Maria Malicka to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiego teatru i kina. Urodziła się 9 maja 1898 roku w Krakowie, a swoje życie zakończyła w tym samym mieście 30 września 1992 roku.
Oprócz talentu aktorskiego, Malicka była również reżyserką, pedagogą oraz dyrektorką teatru, co świadczy o jej wszechstronnych umiejętnościach i wielkiej pasji do sztuki teatralnej.
Życiorys
Maria Malicka, jako młoda artystka, miała okazję występu w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, gdzie jej ojciec sprawował funkcję pracownika technicznego. Po ukończeniu edukacji w pensji SS. Prezentek, szkole przemysłowej oraz w Szkole Dramatycznej przy Instytucie Muzycznym w Krakowie, od sezonu artystycznego 1918/1919 zaczęła występować w Teatrze im. Słowackiego. Wkrótce potem dołączyła do pierwszego zespołu Teatru Bagatela, gdzie pracowała aż do końca 1923 roku.
W kolejnych latach jej kariera teatralna rozwijała się w Warszawie, gdzie występowała w znaczących teatrach, takich jak Polski, Narodowy i Letni. Zagrała blisko 300 ról, zdobywając szerokie uznanie zarówno w oczach widzów, jak i krytyków. Wśród jej niezapomnianych ról można wymienić Świętą Joannę, postać z dramatu Candida Shawa, a także Marię Stuart w dziełach Schillera i Słowackiego oraz Pannę Młodą w Weselu Wyspiańskiego. Dzięki swoim osiągnięciom Malicka jest uważana za jedną z najwybitniejszych aktorek w historii polskiego teatru.
W dniu 19 września 1929 roku poślubiła aktora Zbyszka Sawana, z którym dzieliła życie aż do 1939 roku. W okresie okupacji niemieckiej w Warszawie, początkowo pracowała jako kelnerka w Café Bodo, a następnie występowała w jawnym Teatrze Komedia w latach 1941–1944. Niestety, za swoje układy z niemieckimi władzami i działalność sceniczną została ukarana przez Związek Artystów Scen Polskich zakazem występowania na warszawskich scenach.
Wyjaśniając swoje działania w tym trudnym czasie, Malicka podkreślała, że jej celem było uwolnienie byłego męża, który był przetrzymywany w Auschwitz-Birkenau. W grudniu 1946 roku aktorka znalazła się przed sądem, oskarżona przez Zofię Bystydzieńską o przywłaszczenie mienia w trakcie powstania warszawskiego. Ostatecznie została uniewinniona zarówno od zarzutów dotyczących szaber, jak i oskarżeń o bliskie kontakty z Niemcami podczas okupacji.
Po zakończeniu II wojny światowej, Maria Malicka wróciła na sceny teatralne, występowała w Szczecinie, Bielsku oraz Łodzi. Od 1957 roku aż do przejścia na emeryturę w 1971 roku, ponownie była związana z Teatrem im. Słowackiego w Krakowie, kontynuując swoją ponadczasową karierę aktorską.
Ordery i odznaczenia
Osoba, o której mowa, otrzymała wiele wyróżnień za swoje zasługi. Poniżej znajduje się lista odznaczeń, które przyznano jej w uznaniu za działalność.
- krzyż kawalerski orderu odrodzenia polski (1975),
- złoty krzyż zasługi (1956),
- medal 3 maja.
Życie prywatne
Maria Malicka była córką pracownika technicznegoTeatru im. Słowackiego w Krakowie. Jej życie osobiste naznaczone było związkiem z aktorem Zbigniewem Sawanem, a także przez wiele lat miała bliską relację z malarzem Eugeniuszem Geppertem.
Warto również zaznaczyć, że jej bratankiem był znany poeta i prozaik, Maciej Malicki, który przyszedł na świat w roku 1945. Po zakończeniu swojego życia, Maria Malicka znalazła spoczynek na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze FA-4-15.
