Jerzy Kazimierz Gierula, urodzony 20 lutego 1917 roku w Krakowie, a zmarły 14 stycznia 1975 roku w tym samym mieście, był znaczącą postacią w polskiej nauce. Pełnił funkcję członka korespondenta w Polskiej Akademii Nauk, co podkreśla jego wkład w rozwój badań naukowych w naszym kraju.
Jako profesorAkademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Jerzy Gierula prowadził badania w obszarze fizyki cząstek elementarnych oraz jądra atomowego, znacząco przyczyniając się do postępu tej dziedziny wiedzy.
Życiorys
W 1935 roku Jerzy Gierula ukończył Gimnazjum im. A. Witkowskiego w Krakowie. Jeszcze w tym samym roku rozpoczął studia z zakresu fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, które jednak musiał przerwać z powodu wybuchu II wojny światowej.
Podczas niemieckiej okupacji Gierula pracował jako zegarmistrz, a jednocześnie kontynuował kształcenie w sposób konspiracyjny, będąc aktywnym w latach 1942–1944. W 1945 roku z sukcesem ukończył swoje studia, a następnie objął stanowisko asystenta w Katedrze Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W latach 1949–1950 Jerzy Gierula miał okazję odbyć studia uzupełniające w Zurychu. W 1950 roku obronił swoją pracę doktorską pod tytułem Angular distribution of Compton coincidenses, napisaną pod kierunkiem profesora Mariana Mięsowicza. Po obronie rozpoczął pracę w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, gdzie zajmował stanowisko adiunkta w II Katedrze Fizyki.
Od 1951 do 1956 roku był kierownikiem Katedry Fizyki w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. W roku 1956 Gierula podjął pracę w Instytucie Badań Jądrowych w Warszawie, gdzie do 1969 roku kierował Pracownią Emulsyjną. Z jednoczesnym zatrudnieniem w Akademii Górniczo-Hutniczej, w 1961 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1969 roku tytuł profesora zwyczajnego.
Od 1969 roku, aż do swojej śmierci, pracował w krakowskim oddziale Instytutu Badań Jądrowych jako kierownik Zakładu Fizyki Jądrowej Wysokich i Średnich Temperatur. W swoich badaniach skupiał się na fizyce cząstek elementarnych oraz jądra atomowego. W latach 50. uczestniczył w badaniach dotyczących hiperjąder, a dekadę później w międzynarodowych projektach analizy statystycznej zderzeń protonów o wysokich energiach, opracowując tzw. dwukomponentowy model zderzeń.
W 1969 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Warto również wspomnieć, że jego siostrą była Danuta Gierulanka. Jerzy Gierula zmarł w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w kwaterze LXV-4-40.
Ordery i odznaczenia
Oto zestawienie odznaczeń i wyróżnień, które uzyskał Jerzy Gierula:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1972 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 1964 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany w 1955 roku,
- Medal Mariana Smoluchowskiego, przyznany w 1970 roku.
Nagrody
Jerzy Gierula, uznany za wybitnego badacza, został uhonorowany Nagrodą Państwową III stopnia w kategorii zespołowej w 1952 roku.
Wyróżnienie to przyznano za jego istotny wkład w zespołowe badania nad promieniami kosmicznymi, co stanowiło ważny krok w zrozumieniu tego fascynującego zjawiska.
Przypisy
- a b Jerzy Kazimierz Gierula – Historia AGH [online], historia.agh.edu.pl [dostęp 24.07.2024 r.] .
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 24.07.2024 r.] .
- Medal Mariana Smoluchowskiego | Polskie Towarzystwo Fizyczne [online], www.ptf.net.pl [dostęp 24.07.2024 r.] .
- GIERULA, Jerzy [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 01.02.2023 r.] (pol.).
- Gierula Jerzy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 18.02.2022 r.] .
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”. Rok V, Nr 203 (1265), s. 6, 24.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 24.07.2024 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Piotr Małoszewski | Anna Kutrzeba-Pojnarowa | Jakub Friedel | Emanuel Rostworowski | Andrzej Klimek | Roman Ciesielski (profesor) | Ferdynand Zweig | Irena Cabejszek | Franciszek Błoński (historyk) | Janusz Kurtyka | Marian Książkiewicz | Michał Gradziński | Michał Życzkowski | Jan Sowa | Kazimierz Marian Morawski | Wojciech Dyduch | Władysław Gumplowicz | Agata Kornhauser-Duda | Karl Moriz Diesing | Irena Roterman-KoniecznaOceń: Jerzy Gierula