełnił rolę asystenta i bliskiego współpracownika Cybulskiego. Już w czasie studiów, udało mu się odkryć, że desynchronizacja czynności elektrycznej mózgu następuje w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne. W 1890 roku, 20 października, zaprezentował swoją pracę doktorską na temat lokalizacji w mózgu i rdzeniu za pomocą różnorodnych zjawisk elektrycznych.

W jego badaniach, podstawowym celem było wykorzystanie elektrofizjologii do określenia funkcji zachodzących w mózgu. Wyniki tych badań doprowadziły do niezamierzonego odkrycia elektroencefalogramu (EEG), któremu Beck nadał miano aktywnego prądu niezależnego. Beck, będąc nieświadomym wcześniejszych prac Catona, stworzył bardziej zaawansowane analizy w zakresie lokalizacji funkcji sensorycznych oraz samego EEG. Wyniki jego pracy ukazały się w czasopiśmie Centralblatt für Physiologie, co wywołało szereg kontrowersji dotyczących praw pierwszeństwa odkrycia.

W odpowiedzi na zarzuty, podkreślił, że technika badawcza została stworzona przez Du Bois-Reymonda, dlatego użycie tej samej metody do rozwiązania nowego problemu nie powinno być brane pod uwagę jako odkrycie. Beck odniósł się również do konkursu ogłoszonego przez Napoleona Cybulskiego w 1888 roku, wskazując, że to on był inicjatorem tych badań. Wyniki badań doprowadziły do dalszych sporów, które zakończył Richard Caton, publikując swoje wcześniejsze prace.

W 1894 roku Beck uzyskał habilitację na Uniwersytecie Jagiellońskim w dziedzinie fizjologii na podstawie pracy dotyczącej „Zmiany w ciśnieniu krwi w naczyniach krwionośnych”. W latach 1895–1935 był profesorem fizjologii na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie zbudował Zakład Fizjologii, który w pełni wyposażył w nowoczesny sprzęt. Beck jest uznawany za kluczową postać lwowskiej szkoły fizjologii. W latach akademickich 1904/05 oraz 1916/17 pełnił urząd dziekana Wydziału Lekarskiego, a w roku 1912/1913 był rektorem tej uczelni.

W trakcie I wojny światowej, tuż po inwazji rosyjskiej, 20 czerwca 1915 roku został przymusowo deportowany przez władze rosyjskie do Kijowa, gdzie trafił w grupie zakładników. Dzięki interwencji Iwana Pawłowa i Czerwonego Krzyża, Ford zdołał wrócić do Krakowa w sierpniu 1915 roku. W 1932 roku przeszedł na emeryturę, a jego następcą na stanowisku został Wiktor Tychowski. Od 1935 roku zaszczycony został tytułem profesora honorowego UJK. Równocześnie, w latach 1921–1929 uczył w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Był członkiem PAU oraz czynnym członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Został również pierwszym honorowym członkiem i laureatem medalu Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego.

Wśród jego studentów byli Czubalski, Herman, Jaburek, Klisiecki, Tothfeld, Tychowski oraz wielu innych. W czasie II wojny światowej, po zajęciu Lwowa przez Niemców, Beck ukrywał się z dala od getta, co umożliwił mu Zdzisław Bieliński. Niestety, Adolf Beck najprawdopodobniej popełnił samobójstwo w sierpniu 1942 roku, używając cyjanku, który otrzymał od swojego syna. Zmarł w Obozie Janowskim w trakcie transportu z Lwowa do obozu zagłady w Bełżcu. Dokładna data jego śmierci oraz miejsce pochówku pozostają nieznane.

Życie prywatne

Adolf Beck żył w rodzinie, w której jego żoną była Regina Mandelbaum, która niestety zmarła w 1938 roku. Para miała troje dzieci: syna Henryka, który urodził się w 1896 roku i zmarł w 1946 roku, oraz dwie córki – Zofię, która zmarła w 1939 roku, i Jadwigę.

Szwagrem Henryka był Kazimierz Zakrzewski, historyk, który został zamordowany w 1941 roku w Palmirach, co było tragicznym wydarzeniem w historii Polski.

