Filip Pinkus Eisenberg, urodzony 19 sierpnia 1876 roku w Krakowie, to postać, która zyskała uznanie w polskiej historii medycyny.
Jako lekarz bakteriolog, jego badania miały istotny wpływ na rozwój nowoczesnej nauki w naszym kraju.
Niestety, jego życie zakończyło się 18 lipca 1942 roku w Bełżcu, co stanowi tragiczny epizod w kontekście II wojny światowej.
Życiorys
Filip Eisenberg przyszedł na świat jako syn kupca Adolfa (Abrahama) Eisenberga oraz Estery ze Spirów. Po ukończeniu nauki w krakowskim III Gimnazjum rozpoczął studia z zakresu medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1899 roku uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich. Jego kształcenie uzupełniło się podczas studiów w Wiedniu pod okiem Richarda Paltaufa. W latach 1901-1902 pracował jako asystent w Katedrze Higieny UJ, kierowanej przez Odona Bujwida.
Późniejsze lata jego kariery to praca naukowa w paryskim Instytucie Pasteura, gdzie był uczniem Ilii Miecznikowa, oraz w Katedrze Higieny na Uniwersytecie we Wrocławiu, na którym pracował z Richardem Pfeifferem. Miał również zaszczyt kierować Wojskowym Szpitalem Zakaźnym w Warszawie w latach 1919-1920.
W latach 1933-1939 pełnił funkcję dyrektora Państwowej Stacji Bakteriologicznej w Krakowie, a następnie aż do 1941 roku zarządzał Zakładem Mikrobiologii Instytutu Medycznego we Lwowie. Był aktywnym członkiem towarzystwa walczącego z alkoholizmem, znanego jako „Eleuterya”, i uczestniczył w komitecie redakcyjnym czasopisma „Wyzwolenie”, które to wydawało to towarzystwo. Od 1933 roku był także członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.
Okres II wojny światowej był tragiczny dla Eisenberga; podczas niemieckiej okupacji został aresztowany i osadzony w getcie krakowskim (istnieją również przypuszczenia o jego osadzeniu w getcie lwowskim). Został wkrótce przewieziony do obozu zagłady w Bełżcu, gdzie poniósł śmierć z rąk oprawców.
Filip Eisenberg był żonaty z Marią Zyssner. W 1951 roku, na mocy uchwały Prezydium Rady Narodowej miasta Krakowa, ulica Grunwaldzka Boczna w dzielnicy Grzegórzki zyskała nową nazwę, nadaną na cześć Filipa Eisenberga.
Dorobek naukowy
Filip Eisenberg był wpływową postacią w dziedzinie medycyny, szczególnie poprzez swoje wkłady w serodiagnostykę oraz chemioterapię.
Jego prace naukowe obejmowały wiele aspektów badań zdrowotnych, a on sam był autorem ponad stu publikacji naukowych, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy w tych dziedzinach.
Warto również zaznaczyć, że to właśnie on wprowadził do polskiej medycyny istotne pojęcie immunochemii, które zrewolucjonizowało podejście do diagnozowania i leczenia różnych schorzeń.
Wybrane prace
Filip Eisenberg był autorem wielu znaczących prac naukowych, które przyczyniły się do rozwoju mikrobiologii i immunologii. Oto niektóre z jego wybranych publikacji:
- „Untersuchungen über die Agglutination”, 1902,
- „Badania nad strącaniem się ciał białkowatych pod wpływem swoistych precypityn. Cz. 1. Rozprawy Wydz. Matematyczno-Przyrodniczego Akad. Umiejęt. 42 Ser. B.”, 1902,
- „O pokrewieństwie różnych typów bakteryi czerwonkowych”, Przegląd Lekarski 43, 1904,
- „Badania nad teoryą zakażenia”, Przegląd Lekarski 47, 1908,
- „Próba mianownictwa polskiego w nauce o odporności i w układzie bakteryi”, Krytyka Lekarska 11, 1907,
- „Über Fettfärbung. Farbchemische und histologisch-technische Untersuchungen”, 1910,
- „O zakażeniu bezobjawowem”, Polska Gazeta Lekarska 14 (32 i 33), 1935,
- „O swoistych działaniach bakteriobójczych. Cz. 11, Toksyczność a tworzenie soli i rozpuszczalność w lipoidach”, Sprawozdania Polskiej Akademji Umiej. 41 (8), 1936,
- „O swoistych działaniach bakteriobójczych. Cz. 15, Budowa chemiczna a swoistość bakteriobójcza gramowa”, Sprawozdania Polskiej Akademji Umiej. 41 (8), 1936.
Przypisy
- FilipF. Eisenberg, Badania nad strącaniem się ciał białkowatych pod wpływem swoistych precypityn. Cz. 1 / Filip Eisenberg., polona.pl, 1902 [dostęp 03.11.2020 r.]
- FilipF. Eisenberg, O zakażeniu bezobjawowem / Filip Eisenberg., polona.pl, 1935 [dostęp 03.11.2020 r.]
- FilipF. Eisenberg, O swoistych działaniach bakteriobójczych. Cz. 11, Toksyczność a tworzenie soli i rozpuszczalność w lipoidach / F. Eisenberg., polona.pl, 1936 [dostęp 03.11.2020 r.]
- FilipF. Eisenberg, O swoistych działaniach bakteriobójczych. Cz. 15, Budowa chemiczna a swoistość bakteriobójcza gramowa / F. Eisenberg., polona.pl, 1936 [dostęp 03.11.2020 r.]
- Włodzimierz Bonusiak, Kto zabił profesorów lwowskich?, Rzeszów 1989, s. 106
- Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów – ofiar drugiej wojny światowej. Wrocław: Urban&Partner, 1997, s. 78. ISBN 83-85842-22-5.
- Agnieszka Kutylak: Krakowianie: wybitni Żydzi krakowscy XIV-XX w. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2006, s. 128. ISBN 83-89599-87-2.
- PhilippP. Eisenberg PhilippP., RichardR. Volk RichardR., Untersuchungen über die Agglutination, „Zeitschrift für Hygiene und Infektionskrankheiten”, 40 (1), 1902, s. 155–195, DOI: 10.1007/BF02140535, ISSN 0340-1782 (niem.).
- PhilippP. Eisenberg PhilippP., Über Fettfärbung, „Virchows Archiv für pathologische Anatomie und Physiologie und für klinische Medizin”, 199 (3), 1910, s. 502–542, DOI: 10.1007/BF01948331, ISSN 0376-0081 (niem.).
- FILIP EISENBERG, „Echo Krakowa” (162), 12.07.1969 r., s. 3.
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Tadeusz Petelenz | Andrzej Szczeklik | Jacek Spławiński | Władysław Bylicki | Adam Rydel | Marek Klimek (lekarz) | Tadeusz K. Niebrój | Władysław Bujak | Maria Starzycka | Bogusław Kapelak | Andrzej Badurski | Aleksander Rosner | Edmund Wojtyła | Stanisław Kłodziński (lekarz) | Eliasz Zwiefach | Ksawery Lewkowicz | Jacek Jassem | Zbigniew Bolt | Jerzy Wordliczek | Małgorzata Peregud-PogorzelskaOceń: Filip Eisenberg