Edward Mosberg

---

Życiorys

Edward Mosberg przyszedł na świat 6 stycznia 1926 roku w Krakowie, w rodzinie żydowskiej, będąc synem Leisera Mosberga (ur. 1887) oraz Beili z domu Blumenkranz (ur. 1893). Wspólnie z bliskimi dorastał w tym mieście, które wówczas było częścią II Rzeczypospolitej.

W czasie drugiej wojny światowej, wkrótce po tym jak jego ojciec został aresztowany na ulicy i prawdopodobnie zastrzelony przez niemieckie służby, Edward w wrześniu 1941 roku został osadzony w getcie krakowskim, gdzie przebywał wraz z rodziną, w tym dziadkami, matką oraz dwiema siostrami. Po likwidacji getta, w wyniku brutalnej akcji, trafił do obozu koncentracyjnego Plaszow, gdzie wykonywał prace w biurze obozowym, pod nadzorem Hauptsturmführera SS Amona Götha. W późniejszym okresie został przeniesiony do Austrii, gdzie pracował jako robotnik przymusowy w obozie KL Mauthausen-Gusen oraz w fabryce Hermanna Göringa w Linzu. W tym czasie był rejestrowany pod numerem obozowym 85454.

Pod koniec wojny, 5 maja 1945 r., Edward Mosberg trafił do jaskini, która miała zostać wysadzona w powietrze, jednak ostatecznie ta destrukcyjna akcja nie doszła do skutku. W tragedii wojennej stracił 16 członków rodziny, w tym dziadków, którzy zostali zamordowani w obozie zagłady w Bełżcu, a jego matka i siostry zginęły w Auschwitz-Birkenau.

Po zakończeniu działań wojennych, początkowo nadal zamieszkiwał Kraków. W drugiej połowie lat 40. pojął za żonę CESIĘ STORCH, która również przetrwała niemiecki oboz koncentracyjny, osadzona z siostrami E. Mosberga. W 1951 roku para emigrowała do Stanów Zjednoczonych. Żyli najpierw w nowojorskim Harlemie, a następnie osiedlili się w hrabstwie Union w stanie New Jersey. Mieli trzy córki, w tym Charlotte. Edward Mosberg przez lata pracy w Stanach Zjednoczonych wykonywał różne zawody, a ostatecznie powiązał swoje życie zawodowe z branżą deweloperską. Posiadał zarówno obywatelstwo polskie, jak i amerykańskie.

Mosberg aktywnie uczestniczył w uroczystościach upamiętniających ofiary Holokaustu, odwiedzając byłe obozy koncentracyjne, takie jak Mauthausen, oraz uczestnicząc w Marszu Żywych w Auschwitz, gdzie dążył do dopełnienia swojej misji jako świadka historii. Działał na rzecz polepszenia stosunków polsko-żydowskich oraz promowania wiedzy o Holokauście. Jego zaangażowanie można dostrzec w fundacjach, takich jak Fundacja Shoah oraz From the Depths. Edward był również patronem Odznaczenia From the Depths dla Sprawiedliwych.

Wziął udział w produkcji filmowej pt. „Destination Unknown” z 2017 roku, która przedstawia historię Holokaustu. Jego zdjęcie, uwieczniające moment zapalenia pochodni pamiątkowej z wnuczką podczas Marszu Żywych w Auschwitz-Birkenau, znalazło się na okładce albumu „Świadkowie: Światło pamięci niosą następne pokolenia”, wydanego w 2018 roku przez Eliego Rubensteina. Mosberg wielokrotnie bronił Polski przed fałszywymi oskarżeniami dotyczącymi jej rzekomego udziału w Holokauście oraz antysemityzmie.

Edward Mosberg zmarł w nocy z 21 na 22 września 2022 roku w Nowym Jorku, pozostawiając po sobie ślad w historii jako świadek oraz obrońca prawdy o Holokauście.

Odznaczenia

Postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 27 kwietnia 2019 roku, Edward Mosberg został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. To zaszczytne wyróżnienie przyznano mu za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-żydowskiego dialogu oraz za upowszechnianie wiedzy o istotnej roli Polaków w ratowaniu Żydów podczas II wojny światowej.

W 2022 roku Mosberg otrzymał również Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. To odznaczenie przyznano mu w uznaniu jego wybitnych zasług w działalności na rzecz dialogu polsko–żydowskiego oraz za intensyfikację współpracy między narodami. Edward Mosberg jest także aktywnym propagatorem pamięci o Holokauście, wciąż pielęgnując pamięć ofiar oraz popularyzując prawdę o tych tragicznych wydarzeniach historycznych.

---

Oceń: Edward Mosberg

---