Andrzej Tadeusz Oryński, urodzony 3 sierpnia 1945 roku w Krakowie, jest postacią znaną jako polski prawnik oraz ekonomista. Jego działalność przypada na okres lat 80. XX wieku, kiedy to znacząco angażował się w ruch prasy podziemnej we Wrocławiu.
Oryński jest przykładem osoby, której zaangażowanie w działalność niezależnych mediów w trudnych czasach historycznych miało istotne znaczenie dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.
Życiorys
Andrzej Oryński jest postacią o bogatym życiorysie, który rozpoczął swoją akademicką karierę po ukończeniu studiów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1967 roku. Jego droga zawodowa związana była z Katedrą Prawa Gospodarczego Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, gdzie podejmował pracę jako nauczyciel akademicki. W 1975 roku uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych.
W ciągu swojej kariery Oryński stał się uznawanym ekspertem w dziedzinie prawa gospodarczego i handlowego. Był aktywnym członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich w latach 1962–1967, jak również członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w okresie od około 1970 roku do 1981.
W czasach pierwszej Solidarności jego wkład w publikacje był istotny, sporadycznie publikował w „Solidarności Dolnośląskiej”, oficjalnym piśmie Zarządu Regionu NSZZ „S” Dolny Śląsk. W 1981 roku dołączył do redakcji kilku pism, w tym:
- Biuletynu Informacyjnego, wydanego przez KZ NSZZ „Solidarność” AE we Wrocławiu,
- tygodnika „SEMAFOR”, jednego z dwóch pism o zasięgu krajowym, wydawanych we Wrocławiu,
- pisma „Nasza Ziemia”, które powstało z inicjatywy Tymczasowego Zarządu Wojewódzkiego NSZZ „S” Rolników Indywidualnych.
W czasie strajków studenckich jesienią 1981 roku, brał udział w licznych spotkaniach ze studentami różnych uczelni, w tym Akademii Ekonomicznej, Uniwersytetu Wrocławskiego, Akademii Medycznej i Akademii Rolniczej.
Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku, Oryński został jednym z dwóch członków redakcji „Semafora”, którzy uniknęli internowania. Wkrótce po tym, 14 grudnia, podjął decyzję o wydaniu niezależnego pisma „Wiadomości Bieżące” (nazywanego dalej „WB”) wspólnie z Leszkiem Wierzejnskim. Działanie to było pionierskie, ponieważ od razu przystąpili do sporządzania informacji o losach internowanych i represjonowanych, które następnie były kolportowane.
Wkrótce „WB” stały się jednym z najważniejszych pism niezależnych na Dolnym Śląsku, a Oryński był odpowiedzialny za redagowanie i pisanie wielu tekstów. Po zredagowaniu 64 numerów „WB”, Oryński, Sarapuk i Wierzejski zostali aresztowani 7 grudnia 1982 roku. Pismo jednak kontynuowało swoją działalność, redagowane przez żonę Oryńskiego, Annę, i innych członków rodziny oraz współpracowników. Oryński spędził 6 miesięcy w areszcie, po czym został wypuszczony 27 maja 1983 roku, otrzymując surowy wyrok za swoją działalność.
W 1988, po serii szykan, zrezygnował z pracy na Akademii Ekonomicznej i rozpoczął pracę jako sprzedawca. Jednak w październiku 1989 roku, na wniosek Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”, został przywrócony do pracy w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego, a w 2010 przeszedł na emeryturę.
W 1983 roku Oryński oraz Leszek Żołyniak podjęli redagowanie miesięcznika myśli niezależnej „Prawda”, gdzie publikował artykuły dotyczące ekonomii oraz historii gospodarczej. Działalność ta trwała do 1988 roku, kiedy to miesięcznik przestał się ukazywać. Współpracował również z innymi tytułami, takimi jak „Solidarność Dolnośląska”, a także z wydawnictwami związanymi z Politechniką Wrocławską.
Po 1989 roku jego aktywność w ruchu solidarnościowym znacznie zmalała. W 2013 roku został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce”.
Przypisy
- TomaszT. Oryński TomaszT., AndrzejA. Oryński AndrzejA., Lewackie Pitolenie o prasie podziemnej (podkast) [online], www.orynski.eu, 18.12.2023 r. [dostęp 19.12.2023 r.]
- Dr Andrzej Tadeusz Oryński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 03.01.2022 r.]
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 07.06.2013 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2013 r. poz. 842).
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Julian Polan-Haraschin | Jan Michał Beynarowicz | Roman Aleksandrowicz | Fryderyk Zoll (ur. 1970) | Tadeusz Iskrzycki | Edmund Fischer | Lucjan Zawistowski | Maurycy Fierich | Jan Pieracki | Jan Widacki | Wojciech Cieślak (prawnik) | Adam Szpunar | Andrzej Rozmarynowicz | Jan Hroboni | Juliusz Dąbrowski | Jan Gwiazdomorski (prawnik) | Jerzy Stelmach (filozof prawa) | Janusz Barta | Zdzisław Kaczmarczyk | Stanisław Bryła (prawnik)Oceń: Andrzej Oryński