Stanisław Gołębiowski (architekt)

---

Życiorys

Stanisław Gołębiowski był synem Wincentego Ferreriusza Gołębiowskiego oraz Franciszki z Kozłowskich. W 1837 roku wziął ślub z Franciszką z Hegelmanów.

W młodości uczęszczał do szkół w Krakowie, następnie jako wolny słuchacz rozpoczął studia na wydziale filozoficzno-matematycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie zgłębiając architekturę, zdobywał niezbędną wiedzę. Swoje umiejętności praktyczne rozwijał przy budowie kościoła w Krzeszowicach, korzystając z projektu autorstwa Schinkla.

Od 1832 roku był związany z Dyrekcją Budowniczą Rzeczypospolitej Krakowskiej, a 2 lipca 1842 roku otrzymał dyplom budowniczego, co stanowiło istotny krok w jego karierze. W 1858 roku przeprowadził się do stolicy, Warszawy, gdzie po zdaniu egzaminu 19 kwietnia 1859 roku uzyskał patent budowniczego III klasy, będącego najwyższą klasą w tej dziedzinie.

Na przestrzeni lat, do 1849 roku, stał się członkiem Krakowskiego Towarzystwa Rolniczego. Od 1861 roku aktywnie uczestniczył w pracach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, a od 1863 roku był członkiem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności.

Stanisław Gołębiowski odegrał znaczącą rolę w promocji neorenesansu, wpływając na rozwój architektury krakowskiej w połowie XIX wieku.

Budowy

Stanisław Gołębiowski był architektem, którego twórczość obejmowała wiele znaczących budowli. Jego projekty odzwierciedlają różnorodność stylów oraz umiejętność łączenia estetyki z funkcjonalnością.

• Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie,
• Kościół św. Joachima w Sosnowcu,
• Pałacyk w stylu szwajcarskim dla Wincentego Siemieńskiego w Krakowie ul. Na Ustroniu (dziś nie istnieje),
• Pałacyk Zieleniewskiego na ul. św. Marka 31 w Krakowie,
• Dom Felicjana Ludwika Morsztyna przy ulicy Stolarskiej nr 7 w Krakowie,
• Domy: Wąsowiczowej, Kazubowskiego, Julii Brossard przy ulicy Brackiej 243 w Krakowie,
• Dom Baranowskiego przy ulicy Wolskiej 151 w Krakowie,
• Dom Stanisława Rozmanitha przy ulicy Nowy Świat 55 w Warszawie,
• Projekt organów neogotyckich na Jasnej Górze w Częstochowie,
• Projekt biblioteki dla ordynacji hr. Zamoyskich w pałacu na ulicy Senatorskiej w Warszawie,
• Mosty na drodze żelaznej z Krakowa do Mysłowic pomiędzy Krzeszowicami i Trzebinią,
• Kanał pomiędzy ulicami: Szeroką, Stolarską, Grodzką i Rynkiem Głównym w Krakowie.

Przebudowy

Stanisław Gołębiowski, jako znany architekt, zrealizował wiele przebudów budynków o istotnym znaczeniu dla architektury. Poniżej przedstawiamy wybrane inwestycje, które miały znaczący wpływ na krajobraz Krakowa oraz innych miejscowości:

• Dom Wentzla w Rynku Głównym nr 19,
• Dom Morbritzera w Rynku Głównym nr 236,
• Dom Schonberga w Rynku Głównym nr 235,
• Dom M. Potockiego w Rynku Głównym nr 2643/1,
• Dom przy ulicy Grodzkiej 36 w Krakowie,
• Przebudowa dachu na Zamku w Zatorze,
• Praca przy przebudowie zamku w Mirowie.

Publikacje

Stanisław Gołębiowski, będący znaczącą postacią w polskiej architekturze, zasłynął nie tylko jako architekt, ale także jako autor licznych publikacji. Jednym z jego kluczowych dzieł jest praca nosząca tytuł: „O kosztach w budownictwie cywilnym, czyli przewodnik obliczania kosztów na budowle lądowe dla budowniczych, inżynierów, rękodzielników i wszelkich przedsiębiorców budowania służący”.

Publikacja ta została wydana w Krakowie w roku 1845 przez Tłocznię Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest ona istotnym źródłem wiedzy dla wszystkich, którzy zmagają się z zagadnieniami związanymi z kosztorysowaniem w budownictwie. Obecnie egzemplarz tej książki można znaleźć w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej AGH.

---

Oceń: Stanisław Gołębiowski (architekt)

---