Plac Centralny im. Ronalda Reagana w Krakowie

---

Historia

Budowa Placu Centralnego im. Ronalda Reagana w Krakowie rozpoczęła się w 1949 roku. Wśród autorów jego koncepcji architektonicznej znalazły się osobistości takie jak Tadeusz Ptaszycki oraz Marta i Janusz Ingardenowie. Celem projektu było stworzenie centrum idealnego miasta, charakteryzującego się rozchodzącymi się gwiaździście szerokimi alejami. Teren zaplanowano po północnej stronie historycznego szlaku handlowego, prowadzącego z Krakowa do Sandomierza i dalej na wschód.

Plac otaczały budynki mieszkalne, w których na parterze przewidziano punkty usługowe i handlowe. Po stronie południowej planowano teatr, a za nim na Łąkach Nowohuckich miał znajdować się zalew. W centralnej części Placu miała stanąć obelisk, jednakże ten pomysł został porzucony w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku, po włączeniu Nowej Huty do granic Krakowa.

W latach osiemdziesiątych podjęto inicjatywę budowy Nowohuckiego Centrum Kultury, które miało stać się jednym z największych domów kultury w Polsce. W 2004 roku Rada Miasta Krakowa przeznaczyła milion złotych na modernizację Placu Centralnego, mając na celu przywrócenie mu wyglądu sprzed 55 lat. Wykonano nowy deptak z ławkami, zmodernizowano zieleń, a także pojawiły się nowe ławki, kosze na śmieci oraz stylowe ogrodzenia. Uroczysty powrót lamp kandelabrowych zarówno na Aleję Róż, jak i na Plac był częścią tego przedsięwzięcia.

8 września 2004 roku radni Rady Miasta Krakowa podjęli decyzję o zmianie nazwy placu, nadając mu patrona – Ronalda Reagana. Początkowo rozważano usunięcie z nazwy słowa „Centralny”, jednak dzięki działaniom Komitetu Obrony Nazwy Placu Centralnego, utworzonego przez lokalnych mieszkańców oraz radnych, zmiana ograniczyła się jedynie do dodania imienia patrona.

Wygląd

Plac Centralny im. Ronalda Reagana w Krakowie wyróżnia się architektonicznymi elementami charakterystycznymi dla renesansu. Strefy tego miejsca są zdominowane przez eleganckie rozwiązania, które przyciągają uwagę odwiedzających.

Do istotnych cech należą:

• witryny sklepowe zaprojektowane w formie arkad,
• loggie, które dodają przestrzeni charakteru,
• bogato zdobione elewacje, które świadczą o dbałości o detale.

Podział

Plac Centralny im. Ronalda Reagana w Krakowie wyróżnia się układem gwiaździstym, z którego pięć ulic prowadzi w różnych kierunkach. Poniżej przedstawiono szczegółowy opis tych ulic oraz pobliskich centrum i skwerów.

• w kierunku centrum Krakowa – na zachód, dawniej zwana al. Planu 6-letniego oraz na wschód, w kierunku Sandomierza, gdzie pierwotnie nosiła nazwę ul. Igołomskiej, a następnie al. Rewolucji Kubańskiej. Obecnie ten ciąg ulic nosi nazwę – Al. Jana Pawła II, a ulica ta ma status historycznego szlaku handlowego do Sandomierza,
• w stronę Huty im. Tadeusza Sendzimira – pierwotnie nazwana al. Przodowników Pracy, a później al. W. I. Lenina, obecnie znana jako Al. Solidarności,
• w kierunku Mistrzejowic – była to al. Rewolucji Październikowej, która obecnie nosi miano Al. Władysława Andersa,
• w kierunku północnym – Aleja Róż, która dotychczas nie zmieniła swojej nazwy.

Plac otaczają cztery osiedla oraz niewielki skwer, który nie jest zabudowany, co tworzy przyjemną przestrzeń publiczną.

Centrum A

Znajduje się po wschodniej stronie placu, w którym funkcjonował znany w Krakowie dom Mody Polskiej oraz sklep ze słodyczami „Markiza”. Dziś ocalał tam jedyny neon na placu, świadczący o jego historii.

Centrum B

Północno-wschodnia część placu tak zachwyca architekturą, jak i funkcjonalnością, gdzie obecnie można znaleźć takie miejsca jak Cepelix (dawna Cepelia), bank, który niegdyś był restauracją „Arkadia”, oraz dawny sklep „Jubilera”.

Centrum C

Północno-zachodnia część Placu skrywa w sobie ślady historii, gdzie niegdyś mieściła się księgarnia Skarbnica. Aktualnie na tym miejscu działają restauracja i apteka, które spełniają niezwykle ważne funkcje w lokalnej społeczności.

Centrum D

W zachodniej części placu można zauważyć popularną kwiaciarnię, a w miejscu, gdzie wcześniej znajdował się stylowy lokal klubu prasy i książki MPiK oraz księgarnia, obecnie funkcjonuje sklep spożywczy.

Skwer Budowniczych Nowej Huty

Usytuowany po południowej stronie placu, ten niezabudowany obszar jest domeną zieleni. Znajduje się tam pomnik Solidarności, a sam skwer traktowany jest jak park, który łączy się z nowohuckimi Łąkami. Miejsce to cieszy się pięknymi widokami z wiślanej skarpy na dolinę rzeki oraz Pogórze Wielickie.

Źródła

W niniejszym zestawieniu można znaleźć kilka istotnych pozycji literackich, które stanowią cenne źródła informacji na temat obszaru Nowej Huty i placu Centralnego im. Ronalda Reagana w Krakowie. Oto niektóre z nich:

• Ryszard Dzieszyński, Jan L. Franczyk, Encyklopedia Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce 2006, ISBN 978-83-7490-060-7,
• Tadeusz Binek, Służby inwestycyjne Nowej Huty, Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce 2009, ISBN 978-83-7490-280-9,
• Praca zbiorowa, Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2000, ISBN 83-01-13325-2.

---

Oceń: Plac Centralny im. Ronalda Reagana w Krakowie

---