Wadów to interesujący obszar znajdujący się w granicach Krakowa, który jest częścią Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie.
Ten rejon wyróżnia się swoim unikalnym charakterem oraz bogatą historią, która przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Historia
Wadów ma bogatą historię, której pierwsze zapisy sięgają roku 1243, kiedy to owa wieś była w posiadaniu rodu Gryfitów. Wspomniana miejscowość była jednocześnie częścią parafii w Ruszczy. Z czasem znalazła się w dokumentach dotyczących przywileju dla klasztoru benedyktynek w Staniątkach. W XIV wieku lokowano ją na prawie niemieckim, co oznaczało znaczący rozwój lokalnej społeczności.
W 1430 roku wieś została sprzedana przez Spytka z Melsztyna krakowskiemu wojewodzie, Janowi z Tarnowa. W drugiej połowie XV wieku w Wadówie pojawił się dwór oraz folwark, co świadczy o wzroście znaczenia tej osady. W roku 1551 wieś była własnością Mikołaja Jakubowskiego, a nieco później, w 1699 roku, przeszła w ręce Hermolausa Ligęzy. W latach 1763–1783 Wadów należał do Stanisława Kostki Gostowskiego.
W 1785 roku wieś została kupiona od Jana Darowskiego przez Antoniego Badurskiego, a w 1792 majątek przypadł siostrom Szasterównym. W 1801 roku jedyną właścicielką stała się Anna z Szasterów, żona Antoniego Szastera. W lipcu 1826 roku, po jej śmierci, wieś została przekazana jej synowi, Antoniemu. Po jego zgonie Anna pozostawiła część majątku wnuczkom: Julii z Różyckich Zakrzewskiej oraz Annie Różyckiej. Tragiczny wypadek nastąpił, gdy w 1856 roku Anna zmarła w więzieniu Theresienstadt, co skutkowało przejęciem całego majątku przez Julię Zakrzewską.
W 1869 roku Julia sprzedała posiadłość Pinkusowi Attesländerowi, a on w 1873 roku odsprzedał ją Józefowi Badeniemu. Po śmierci Józefa jego żona Helena Badeniowa wyszła za mąż za Kazimierza Morawskiego, a w testamencie z 1882 roku zapisała część majątku synowi Kazimierzowi Marianowi Morawskiemu. W 1912 roku wykupił on pozostałą część majątku, a 2 marca 1931 roku sprzedał Wadów Zofii z Kulinowskich Pobórkowej, która była ostatnią właścicielką.
Warto zaznaczyć, że Józef Badeni zlecił budowę dworu według projektu Antoniego Łuszczkiewicza. Obiekt przetrwał do dzisiaj, wraz z otaczającym go parkiem. Dwór, otoczony malowniczym terenem, nieprzerwanie od 2017 roku należy do miasta Krakowa.
Wadów w 1949 roku stał się częścią Nowej Huty, a następnie, na początku roku 1951, został włączony do Krakowa jako osiedle w granicach dzielnicy Nowa Huta. Od 1991 roku wieś jest składnikiem Dzielnicy XVII. Na terenie Wadów znajdują się różne instytucje, w tym szkoła podstawowa nr 78, Samorządowe Przedszkole nr 63 „Wesołe Skrzaty”, stadion Orlik 2012, urząd pocztowy, oraz lokale usługowe, takie jak cukiernia i pizzerie.
Kolejnym istotnym punktem jest kaplica rzymskokatolicka znajdująca się na terenie parafii św. Grzegorza w Ruszczy. Na obszarze Wadowa można także znaleźć osiedle Polskich Kolei Państwowych składające się z 14 bloków. Zachowały się również zabytkowe kapliczki: jedna poświęcona św. Stanisławowi Kostce z roku 1780 (na rogu ulic Wadowskiej i Glinik), a druga przedstawiająca Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego (na rogu ulic Wadowskiej i Za Ogrodem).
Wadów dysponuje także stacją pomiarową Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, która monitoruje stężenie pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu. Z tej miejscowości pochodzi Walerian Feliks Wiśniewski, znany jako „Kuba”, który urodził się 18 sierpnia 1893 roku i zmarł 19 października 1946 roku; był podpułkownikiem piechoty Wojska Polskiego i kawalerem Orderu Virtuti Militari.
Transport
Osiedle jest łatwo dostępne dzięki autobusom komunikacji miejskiej MPK, które obsługują różne linie. Poniżej przedstawiamy linie dostępne dla mieszkańców:
- 110 (Aleja Przyjaźni – Węgrzynowice),
- 160 (Aleja Przyjaźni – Ruszcza),
- 242 (Kombinat – Krzysztoforzyce),
- 272 (Kombinat – Kocmyrzów Urząd Gminy).
Ulice
- ul. Wadowska,
- ul. Za Ogrodem,
- ul. Sulisława,
- ul. Glinik,
- ul. Jaskrowa,
- ul. Zagościniec,
- ul. Zawielgusie,
- ul. Kolędnicza,
- ul. Kosów,
- ul. Kulinowskiej,
- ul. Wodocza,
- ul. Sajakówka,
- ul. Żonkilowa,
- ul. Organki,
- ul. Spławy,
- ul. Trzech Króli,
- ul. Wielkich Pieców.
Edukacja
W Wadów, edukacja odgrywa istotną rolę w życiu lokalnej społeczności. Wśród placówek znajdują się:
- Samorządowe Przedszkole nr 63,
- Szkola Podstawowa nr 78 im. Piotra Michałowskiego.
Przypisy
- RenataR. Radłowska, Dworek w Wadowie wróci do mieszkańców za dwa lata. Rozpoczęły się konsultacje społeczne [online], krakow.wyborcza.pl, 27.04.2021 r. [dostęp 24.08.2024 r.]
- a b c Wadów, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 2, Kraków 2023 r., s. 664, ISBN 978-83-66334-92-2.
- AgataA. Dworzak, Dwór Heleny i Józefa Badenich w Wadowie, „Modus. Prace z historii sztuki” (XIV), 2014 r., s. 250-255.
- Rozpoznany po habicie [online], 06.09.2004 r. [dostęp 24.08.2024 r.]
- Szczegółowe informacje o stacji: Kraków, Wadów [online] [dostęp 24.08.2024 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Wesoła (Kraków) | Węgrzynowice (Kraków) | Wola Rusiecka | Wolica (Kraków) | Krowodrza (dawna dzielnica Krakowa) | Kantorowice (Kraków) | Piaski Wielkie (Kraków) | Wola Justowska | Tonie | Branice (Kraków) | Rybitwy (Kraków) | Zabłocie (Kraków) | Stryjów (Kraków) | Stanisławice (Kraków) | Skotniki (Kraków) | Borek Fałęcki | Rakowice (Kraków) | Siarczana Góra | Rżąka | ZbydniowiceOceń: Wadów