Ulica Jana Kochanowskiego w Krakowie

Ulice i place

Ulica Jana Kochanowskiego to wspaniała arteria miejskiego krajobrazu Krakowa, znajdująca się w dzielnicy I Stare Miasto, w obszarze historycznego Piasku. Jej przebieg rozpoczyna się ślepo w rejonie muru, który otacza plac ćwiczeń dawnych koszar piechoty. Ulica prowadzi bezpośrednio do alei Adama Mickiewicza, fałdą łączącą dwa ważne punkty w tej części miasta.

Ulicę tę wytyczono w drugiej połowie XIX wieku, na terenach, które wcześniej należały do S. Stachowskiego. Na początku nosiła ona jego imię, jednak w 1912 roku zmieniono na obecną nazwę. Zmiany te były częścią szerszego procesu urbanizacji Krakowa oraz przyłączenia pobliskich miejscowości do jego granic. W związku z tym, na początku XX wieku, projektowano rozwój nowej infrastruktury dla okolicznych rejonów, w tym dla takich terenów, jak Czarna Wieś i Nowa Wieś.

Jedną z propozycji rozwoju urbanistycznego było przedłużenie ulicy Kochanowskiego w kierunku powstającego wówczas Parku Krakowskiego. Planowano, aby nowa nitka ulicy przecięła tereny Alej Trzech Wieszczów oraz rozciągający się Park Krakowski. Niestety, tej koncepcji ostatecznie nie udało się zrealizować, co pozostaje ciekawym przykładem urbanistycznych wyzwań, przed którymi stanął Kraków na początku ubiegłego wieku.

Zabudowa

W przeszłości zabudowa ulicy obejmowała fragment od miejsca, gdzie skrzyżowuje się z ulicą Michałowskiego, do obecnej alei Mickiewicza. Całość składa się z licznych kamienic czynszowych, które zostały zrealizowane w stylu historyzmu. Odcinek stanowiący południową część ulicy, począwszy od skrzyżowania z ulicą Michałowskiego, został zbudowany w latach 1901–1903 przez zespół kamienic, których projektantem był Kazimierz Zieliński, realizowany na zlecenie S. Stachowskiego. Fasady tych budynków prezentują kształty wczesnego modernizmu w połączeniu z formami neogotyckimi, które czerpią inspiracje z ludowej sztuki, jak również elementami secesji.

  • ul. Kochanowskiego 1 – Kamienica o cechach architektury neogotyckiej, zaprojektowana przez Kazimierza Zielińskiego w 1903 roku,
  • ul. Kochanowskiego 2 – Budynek zaprojektowany przez Kazimierza Zielińskiego w 1901 roku, charakteryzujący się secesyjnymi elementami,
  • ul. Kochanowskiego 3 – Kamienica z cechami neogotyckimi, również zaprojektowana przez Zielińskiego w 1903 roku,
  • ul. Kochanowskiego 4 – Można tu odnaleźć cechy architektury secesyjnej; wzniesiona przez Kazimierza Zielińskiego około 1901–1902 roku,
  • ul. Kochanowskiego 5 – Budynek, który wcześniej był siedzibą III Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kochanowskiego. W dzisiejszych czasach jest to część Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie mieści się Wydział Nauk o Zdrowiu,
  • ul. Kochanowskiego 6 (ul. Michałowskiego 14) – Kamienica z początku XX wieku, cechująca się ostrą i nowoczesną fasadą, której dekoracje wykonano z białych cegieł. Z początku mieściła CK Główny Urząd Podatków oraz CK Ewidencji Katastru,
  • ul. Kochanowskiego 7 (ul. Michałowskiego 12) – Zaplanowana przez Kazimierza Zielińskiego w 1902 roku. Dziś, podobnie jak poprzednia, jest częścią Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego,
  • ul. Kochanowskiego 8 (ul. Michałowskiego 11) – Stworzona w 1895 roku kamienica w stylu historyzmu,
  • ul. Kochanowskiego 9 (ul. Michałowskiego 9) – Budynek wzniesiony w latach 1899–1901 dla A. Czarnowskiego. Z czasem stał się własnością Zofii i Ludwika Piotrowiczów, którzy w testamencie zapisali go Uniwersytetowi Jagiellońskiemu. Ozdobne malowidła „pompejańskie” zdobią klatkę schodową,
  • ul. Kochanowskiego 10 – Kamienica, która powstała w 1897 roku w stylu historyzmu,
  • ul. Kochanowskiego 14 – Budynek w stylu neobarokowym; zachowały się odcinki malowanej dekoracji na klatce schodowej,
  • ul. Kochanowskiego 15 (ul. Grabowskiego 12) – Willa wolnostojąca z ogrodem i secesyjną dekoracją,
  • ul. Kochanowskiego 17 (ul. Grabowskiego 13) – Kamienica projektowana w stylu historyzmu,
  • ul. Kochanowskiego 18 – Budynek z dekoracją sgraffitową autorstwa Antoniego Tucha, zrealizowany w latach 1897–1898,
  • ul. Kochanowskiego 19 – Kamienica w stylu neogotyckim, wybudowana około 1900 roku,
  • ul. Kochanowskiego 20 – Kolejny budynek neogotycki z około 1890 roku,
  • ul. Kochanowskiego 21 – Kamienica neorenesansowa, która powstała przed rokiem 1896; stanowiła własność koncesjonowanego majstra murarskiego Tomasza Bujasa,
  • ul. Kochanowskiego 22 – Budynek w stylu historyzmu, zaprojektowany przez Zygmunta Prokesza około 1890 roku; na przełomie XIX i XX wieku w oficynie kamienicy urządzono piekarnię,
  • ul. Kochanowskiego 25 (al. Mickiewicza 39) – Kamienica o elementach neoklasycyzmu, która powstała w 1895 roku,
  • ul. Kochanowskiego 26 – Kamienica w stylu historyzmu, wzniesiona w 1893 roku dla J. Różyckiego,
  • ul. Kochanowskiego 28 – Kolejna kamienica w stylu historyzmu, zrealizowana w 1895 roku dla J. Różyckiego.

Przypisy

  1. Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2024 r. ISBN 978-83-8184-589-2.
  2. Agata Zachariasz: Park Krakowski im. Marka Grechuty. Wyd. II uzupełnione i rozszerzone. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2018 r. ISBN 978-83-948244-1-9.
  3. Gminna ewidencja zabytków - Kraków. [w:] www.bip.krakow.pl [dostęp 11.05.2022 r.]
  4. KarolinaK. Bańkowska KarolinaK., Majster murarski Tomasz Bujas (1860-1938) i jego realizacje architektoniczne i budowlane w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 2012 r.
  5. a b c Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 r. ISBN 83-01-13325-2.

Oceń: Ulica Jana Kochanowskiego w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.88 Liczba ocen:25