Jan Sowa

---

Życiorys

Jan Sowa to znany polski badacz i kurator, który zdobył wiedzę w dziedzinie polonistyki, psychologii i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Université de Paris VIII Vincennes Saint Denis, która znajduje się w Saint-Denis. W 2006 roku uzyskał tytuł doktora socjologii, a sześć lat później, w 2012 roku, uzyskał habilitację z kulturoznawstwa. Obecnie pełni funkcję kuratora programu dyskursywnego i badań Biennale Warszawa.

Jego prace znalazły swoje miejsce zarówno w polskich, jak i zagranicznych publikacjach, w tym w pismach takich jak Lampa, Krytyka Polityczna, kwartalnik 2+3D, Philosophie Magazine, Praesens, Focus Historia oraz magazyn Ha!art. Z tą ostatnią publikacją związany jest od 1999 roku, a w latach 1999-2008 pełnił rolę redaktora działu kulturoznawczego. Jest także redaktorem Linii Radykalnej Korporacji Ha!art oraz przewodniczącym rady Fundacji Korporacja Ha!art. Jan Sowa współpracuje z kwartalnikiem Praktyka Teoretyczna.

W swoim dorobku translatorskim Sowa przetłumaczył książki oraz artykuły dotyczące zagadnień polityki, filozofii i socjologii. W przeszłości pracował jako dziennikarz w krakowskim oddziale Polskiego Radia, a także jako kurator w Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie. W latach 2008-2011 razem z Agnieszką Klepacką, Kubą de Barbaro i Jankiem Simonem prowadził krakowską świetlicę Goldex Poldex.

Jego zainteresowania koncentrują się na socjologicznych oraz kulturowych aspektach nowoczesności. W szczególności bada problematykę modernizacji w cywilizacji Zachodu oraz w innych kontekstach, z uwzględnieniem rozwoju kapitalizmu i relacji między kulturą europejską a innymi: kolonializmem, globalizacją, migracją oraz zderzeniem Zachodu z światem Islamu.

Jan Sowa był jedną z pierwszych osób w Polsce, która zajmowała się tematyką otwartych licencji spoza środowiska informatycznego. W 2003 roku w magazynie Ha!art opublikowano przetłumaczony przez niego tekst Grahama Lawtona pt. Open Source – wielka promocja rozdawania, w którym m.in. znalazły się wczesne informacje o Wikipedii z czasów, gdy zawierała ona 20 tysięcy haseł. Książki jego autorstwa oraz publikacje redagowane przez niego w wydawnictwie Korporacja Ha!art były wydawane na otwartych licencjach. W 2005 roku współpracował z Łukaszem Jachowiczem, Jarosławem Lipszycem oraz Sławomirem Sierakowskim, inicjując list otwarty przeciw unijnej dyrektywie patentowej.

Jan Sowa jest również zapalonym podróżnikiem, który odwiedził takie miejsca jak Indie, Azja Południowo-Wschodnia, Afryka oraz obie Ameryki. Aktywnie uczestniczy w ruchu antyglobalistycznym i obecnie mieszka w Warszawie. Jest synem Kazimierza Sowy.

Publikacje

Sezon w teatrze lalek to zbiór tekstów, które powstały w okresie między rokiem 2000 a 2003. Zawiera on większość esejów, które ukazały się na łamach „Ha!artu”, a także teksty, które wcześniej nie były publikowane. W skład tej publikacji wchodzi niemal cały cykl „pocztówki patafizyczne”, który był publikowany w internetowym miesięczniku „Ha!art” w latach 2001–2003. Tematyka poruszana w tych esejach obejmuje kwestie:

• urbanizacji,
• ewolucji wiedzy naukowej,
• konsumpcji,
• ruchów rewolucyjnych,
• mediów niezależnych,
• neoliberalizmu ekonomicznego,
• polityki,
• współczesnych postaci kontrkultury,
• Internetu,
• terroryzmu,
• globalizacji,
• ruchów anty- i alterglobalistycznych.

Frustracja. Młodzi o Nowym Wspaniałym Świecie to manifest grupy ludzi, którzy urodzili się w latach 70. Jest to krytyczny głos w odniesieniu do „nowego wspaniałego świata” polskiej demokracji oraz mechanizmów wolnego rynku. Autorzy wskazują, że po upadku PRL czasy te miały spełnić wszystkie najwspanialsze marzenia, a okazały się rzeczywistością pełną skomercjalizowanej tandety – przytłoczoną intelektualnym banałem oraz bezmyślną konsumpcją, opartej na maksymalizacji finansowych zysków.

Zniewolony umysł 2. Neoliberalizm i jego krytyki to zbiór tekstów, w którym autorzy analizują ideologię oraz praktyczne aspekty „wolnorynkowe”. Przez różnorodne wersje krytyki władzy, tworzą alternatywne propozycje myślowe i poszukują rozwiązań dla wyzwań późnej nowoczesności, które nie są zdeterminowane przez logikę kapitału. W ich przekonaniu, neoliberalny dyskurs nie tylko zniewala umysły, lecz także marginalizuje głosy krytyczne, tworząc szereg „niepodważalnych” dogmatów, dążąc do bycia systemem „bez alternatywy” i „zgodnym z naturą ludzką”.

Ciesz się, późny wnuku! to publikacja, która omawia rozwój demokracji w krajach zachodnich oraz próby demokratyzacji w regionach zewnętrznych. Stanowi polemikę z tradycją myśli liberalnej i, omawiając kwestie reprezentacji, rewolucji i ideologii, wchodzi w dialog z współczesnymi myślicielami lewicowymi, takimi jak Ernesto Laclau, Chantal Mouffe czy Slavoj Žižek. Autor zestawia demokrację parlamentarną z modelem greckiej demokracji uczestniczącej oraz z ideą radykalnej demokracji.

W kontekście tym, autor bada możliwości demokratyzacji reżimów autorytarnych oraz rozwój demokracji w krajach określanych już jako demokratyczne. Analizuje wpływ kolonializmu i globalizacji na kondycję społeczno-polityczną społeczeństw peryferyjnych. Ponadto, obszernie omawia przemiany społeczno-polityczne, jakie miały miejsce w Polsce po 1980 roku.

---

Oceń: Jan Sowa

---