Upamiętnienie

W 1935 roku Stanisław Batowski Kaczor stworzył portret tej wybitnej postaci. To dzieło jest ważnym elementem w historii sztuki, odzwierciedlającym sylwetkę i wkład Adolfa Becka w kulturę.

W latach 70. XX wieku, dokładnie w 1970 roku, Mary A. B. Brazier podjęła się niezwykle ważnego zadania, tłumacząc na język angielski jego pracę doktorską, co przyczyniło się do szerszego poznania jego dokonań na międzynarodowej scenie akademickiej.

Wybrane prace

Adolf Beck jest znanym w historii nauki autorem wielu znaczących prac. Poniżej przedstawiamy wybrane z jego osiągnięć, które stanowią ważny wkład w rozwój wiedzy z zakresu fizjologii i neurologii.

• – O ciśnieniu krwi w żyłach (1894),
• – Über die Belichtigung der Netzhaut von Eledone moschata entstandenen Actionströme. Arcg gs Physiol 78 (1899),
• – O zjawiskach elektrycznych wywołanych przez oświetlenie siatkówki głowonoga Eledone moschata. Kosmos 25 (1900),
• – Badania nad galwanotropizmem. Dzienniki IX Zjazdu Lekarzy i Przyrodników w Krakowie (1900),
• – Badania poczucia smaku u osoby pozbawionej języka dokonane na chorym J. R. z kliniki chir. prof. Rydygiera. Rozpr Spraw Wydz mat-przyr AU 18, s. 207–216 (1888) (z Napoleonem Cybulskim),
• – O pobudliwości różnych miejsc tego samego nerwu. Pam AU 15, s. 165–195 (1888),
• – Oznaczenie lokalizacji w mózgu i rdzeniu za pomocą zjawisk elektrycznych. Rozp Wydz mat-przyr AU 21, s. 187–232 (1891),
• – Die Bestimmung der Lokalisation der Gehirn- und Rückenmarksfunktionen vermittelst der elektrischen Erscheinungen. Zentralblatt Physiol s. 473–476 (1890),
• – Przyczynek do fizjologii części lędźwiowej rdzenia pacierzowego u żab. Rozpr AU 24 s. 56–72 (1893),
• – Dalsze badania zjawisk elektrycznych w korze mózgowej. Rozpr AU 32, s. 174–257 (1896),
• – Dalsze badania nad zjawiskami elektrycznymi w korze mózgowej u małpy i psa. Spraw z Posiedzeń AU 1891, druk 1892 s. 43–47,
• – O działaniu promieni radu na nerwy obwodowe. Rozpr AU 45, s. 111–122 (1906),
• – Zjawiska elektryczne kory mózgowej po częściowym jej zniszczeniu. Przyczynek do lokalizacji czucia bólu. Rozpr AU 45, s. 319–355 (1906),
• – O tak zwanych odruchach dotykowych Munka i odruchu skórnym podeszwowym. Rozpr AU 50, s. 687–698 (1910),
• – O ruchach odruchów rdzeniowych i ruchach ogólnych (pryncypalnych według Munka),
• – O wzajemnym stosunku czynnościowym mózgu i móżdżku. Rozpr AU 51, s. 457–472 (1911),
• – Die Ströme der Nervencentren (1890),
• – Hermann Helmholtz (1894),
• – Die Erregbarkeit Verschiedener Nervenstellen (1897),
• – Zur Untersuchung der Erregbarkeit der Nerven (1898),
• – Zur Lehre Munk’s über Beginn und Reihenfolge in der Ausbreitung der Bewegungen bei Rückenmarksreflexen, wie bei Tätigkeit der sogenannten „Prinzipalzentren (z Gustawem Bikelesem) (1910),
• – Die sogenannten Berührungsreflexe Munk’s und die reflektorische Zehenbeugung bei Reizung der Fusssohle. 1910 (z Gustawem Bikelesem),
• – Adolf Beck, Napoleon Cybulski, Stanisław Bądzyński, Kazimierz Bruno Rzętkowski, Fizjologia człowieka. 1915.

---

Oceń: Adolf Beck

---