Wadów


Wadów to interesujący obszar znajdujący się w granicach Krakowa, który jest częścią Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie.

Ten rejon wyróżnia się swoim unikalnym charakterem oraz bogatą historią, która przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Historia

Wadów ma bogatą historię, której pierwsze zapisy sięgają roku 1243, kiedy to owa wieś była w posiadaniu rodu Gryfitów. Wspomniana miejscowość była jednocześnie częścią parafii w Ruszczy. Z czasem znalazła się w dokumentach dotyczących przywileju dla klasztoru benedyktynek w Staniątkach. W XIV wieku lokowano ją na prawie niemieckim, co oznaczało znaczący rozwój lokalnej społeczności.

W 1430 roku wieś została sprzedana przez Spytka z Melsztyna krakowskiemu wojewodzie, Janowi z Tarnowa. W drugiej połowie XV wieku w Wadówie pojawił się dwór oraz folwark, co świadczy o wzroście znaczenia tej osady. W roku 1551 wieś była własnością Mikołaja Jakubowskiego, a nieco później, w 1699 roku, przeszła w ręce Hermolausa Ligęzy. W latach 1763–1783 Wadów należał do Stanisława Kostki Gostowskiego.

W 1785 roku wieś została kupiona od Jana Darowskiego przez Antoniego Badurskiego, a w 1792 majątek przypadł siostrom Szasterównym. W 1801 roku jedyną właścicielką stała się Anna z Szasterów, żona Antoniego Szastera. W lipcu 1826 roku, po jej śmierci, wieś została przekazana jej synowi, Antoniemu. Po jego zgonie Anna pozostawiła część majątku wnuczkom: Julii z Różyckich Zakrzewskiej oraz Annie Różyckiej. Tragiczny wypadek nastąpił, gdy w 1856 roku Anna zmarła w więzieniu Theresienstadt, co skutkowało przejęciem całego majątku przez Julię Zakrzewską.

W 1869 roku Julia sprzedała posiadłość Pinkusowi Attesländerowi, a on w 1873 roku odsprzedał ją Józefowi Badeniemu. Po śmierci Józefa jego żona Helena Badeniowa wyszła za mąż za Kazimierza Morawskiego, a w testamencie z 1882 roku zapisała część majątku synowi Kazimierzowi Marianowi Morawskiemu. W 1912 roku wykupił on pozostałą część majątku, a 2 marca 1931 roku sprzedał Wadów Zofii z Kulinowskich Pobórkowej, która była ostatnią właścicielką.

Warto zaznaczyć, że Józef Badeni zlecił budowę dworu według projektu Antoniego Łuszczkiewicza. Obiekt przetrwał do dzisiaj, wraz z otaczającym go parkiem. Dwór, otoczony malowniczym terenem, nieprzerwanie od 2017 roku należy do miasta Krakowa.

Wadów w 1949 roku stał się częścią Nowej Huty, a następnie, na początku roku 1951, został włączony do Krakowa jako osiedle w granicach dzielnicy Nowa Huta. Od 1991 roku wieś jest składnikiem Dzielnicy XVII. Na terenie Wadów znajdują się różne instytucje, w tym szkoła podstawowa nr 78, Samorządowe Przedszkole nr 63 „Wesołe Skrzaty”, stadion Orlik 2012, urząd pocztowy, oraz lokale usługowe, takie jak cukiernia i pizzerie.

Kolejnym istotnym punktem jest kaplica rzymskokatolicka znajdująca się na terenie parafii św. Grzegorza w Ruszczy. Na obszarze Wadowa można także znaleźć osiedle Polskich Kolei Państwowych składające się z 14 bloków. Zachowały się również zabytkowe kapliczki: jedna poświęcona św. Stanisławowi Kostce z roku 1780 (na rogu ulic Wadowskiej i Glinik), a druga przedstawiająca Jezusa Chrystusa Ukrzyżowanego (na rogu ulic Wadowskiej i Za Ogrodem).

Wadów dysponuje także stacją pomiarową Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, która monitoruje stężenie pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu. Z tej miejscowości pochodzi Walerian Feliks Wiśniewski, znany jako „Kuba”, który urodził się 18 sierpnia 1893 roku i zmarł 19 października 1946 roku; był podpułkownikiem piechoty Wojska Polskiego i kawalerem Orderu Virtuti Militari.

Transport

Osiedle jest łatwo dostępne dzięki autobusom komunikacji miejskiej MPK, które obsługują różne linie. Poniżej przedstawiamy linie dostępne dla mieszkańców:

  • 110 (Aleja Przyjaźni – Węgrzynowice),
  • 160 (Aleja Przyjaźni – Ruszcza),
  • 242 (Kombinat – Krzysztoforzyce),
  • 272 (Kombinat – Kocmyrzów Urząd Gminy).

Ulice

  • ul. Wadowska,
  • ul. Za Ogrodem,
  • ul. Sulisława,
  • ul. Glinik,
  • ul. Jaskrowa,
  • ul. Zagościniec,
  • ul. Zawielgusie,
  • ul. Kolędnicza,
  • ul. Kosów,
  • ul. Kulinowskiej,
  • ul. Wodocza,
  • ul. Sajakówka,
  • ul. Żonkilowa,
  • ul. Organki,
  • ul. Spławy,
  • ul. Trzech Króli,
  • ul. Wielkich Pieców.

Edukacja

W Wadów, edukacja odgrywa istotną rolę w życiu lokalnej społeczności. Wśród placówek znajdują się:

Przypisy

  1. RenataR. Radłowska, Dworek w Wadowie wróci do mieszkańców za dwa lata. Rozpoczęły się konsultacje społeczne [online], krakow.wyborcza.pl, 27.04.2021 r. [dostęp 24.08.2024 r.]
  2. a b c Wadów, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 2, Kraków 2023 r., s. 664, ISBN 978-83-66334-92-2.
  3. AgataA. Dworzak, Dwór Heleny i Józefa Badenich w Wadowie, „Modus. Prace z historii sztuki” (XIV), 2014 r., s. 250-255.
  4. Rozpoznany po habicie [online], 06.09.2004 r. [dostęp 24.08.2024 r.]
  5. Szczegółowe informacje o stacji: Kraków, Wadów [online] [dostęp 24.08.2024 r.]

Oceń: Wadów

Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:21