Helena Unierzyska, znana również jako Helena Matejkowa, urodziła się 6 kwietnia 1867 roku w Krakowie i zmarła 11 października 1932 roku. Była wybitną polską malarką i rzeźbiarką, a jej osiągnięcia w dziedzinie sztuki dawniej pozostają nieodłączną częścią kultury polskiej.
Helena była córką znanego malarza, Jana Matejki, którego wpływ na jej karierę artystyczną był nieoceniony. Sztuka rodzinna niewątpliwie odgrywała kluczową rolę w kształtowaniu jej talentu i pasji do tworzenia.
Życiorys
W młodości Helena Unierzyska borykała się z poważnymi problemami zdrowotnymi, spędzając czas w domu rodziców w Krzesławicach oraz w Krakowie. Swoje życie małżeńskie rozpoczęła 23 czerwca 1891 roku, kiedy to w kościele kapucynów w Krakowie powiedziała „tak” malarzowi Józefowi Unierzyskiemu (1863–1948). Jego nauka pod okiem Matejki oraz profesura w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie przyczyniły się do ich twórczego środowiska.
Po zawarciu małżeństwa, Helena zamieszkała w pałacu, który otrzymała od swojego ojca w Boleniu. Choć para nie doczekała się własnych dzieci, Helena postanowiła zaadoptować kilka dzieci chłopskich, co pokazuje jej otwartość na pomoc innym. Swoją pasję do sztuki rozwijała jako amator w dziedzinie malarstwa oraz rzeźby. Jej talent był doceniany przez ojca, który był jej przewodnikiem w artystycznym rozwoju. Mimo że nie posiadała formalnego wykształcenia artystycznego, w jej szkicowniku można dostrzec poprawki wprowadzone przez Matejkę.
Helena często pomagała ojcu w jego pracy, a relacje jego oraz sekretarza Mariana Gorzkowskiego ujawniają, że spędzała wiele czasu w jego pracowni, chłonąc atmosferę twórczości. W późniejszych latach, jako dorosła kobieta, wielokrotnie pozowała do jego obrazów, takich jak „Dziewica Orleańska” czy „Zawieszenie dzwonu Zygmunta”. W czasach I wojny światowej, Helena angażowała się w działalność charytatywną, opiekując się ofiarami konfliktu i wspierając stacjonujący w Boleniu II pułk ułanów. Jej poświęcenie zostało uhonorowane przez prezydenta RP odznaczeniem Krzyża Niepodległości.
Po śmierci, Helena została pochowana w grobowcu Matejków, w prominentnej lokalizacji głównej alei cmentarza Rakowickiego w Krakowie, co świadczy o jej znaczącym miejscu w historii sztuki oraz zasługach dla społeczeństwa.
Przypisy
- a b Marta Kłak-Ambrożkiewicz: Jan Matejko był czułym ojcem [online], dzieje.pl [dostęp 18.12.2023 r.]
- AgnieszkaA. Janczyk, Zawieszenie dzwonu Zygmunta - Matejko [online], Oficjalna strona Zamku Królewskiego na Wawelu, 13.07.2021 r. [dostęp 20.03.2024 r.]
- PiotrP. Policht, Jan Matejko, "Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w Krakowie w 1521 roku" [online], Culture.pl, 09.07.2021 r. [dostęp 20.03.2024 r.]
- SerafińskaS. Stanisława SerafińskaS., Jan Matejko. Wspomnienia rodzinne., Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1958 r., s. 498
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Joanna Karpowicz | Anna Kociarz | Janusz Jędrzejczak | Igo (piosenkarz) | Małgorzata Szumowska | Jan Bąkowski (malarz) | Helena Bystrzanowska | Artur Gotz | Stefan Friedmann | Tadeusz Górzyński | Konstanty Węgrzyn | Stanisław Matzke | Andrzej Warchał | Klara Bielawka | Józef Kostecki | Maria Orłowska-Gabryś | Piotr Królik | Józef Kasprowicz (aktor) | Jerzy Fasiński | Łukasz OrbitowskiOceń: Helena Unierzyska