Mały Rynek w Krakowie

Ulice i place

Mały Rynek, usytuowany w dzielnicy I Stare Miasto, stanowi istotny element Starego Miasta w Krakowie. To regularny, prostokątny plac, który powstał w wyniku lokacji Krakowa, ulokowany na wschód od Rynku Głównego. Jest to rynek pomocniczy, znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła Mariackiego.

Granice Małego Rynku wyznaczają ulica Mikołajska od północy oraz ulica Sienna od południa. Całkowita powierzchnia tego placu wynosi około 0,33 ha, scharakteryzowana wymiarami 110 metrów na 30 metrów.

Historia

Mały Rynek, znany w przeszłości jako Forum antiquum oraz Rynkiem Rzeźniczym, ma bogatą historię, którą warto poznać. W pierwszej połowie XVIII wieku na tym terenie prowadzono handel mięsem oraz starzyzną, co zapoczątkowało obecność jat rzeźniczych. Dodatkowo, funkcjonowała tutaj także kuchnia dla ubogich. Według źródeł z 1626 roku, jedna z jat znajdowała się w południowo-zachodniej części rynku, a druga, według notatek z 1646 roku, prawdopodobnie w pobliżu cmentarza kościoła Mariackiego. Warto zauważyć, że ta druga jatka przetrwała do końca XVII wieku, kiedy to zdecydowano o jej rozbiórce, aby w tej lokalizacji zbudować Wikarówkę kościoła Mariackiego, która z kolei została zburzona w 1931 roku.

Na 1785 rok przypada czas, gdy jatki zajmowały centralną część Małego Rynku, tworząc wydłużony prostokąt. Ich rozmieszczenie nosiło ślady historycznych zmian, a w 1797 roku, zostały zredukowane do obszaru w okolicach kościoła św. Barbary. Drewniane konstrukcje jatkowe, postawione w przeszłości, dostrzegły apogeum swojej degradacji między XVIII a XIX wiekiem, osiągając stan ruiny do 1820 roku, kiedy to zostały całkowicie zlikwidowane.

W południowej części Małego Rynku, na przecięciu ulic Stolarskiej oraz Siennej, znajdowała się niegdyś szkoła Panny Marii, znana także jako Szkoła Archiprezbiterialna. Budowla ta, sięgająca XIII wieku, została prawdopodobnie ufundowana przez Iwa Odrowąża i zbudowana w stylu gotyckim. Wrażenie robił jej okazały rozmiar oraz dwupiętrowa konstrukcja, z wejściem od ul. Siennej. Z czasem wokół kompleksu szkolnego powstał mur, ograniczający przestrzeń oraz powodujący nieregularności w architekturze południowo-zachodniej części rynku.

W miarę jak rozwijał się Kraków, zmieniały się także potrzeby komunikacyjne. Na schyłku XVIII wieku i początku XIX wieku zapadły decyzje o utworzeniu przejazdu dla wozów konnych przez ul. Sienną, co napotkało opór w postaci istniejącej szkoły. Władze austriackie w wyniku przekształceń urbanistycznych zredukowały obiekt dążąc do jego wyburzenia. Ostateczną decyzję w tej sprawie podjęto około 1812 roku, co skutkowało wyburzeniem budynku.

Do momentu zburzenia szkoły oraz likwidacji jatek, rynek był zamykany przez budynek szkoły, a po tych przekształceniach zorganizowano targ owocowo-warzywny. Obecnie Mały Rynek jest muzeum swoich historycznych korzeni i wciąż gości szereg znaczących obiektów. Należą do nich:

Przez długi czas, aż do 2007 roku, przestrzeń Małego Rynku pełniła funkcję parkingu. Jednak z okazji 750-lecia lokacji Krakowa przeszła gruntowną rewitalizację. Przywrócono historyczny bruk, zamontowano latarnie, ławki oraz zbudowano iluminowaną fontannę, istotnie ograniczając ruch samochodowy. Dzięki tym zmianom Mały Rynek stał się istotnym miejscem dla różnorodnych wydarzeń artystycznych.

Nie można zapomnieć o tragicznym wydarzeniu z 1539 roku, kiedy to na Małym Rynku została spalona na stosie Katarzyna Weiglowa, jako kara za odejście od katolicyzmu. Obecnie, Mały Rynek znajduje się na trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba, prowadzącej z Sandomierza do Tyńca.

Oceń: Mały Rynek w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:17