Role teatralne
Maria Malicka, znana aktorka, odznacza się szeregiem niezapomnianych ról teatralnych, które pozostaną w pamięci miłośników sztuki. Oto niektóre z jej wystąpień, które miały miejsce w Warszawie oraz Krakowie:
- Anna – Świt dzień i noc – D. Niccodemi – reż. A. Węgierko – Teatr Mały, Warszawa, 1923 r.,
- Joanna – Święta Joanna – G.B. Shaw – reż. A. Zelwerowicz – Teatr Polski, Warszawa, 1924 r.,
- Heliana – Samuel Zborowski – J. Słowacki – reż. L. Schiller – Teatr Polski, Warszawa, 1927 r.,
- Elżbieta – Don Carlos – F. Schiller – reż. E. Chaberski – Teatr Narodowy, Warszawa, 1932 r.,
- Panna Młoda – Wesele – S. Wyspiański – reż. L. Solski – Teatr Narodowy, Warszawa, 1932 r.,
- Maria – Maria Stuart – F. Schiller – reż. K. Borowski – Teatr Narodowy, Warszawa, 1934 r.,
- Maria – Maria Stuart – J. Słowacki – reż. Z. Sawan – Teatr Malickiej, Warszawa, 1937 r.,
- Felicja – Gbury – C. Goldoni – reż. K. Frycz – Teatr im. J. Słowackiego, Kraków, 1957 r.,
- Muza – Wyzwolenie – S. Wyspiański – reż. B. Dąbrowski – Teatr im. J. Słowackiego, Kraków, 1957 r.,
- Rollisonowa – Dziady – A. Mickiewicz – reż. B. Korzeniewski – Teatr im. J. Słowackiego, Kraków, 1963 r.,
- Hrabina Idalia – Fantazy – J. Słowacki – reż. H. Gryglaszewska – Teatr im. J. Słowackiego, Kraków, 1963 r.,
- Kornelia – Klik-klak – J. Abramow – reż. J. Markuszewski – Stary Teatr, Kraków, 1972 r.
Każda z tych produkcji dostarczyła widzom niezapomnianych emocji oraz zachwyciła artystycznym kunsztem samej Malickiej.
Filmografia
Maria Malicka, znana ze swojego wszechstronnego talentu aktorskiego, zbudowała imponującą karierę w polskim kinie. Oto skrócona lista jej ról filmowych:
- 1927 – Mogiła nieznanego żołnierza – Nelly, córka Łazowskiego,
- 1927 – Zew morza – 2 role: Hanka Ostojska; księżniczka, postać z powieści czytanej przez Stacha,
- 1928 – Dzikuska – Ita, córka Kruszyńskiego,
- 1929 – Szlakiem hańby – Marysia Żurkówna,
- 1930 – Janko Muzykant (film) – śpiewaczka Ewa Korecka,
- 1930 – Wiatr od morza – Teresa,
- 1931 – Uwiedziona – Lena,
- 1931 – Niebezpieczny raj – Alma,
- 1936 – Pan Twardowski – matka Twardowskiego,
- 1966 – Bariera – sprzątaczka,
- 1980 – Klik Klak – Kornelia,
- 1980 – Prawdziwie niewinna buźka dziecka – pani Bramson.
Źródło: Filmpolski.pl.
Przypisy
- Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 08.05.2023 r.]
- a b c d e Maria Malicka w bazie filmpolski.pl
- BeataB. Maciejewska, Największy romans powojennego Wrocławia. Ukrywany przez 20 lat [online], wyborcza.pl, 14.02.2017 r. [dostęp 15.02.2017 r.]
- INTERIA.PL, Maria Malicka: Dwadzieścia lat zakazanej miłości [online] [dostęp 08.01.2017 r.]
- J. Hera, Losy artystów polskich w czasach niewoli 1939–1954, Kraków 2019 r., s. 385–386.
- Ostatnie dni występów Marii Malickiej [w Łodzi]; [w:] „Głos Robotniczy”, wyd. A, 03.01.1957 r., nr 2, s. 4.
- Malicka oskarżona o szaber. W czasie Powstania Warszawskiego opuściła Warszawę niemieckim autem; [w:] „Robotnik”, wyd. A, 18.09.1946 r., nr 257, s. 6.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939 r., s. 189. [dostęp 12.08.2021 r.]
- Słownik biograficzny teatru polskiego, t. 3, 1910–2000. M–Ż, pod red. B. Berger, Warszawa 2016 r., s. 19–20.
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 12.08.2021 r.]
- Karolina Grodziska: Zaduszne ścieżki-przewodnik po Cmentarzu Rakowickim, wyd. Kraków 2003 r., s. 140.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Janina Katz | Krzysztof Litwin | Bartosz Tomaszek | Tomasz Lem | Witold Wnuk (impresario) | Adam Szengut | Andrzej Popiel (aktor) | Dominika Bednarczyk | Dorota Terakowska | Ludwik Flaszen | Stanisław Sawiczewski | Andrzej Zaucha | Stella Müller-Madej | Edward Lubowski | Zbigniew Żupnik | Jadwiga Hańska | Tomasz Kudyk | Bronisław Pawlik | Waldemar Węgrzyn | Manuela KiernikównaOceń: Maria Malicka