Mieczysław Węgrzyn, urodzony 28 września 1909 roku w Krakowie, był niezwykle utalentowanym polskim aktorem, zarówno teatralnym, jak i filmowym. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie 27 maja 1942 roku w Oświęcimiu.
Oprócz swojej kariery aktorskiej, Węgrzyn był również autorem tekstów piosenek, co świadczy o jego wszechstronności artystycznej.
Życiorys
Mieczysław Węgrzyn, jako syn Józefa Węgrzyna, zyskał wspaniałe dziedzictwo artystyczne, mające swoje korzenie w jednym z najbardziej utalentowanych polskich aktorów pierwszej połowy XX wieku. Jego stryj, Maksymilian, również pozostawił ślad w historii polskiego teatru jako aktor i reżyser. Węgrzyn swoją przygodę z aktorstwem rozpoczął w bardzo młodym wieku, debiutując na dużym ekranie w filmie „Kobieta” w 1917 roku, mając zaledwie osiem lat. Dwa lata później, jako dziesięciolatek, zagrał obok swojego ojca w „Przestępcach” (1919).
Po ukończeniu szkoły średniej zdecydował się na studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, jednak szybko zrezygnował z tego kierunku, aby w pełni skupić się na aktorstwie. Kształcił się pod okiem Józefa Śliwickiego i w 1931 roku zdał egzamin eksternistyczny ZASP, co otworzyło mu drzwi do kariery. W latach 1931–33 występował w Teatrze Miejskim w Łodzi, a następnie przeniósł się do Wilna, gdzie grał w latach 1933–35. Jego kariera rozkwitła, gdy w 1935 roku dołączył do Teatru im. Słowackiego w Krakowie.
W 1937 roku Mieczysław wystąpił w filmie „Płomienne serca” w roli Witolda Marewicza, gdzie nie tylko grał, ale także komponował teksty piosenek, z których najsłynniejsze to „Człek chociaż młody” oraz „Pan Wojciech ciągle woła”. W latach 1938–41 występował na scenach Teatrów Miejskich we Lwowie, które w 1939 roku przekształcono w Państwowy Polski Teatr Dramatyczny. Jego talent szybko wzniósł go na szczyty popularności, a krytyk teatralny i filmowy, Juliusz Kydryński, dostrzegł w nim niezwykłą energię i radość życia. Oto, co mówił o Węgrzynie:
(…) pełen niespotykanej energii, zaraźliwej wprost radości życia, temperamentu i jakiejś trudnej do określenia wewnętrznej pogody, a poza tym obdarzony naprawdę wielkim talentem, podawał każdą rolę w sposób właściwy, intuicyjnie punktował odpowiednie fragmenty, niezrównanie cieniował inne, a wszystko ze swobodą i wdziękiem, którego można mu było zazdrościć.
Po zajęciu Lwowa przez Związek Radziecki we wrześniu 1939 roku, Mieczysław nie zaprzestał swojej działalności artystycznej. Niestety, jesienią 1941 roku nastały dramatyczne zmiany. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Lwowa, osiedlił się w Krakowie, gdzie 16 kwietnia 1942 roku został aresztowany w Kawiarni Plastyków przez Gestapo. Jego zatrzymanie miało miejsce w noc po zamachu na oficera SS, co doprowadziło do aresztowania wszystkich obecnych w lokalu. Trafił najpierw do więzienia Montelupich, a następnie 25 kwietnia 1942 roku został deportowany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie trafił jako więzień polityczny. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie – został rozstrzelany 27 maja 1942 roku.
Śmierć Mieczysława Węgrzyna miała głęboki wpływ na jego ojca, który po tym szokującym wydarzeniu zapadł na poważne zaburzenia psychiczne. Z czasem jego kondycja psychiczna ulegała pogorszeniu, co doprowadziło do rozwoju schizofrenii, a ostatecznie zakończyło się śmiercią w szpitalu psychiatrycznym.
Role teatralne
Mieczysław Węgrzyn był znakomitym aktorem teatralnym, który miał wiele znaczących ról w polskich teatrach. Oto niektóre z jego wybitnych występów:
- 1932: Krzyczcie, Chiny!, Siergiej Trietiakow – wcielał się w postać Mnicha, reżyseria Leon Schiller, Teatr Miejski w Łodzi,
- 1936: Rozkoszna dziewczyna, Ralph Benatzky – w roli Feliksa, pod kierownictwem reżysera Wacława Radulskiego, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1936: Złota Czaszka, Juliusz Słowacki – jako Stanisław, reżyser Ludwik Solski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Krawiec w zamku, Paul Armont, Leopold Marchand – odgrywał postać Adolfa Lortigana, reż. Wacław Radulski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Złoty wieniec, Christine Jope-Slade, Sewell Stokes – w roli Freda, reżysea Stanisława Wysocka, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Mały Woodley, John van Druten – jako Ainger, pod reżyserią Wiktora Biegańskiego, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Bolesław Śmiały, Stanisław Wyspiański – w roli Rycerza Bolesławowego, reżyseria Karol Frycz, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Lato w Nohant, Jarosław Iwaszkiewicz – jako Maurycy, reż. Zbigniew Ziembiński, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Jaskółka z wieży Mariackiej, Konstanty Krumłowski – grał postać Henryka Orwicza, reżyseria Wacław Radulski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Koletta, Ralf Benatzky – w roli Andrzeja, reż. Józef Karbowski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1937: Wielka miłość, Franciszek Molnar – jako Jan, reżyser Józef Karbowski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1938: Pani ministrowa, Branislav Nušić – w roli Czedy, pod reżyserią Józefa Karbowskiego, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie,
- 1938: Serce Balbiny, Ferdynand Crommelynck – jako Gabriel, reż. Wacław Radulski, Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Przypisy
- a b Agnieszka Czarkowska-Krupa Agnieszka Czarkowska-Krupa ma konto: Józef Węgrzyn – polski Rudolf Valentino. OldCamera.pl, 21.11.2020 r. [dostęp 19.01.2021 r.]
- Mieczysław Węgrzyn w bazie filmpolski.pl
- Przestępcy. Fototeka. [dostęp 18.01.2021 r.]
- a b c d e f Mieczysław Węgrzyn, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 18.01.2021 r.]
- Mieczysław Węgrzyn. StareMelodie.pl. [dostęp 18.01.2021 r.]
- a b Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939–1956: Mieczysław Węgrzyn. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. [dostęp 18.01.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Dominik Nowak | Zbigniew Grabowski (powieściopisarz) | Parys Filippi | Alicja Halicka | Józef Rychlik | Peter Grzybowski | Marian Friedmann | Sebastian Domagała | Janina Kamila Glanowska | Jakub Gierszał | Antonina Radwan | Stanisław Has | Zbigniew Kasprzak (rysownik) | Kali (raper) | Franciszek Turek | Stanisław Frenkiel | Stanisław Malik (szopkarz) | Rachela Holzer | Zofia Jachimecka | Witold GórkaOceń: Mieczysław Węgrzyn (aktor)