Walery Gadomski, urodzony w Krakowie w 1833 roku, to postać znana w polskiej historii sztuki jako rzeźbiarz o dużym wpływie na rozwój tego zawodu w Polsce.
Jego życie i twórczość są ściśle związane z miastem Kraków, gdzie zarówno przyszedł na świat, jak i odebrał ostatnie tchnienie 16 marca 1911 roku.
Życiorys
Od 1850 roku Walery Gadomski rozpoczął swoją edukację w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie zajmował się malarstwem pod okiem Wojciecha Stattlera oraz rzeźbą pod kierunkiem Henryka Kossowskiego. W latach 1856-1858 studiował w wiedeńskiej akademii, gdzie jego nauczycielem był Franz Bauer. Gadomski wziął również udział w powstaniu styczniowym, biorąc udział w bitwie pod Kobylanką. Od 1876 roku pracował jako wykładowca w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (wcześniej Szkole Sztuk Pięknych), a od 1877 roku był już jej profesorem. Na tym stanowisku pozostawał aż do utraty wzroku w 1889 roku.
Po stracie wzroku, na początku lat 90. minionego stulecia, ograniczył swoją działalność artystyczną. Prace, które rozpoczął, kontynuował Michał Korpal, który przejął zarówno jego pracownię rzeźby, jak i zrealizowane projekty. Gadomski spoczął na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze Ra, w grobowcu weteranów powstań z lat 1830-1831, 1846-1848 oraz 1863-1864.
Artysta pozostawił po sobie syna Tadeusza, który poszedł w ślady ojca i również zajął się malarstwem. Gadomski uczestniczył w renowacji Sukiennic, gdzie wykonywał rzeźby przy ryzalicie od strony ulicy Siennej. Jego twórczość obejmowała różnorodne materiały, w tym gips, terakotę oraz marmur kararyjski, z których tworzył posągi, popiersia oraz medaliony.
Ważniejsze dzieła
Wśród ważniejszych osiągnięć Walerego Gadomskiego na szczególną uwagę zasługują następujące dzieła:
- pomnik Kazimierza III Wielkiego w Bochni (1871),
- pomnik Mikołaja Kopernika w budynku PAN w Krakowie (1872),
- pomnik Artura Grottgera w kościele Dominikanów we Lwowie (1876-1880),
- pomnik Jana III Sobieskiego w Ogrodzie Strzeleckim w Krakowie (1883),
- Pomnik Jana III Sobieskiego w Przemyślu (1884),
- „Herodiada” w Muzeum Narodowym w Krakowie (1883),
- pomnik Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie (1884),
- pomnik Mikołaja Zyblikiewicza na placu Wszystkich Świętych w Krakowie (1887),
- pomnik papieża Piusa IX w kościele św. Piotra i Pawła w Krakowie (po 1880),
- pomnik Zygmunta Augusta w Ogrodzie Strzeleckim w Krakowie.
Artysta był również twórcą licznych kompozycji figuralnych, wśród których można wymienić „Chrystus zdjęty z krzyża” oraz „Przebudzenie”. Gadomski zajmował się także rzeźbami portretowymi Jana Matejki oraz Lucjana Siemieńskiego. Jego dzieła odzwierciedlają ducha akademickiego eklektyzmu.
Przypisy
- Karolina Grodziska Opis trasy zwiedzania cmentarza Rakowickiego [w:] Cmentarz Rakowicki w Krakowie wyd. przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Agencja Omnipress Warszawa 1988, s. 126
- Karolina Grodziska-Ożóg, Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939), wyd. II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987, s. 108
- Ryszkiewicz 1975, s. 264
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jerzy Stuhr | Teresa Sawicka | Krystyna Szczepańska (scenografka) | Jaśmina Polak | Aida Amer | Antoni Rycharski | Michał Nowicki (aktor, reżyser) | Stanisław Stwosz | Antoni Zydroń | Franciszek Henryk Nowicki | Janusz Bednarski | Zygmunt Hobot | Małgorzata Piskorz | Ewa Serwa | Szymon Czechowicz | Jerzy Wolski | Aleksander Ziemny | Henryk Tomasz Kaiser | Wacław Nowak | Katarzyna MajgierOceń: Walery Gadomski