Antoni Pleszowski, urodzony 23 września 1857 roku w Krakowie, to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej sztuki, szczególnie w obszarze rzeźby.
Jego twórczość, mimo krótkiego życia, zyskała uznanie wśród współczesnych mu artystów i krytyków.
Artysta zmarł w styczniu 1889 roku w Meranie, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które jest nadal odkrywane przez miłośników sztuki i badaczy.
Życiorys
Antoni Pleszowski przyszedł na świat 23 września 1857 roku w Krakowie. Był artystą, który wywodził się z tego wspaniałego miasta. Swoje pierwsze kroki w świecie sztuki stawiał w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie miał zaszczyt być uczniem wybitnego rzeźbiarza Walerego Gadomskiego. Jego edukacja artystyczna kontynuowana była w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, gdzie uczył się pod okiem Caspara von Zumbuscha, a także odbył studia w Rzymie.
Pleszowski zdobył liczne nagrody i wyróżnienia za swoje prace. Jego dzieła, takie jak Kain oraz Ślepy młodzieniec, zyskały uznanie w świecie artystycznym, a za drugi z wymienionych otrzymał złoty medal od akademii wiedeńskiej. W trakcie Wystawy Krajowej w Krakowie, która miała miejsce 30 września 1887 roku, artysta zdobył dyplom honorowy – najwyższe odznaczenie w dziedzinie rzeźby – za swój projekt nagrobka zatytułowany Nad grobem.
Na tej samej wystawie zaprezentował również swoje dzieło Popiersie, wykonane z terracoty, które ukazywało bolejącą postać kobiecą. Wspomniane rzeźby – Ślepy oraz Nad grobem – były również wystawiane w krakowskich Sukiennicach w 1889 roku. Dzieło zatytułowane Smutek znalazło swoje miejsce w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Kompozycje Pleszowskiego, wykonane często w brązie i gipsie, zainspirowały malarza Emanuela Herncisza, który przeniósł je na swoje obrazy. Reprodukcje rzeźb artysty publikowano w prasie artystycznej, w tym w niemieckojęzycznym czasopiśmie „Illustrirte Zeitung” oraz czeskiej gazecie „Zlatá Praha”. Jego osobowość cechowała skromność i unikanie reklamy. Mimo zasług, artysta nie brał udziału w żadnym z konkursów na pomnik Adama Mickiewicza.
W ciągu swojego życia, Pleszowski przez wiele lat mieszkał w Rzymie, a później osiedlił się we Lwowie. W finale życia zmagał się z problemami zdrowotnymi, szczególnie z chorobą piersiową, co skłoniło go do przebywania w cieplejszym klimacie. Na jakiś czas żył w Konstantynopolu u swojego wuja Gropplera, jednak po jego śmierci przeniósł się do Meranu. Artysta zmarł w styczniu 1889 roku.
W artykule opublikowanym po jego śmierci w „Kurjerze Lwowskim” stwierdzono, że „z całego pokolenia młodych rzeźbiarzy był talentem najwybitniejszym, najwięcej przez znawców uznanym i nagradzanym”.
Przypisy
- Antoni Pleszowski. jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 03.11.2021 r.]
- Kronika miejscowa i zagraniczna. Za duszę ś.p. Antoniego Pleszowskiego. „Czas”. Nr 29, s. 2, 05.02.1899 r.
- Kronika. O śp. Antonim Pleszowskim. „Kurjer Lwowski”. Nr 73, s. 4, 14.03.1889 r.
- Wiadomości bieżące. Wspomnienie. „Kurier Warszawski”. Nr 37, s. 3, 06.02.1889 r.
- Kronika. Zmarli. Antoni Pleszowski. „Kurjer Lwowski”. Nr 37, s. 3, 06.02.1889 r.
- Katalog pierwszej wielkiej wystawy sztuki polskiej w Krakowie, we wrześniu 1887 : Wystawa Krajowa Rolniczo-Przemysłowa w Krakowie 1887. Oddział Sztuki Polskiej. Kraków: Księgarnia K. Bartosiewicza, 1887, s. 25.
- Wystawa krajowa w Krakowie. „Kurjer Lwowski”. Nr 272, s. 1, 01.10.1887 r.
- Muzeum Narodowe w Krakowie. „Kurjer Lwowski”. Nr 487, s. 1, 19.10.1909 r.
- Zbigniew Andrzej Judycki, Bolesław Klimaszewski: Krakowianie w świecie. Słownik biograficzny. T. 1. Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski, 2000, s. 91.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mieczysław Grąbka | Andrzej Pluszcz | Gabriela Oberbek | Kazimierz Adamski (rzeźbiarz) | Tadeusz Boruta | Maria Fromowicz | Wojciech Solarz (reżyser) | Ryszard Apte | Jarosław Śmietana | Jan Mancewicz | Adam Augustyn | Krzysztof Gradowski | Józef Piotrowski (malarz) | Antoni Żuliński | Jan Polak | Wilhelmina Baumanowa | Dorota Lampart | Aleksander Domagalski | Magdalena Samozwaniec | Stanisław ChmielochOceń: Antoni Pleszowski