Rżąka

---

Położenie geograficzne

Rżąka znajduje się w bliskim sąsiedztwie miejsca, gdzie przecinają się 50 równoleżnik N oraz 20 południk E, co czyni jej lokalizację szczególnie interesującą geograficznie. Miejscowość ta leży na wysokości od 230 do 240 m n.p.m., co wpływa na jej mikroklimat oraz warunki życia mieszkańców.

Komunikacja

W obszarze osiedla zlokalizowany jest jeden z kluczowych węzłów komunikacyjnych w Polsce. Mamy tutaj do czynienia ze skrzyżowaniem południowego obejścia Krakowa, ulicy Wielickiej oraz drogi prowadzącej w kierunku Wieliczki, Tarnowa i Rzeszowa. Ten szlak to także droga krajowa nr 4, która jest częścią trasy E40 łączy Polskę z Ukrainą.

Na terenie Rżąki znajduje się pętla autobusowa, obsługiwana przez linie 125 oraz 144. Dodatkowo, na pobliskim przystanku Jerzmanowskiego, zatrzymują się autobusy miejskie, w tym:

• 133,
• 204,
• 224,
• 244,
• 301,
• 304,
• 503.

Oprócz komunikacji miejskiej, przystanek obsługują również busy i autobusy PKS. Inny ważny przystanek to Miejskie Centrum Opieki, gdzie zatrzymują się autobusy linii 513.

Edukacja

W 1995 roku na terenie osiedla zainaugurowano działalność Szkoły Podstawowej nr 157. Następnie, w 1999 roku, w рамках reformy oświaty, w tym samym obiekcie rozpoczęło funkcjonowanie Gimnazjum nr 33. Dnia 22 czerwca 2004 roku nadano mu imię Ignacego Jana Paderewskiego, co z pewnością podkreśliło znaczenie tej instytucji edukacyjnej.

W dniu 1 września 2004 roku połączono Szkołę Podstawową nr 157 oraz Gimnazjum nr 33 w Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 15, którego patronem pozostał Ignacy Jan Paderewski. Warto zauważyć, że w wyniku reformy szkolnictwa z 2017 roku, która miała na celu likwidację gimnazjów, doszło do przekształcenia Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 15 w Szkołę Podstawową nr 157. Gimnazjum nr 33 formalnie zaprzestało działalności, a jego byli uczniowie stali się częścią oddziałów gimnazjalnych nowej placówki.

Dnia 2 stycznia 2018 roku, w nowo wybudowanym pawilonie przedszkolnym, rozpoczęły swoją działalność oddziały przedszkolne, co stanowiło istotny krok w kierunku wszechstronnego rozwoju edukacyjnego społeczności lokalnej.

Natomiast od 1 września 2018 roku oddziały przedszkolne uzyskały status samodzielnego Przedszkola Samorządowego nr 42. Warto dodać, że nowa placówka wraz z dotychczasową Szkołą Podstawową nr 157 wejdzie w skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 10 w Krakowie, co z pewnością przyczyni się do dalszego rozwoju edukacji w regionie.

Podział

Osiedle składa się z dwóch głównych części, które różnią się od siebie pod względem charakterystyki zabudowy. Stara Rżąka to część, która obejmuje przede wszystkim domy jednorodzinne, co nadaje jej unikalny, spokojniejszy klimat.

Natomiast Rżąka właściwa rozwijała się od lat 80. XX wieku do chwili obecnej, a jej architektura jest bardziej zróżnicowana. W tej części osiedla dominują obiekty wielorodzinne.

Większość bloków mieszkalnych zlokalizowana jest przy ulicy Ludwika Rydygiera, ale można je również spotkać przy ulicach Alberta Schweitzera oraz Jana XXIII. Warto również zwrócić uwagę na inne ulice, takie jak: Rafała Czerwiakowskiego, kard. Stefana Wyszyńskiego.

Domy Starej Rżąki znajdują się wzdłuż ulic Kosocickiej, Wielickiej, Słona Woda oraz Obronnej. Te nieruchomości są częścią parafii Rżąka, jednak należy zauważyć, że granice między Rżąką a Piaskami są niejednoznaczne i trudne do jednoznacznego ustalenia.

Przyroda

Na zachód od osiedla rozciągają się malownicze, pofałdowane tereny łąk, które spełniają zarówno funkcje rekreacyjne, jak i stanowią przestrzeń dla szczątkowego wypasu bydła oraz różnych upraw. Ich obrzeża, zwłaszcza w okolicach Prokocimia, porośnięte są niewielkimi kompleksami leśnymi, w których dominują brzozy. W zachodniej części, tuż przy akademikach Collegium Medicum UJ oraz osiedlu Piaski Nowe, znajduje się mały lasek oraz staw, który był jedną z nielicznych ostoi żab w tym rejonie. Na południe od stawu rozciągają się tereny podmokłe, co dodatkowo wzbogaca bioróżnorodność tego obszaru.

Łąki są poprzecinane gęstą siecią ścieżek, które umożliwiają mieszkańcom i odwiedzającym swobodne poruszanie się po tym malowniczym terenie. Przez środek prowadzi droga gruntowa, która w ostatnim czasie zyskała na popularności i jest często uczęszczana, co czyni ten obszar idealnym miejscem dla miłośników natury oraz rekreacji.

Historia

Rżąka to miejscowość o bogatej historii, której pierwsze zapisy datowane są na 1405 rok. Wówczas stanowiła własność Jadwigi z Melsztyńskich Pileckiej, znanej jako chrzestna króla Władysława Jagiełły. Od XIV do XVIII wieku wieś była pod zarządem zakonu Duchaków, co wpływało na jej rozwój i znaczenie w regionie. W 1941 roku Rżąka została włączona w granice Krakowa.

W okresie od XV wieku wieś była częścią parafii św. Jakuba, mieszczącej się w Kazimierzu, a od XIX wieku przynależała do parafii w Bieżanowie. W 1993 roku utworzono obecną parafię rżącką, która jest częścią lokalnej wspólnoty.

W latach 1874-1880 w pobliżu dzisiejszej Biblioteki CM UJ wzniesiono fort Prokocim, który miał strategiczne znaczenie w okolicy. Warto również wspomnieć, że w trakcie I wojny światowej, na terenach Rżąki oraz Kaimu, toczyły się intensywne walki pomiędzy wojskami Austriackimi a Rosjanami.

---

Oceń: Rżąka

---