Julian Polan-Haraschin

---

Życiorys

Julian Polan-Haraschin urodził się w rodzinie nauczycielskiej, co na pewno wpłynęło na jego późniejsze życie. Jego rodzicami byli Karol i Domicela z Parczyńskich. Po zakończeniu edukacji w szkole powszechnej oraz gimnazjum w Krakowie, rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 1936 roku uzyskał tytuł magistra. Początki jego kariery zawodowej wiązały się z pracą jako urzędnik pocztowy.

W latach 1937–1939 pracował jako praktykant, a następnie jako referendarz w Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telegrafów w Krakowie. W trakcie kampanii wrześniowej, pełniąc funkcję urzędnika cywilnego, został mianowany komendantem poczty polowej nr 66, która znajdowała się przy Kwaterze Głównej Obszaru Warownego Śląsk. Prosząc o mundur pocztowy, nadał sobie stopień kapitana poprzez przyszycie srebrnych kwadracików na patki, co miało odzwierciedlać jego rangę. Został wzięty do niewoli przez hitlerowców 7 września 1939 roku, jednak udało mu się uciec.

Po tym wydarzeniu, w Wiślicy, dołączył do kolumny samochodowej nr 53 przy 23 Dywizji Piechoty jako oficer łącznikowy. W trakcie bitwy pod Zwierzyńcem 15 września 1939 roku odniósł ranę, a 21 września został wzięty do niewoli przez nazistów. Jako oficer osadzono go w oflagach XI B Braunschweig oraz II C Woldenberg, gdzie przebywał aż do sierpnia 1940 roku. Udało mu się uciec dzięki staraniom ojca, który udowodnił, że Julian był cywilem.

Po uwolnieniu, do końca niemieckiej okupacji, pracował w Biurze Transportu Dyrekcji Monopoli w Krakowie. Jednakże nie uniknął on aresztowań: 15 i 27 marca 1943 roku został zatrzymany przez Gestapo, a latem tego samego roku odpowiadał przed niemieckim sądem specjalnym za nielegalne wystawianie nakazów transportu dla samochodów ciężarowych. Po wojnie znów zaangażował się w pracę na poczcie, zostając radcą prawnym Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telefonów w Krakowie.

7 grudnia 1945 roku został zmobilizowany do Ludowego Wojska Polskiego, a 20 grudnia tego samego roku Krajowa Rada Narodowa zatwierdziła mu sfingowany stopień kapitana. Powołany przez Wojskową Komendę Rezerw Kraków-Miasto, zajął stanowisko sędziego Wojskowego Sądu Okręgowego nr 5 w Krakowie, a od 1 kwietnia 1946 roku zasiadał jako sędzia Wojskowego Sądu Rejonowego również w Krakowie. Jako zastępca przewodniczącego sądu, prowadził najważniejsze sprawy polityczne, wydając ponad 60 wyroków śmierci i zyskując sobie przydomek Krwawy Julek. Po osiągnięciu stopnia majora, 17 grudnia 1946 roku awansował na podpułkownika, a w 1960 roku na pułkownika, zanim przeniesiono go do rezerwy w 1951 roku.

Po odejściu z WSR, Julian Polan-Haraschin prowadził zajęcia z zakresu prawa karnego w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, a także był członkiem komisji egzaminacyjnej dla funkcjonariuszy tego urzędu. Od 15 marca 1951 roku do 3 kwietnia 1959 roku był także wpisany na listę adwokatów w Wojewódzkiej Izbie Adwokackiej w Krakowie, jednakże nie pracował w tym zawodzie, zajmując się raczej doradztwem prawnym w Zakładach Gazownictwa Okręgu Krakowskiego.

W 1958 roku wrócił do aktywnej służby w Siłach Zbrojnych PRL jako zastępca szefa Wojskowego Sądu Garnizonowego w Krakowie. Od stycznia 1955 roku do września 1962 roku pełnił również funkcję kierownika Studium Zaocznego na Wydziale Prawa UJ. Jego działalność zakończyła się 15 czerwca 1962 roku, kiedy to został aresztowany przez funkcjonariuszy Wydziału III SB w Krakowie.

Oskarżony o łapownictwo, sfałszowanie wyników egzaminów oraz sprzedaż dyplomów, otrzymał wyrok 9 lat więzienia, 35 000 złotych grzywny i degradację do stopnia szeregowego od Sądu Powiatowego w Warszawie. W trakcie odbywania kary był agentem celnym, informującym o współosadzonych, co umożliwiło mu uzyskanie warunkowego zwolnienia. Po uwolnieniu w grudniu 1968 roku, Julian nawiązał współpracę z Służbą Bezpieczeństwa.

Jego zadaniem było m.in. rozpracowywanie krakowskiej kurii, Wyższego Seminarium Duchownego oraz środowiska Radia Wolna Europa, w tym księży Franciszka Macharskiego oraz Karola Wojtyłę. Wspierał rozpracowywanie osób związanych z Kościołem oraz krąg intelektualistów krakowskich, w tym m.in. Kazimierza Błaszczaka, Michała Chorośnickiego oraz Andrzeja Rozmarynowicza.

Julian Polan-Haraschin przedstawiał się jako były członek Armii Krajowej w stopniu kapitana, co ułatwiło mu wstąpienie do ZBoWiD, gdzie uzyskał dalsze awanse. Zmarł 9 lipca 1984 roku, a jego ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz Rakowicki w Krakowie, w kwaterze VIII-zach-po prawej Hawełki.

Rodzina

Julian Polan-Haraschin był człowiekiem, który założył rodzinę dwukrotnie. Jego pierwsze małżeństwo miało miejsce z Marią Kurkiewicz 7 września 1940 roku. Po dłuższym czasie, w 1956 roku, postanowili się rozwieść. Po zakończeniu pierwszego związku, Julian ożenił się z Janiną Macharską, która była siostrą kardynała Franciszka. Z tego drugiego małżeństwa Julian doczekał się dwójki dzieci.

Publikacje

Julian Polan-Haraschin jest autorem kilku znaczących opracowań, które dotykają istotnych tematów związanych z prawem i organizacją sądownictwa.

• organizacja sądownictwa i prokuratury w wojsku polskim, 1961,
• prawo karne wojskowe Wielkiej Brytanii, 1957.

Ordery i odznaczenia

Julian Polan-Haraschin zdobył wiele orderów i odznaczeń, które świadczą o jego zaangażowaniu i poświęceniu. Poniżej przedstawione są niektóre z nich:

• Order Krzyża Grunwaldu III klasy,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 29 września 1955 roku,
• Krzyż Walecznych,
• Krzyż Partyzancki,
• Śląski Krzyż Powstańczy,
• Srebrny Krzyż Zasługi, przyznany po raz drugi 1 października 1946 roku,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 15 stycznia 1955 roku,
• wiele medali polskich i radzieckich.

Warto również zaznaczyć, że bezprawnie przypisywał sobie posiadanie Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari.

---

Oceń: Julian Polan-Haraschin

---