UWAGA! Dołącz do nowej grupy Kraków - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Nowy cmentarz żydowski w Krakowie

Cmentarze

Nowy cmentarz żydowski w Krakowie jest niezwykle cennym zabytkowym kirkutem, który znajduje się w dzielnicy II Grzegórzki, przy ul. Miodowej 55, na Grzegórzkach. Historia tego miejsca sięga 1800 roku, kiedy to gmina żydowska zakupiła teren od augustianów, rozpoczynając tym samym nową erę w historii lokalnych społeczności.

W 1836 roku teren cmentarza został powiększony o dodatkowy kawałek gruntu, który również zakupiono od zakonników. Niestety, podczas II wojny światowej cmentarz został zamknięty przez niemiecką administrację, a nagrobki, znane jako macewy, były przekazywane kamieniarzom, co stanowiło tragiczny rozdział w jego historii.

Po zakończeniu wojny, inżynier Stending odkrył na terenie niemieckiego obozu w Płaszowie wiele nagrobków, które później ponownie umieszczono na cmentarzu, co było ważnym krokiem w odbudowie pamięci o zmarłych. W 1957 roku przeprowadzono również prace porządkowe, na które środki przekazało Joint Distribution Committee.

Obecnie cmentarz zajmuje powierzchnię około 3,1 ha i otacza go lapidarium oraz pomnik. Na terenie nekropolii znajduje się około 10 000 nagrobków, z czego najstarszy datowany jest na 1809 rok. Cmentarz jest również miejscem pamięci, gdzie wiele płyt upamiętnia Żydów zamordowanych w czasie II wojny światowej oraz po jej zakończeniu.

Na terenie kirkutu można również znaleźć dom przedpogrzebowy, którego projektantem był Władysław Kleinberger. Budynek ten, zbudowany w 1903 roku, jest kolejnym ważnym elementem historycznym cmentarza.

Pochowani

Związane z nowym cmentarzem żydowskim w Krakowie informacje obejmują istotną kategorię, która dotyczy osób tam pochowanych. Cmentarz ten jest miejscem, które memorializuje wiele wybitnych postaci, zarówno duchowych, jak i świeckich.

Rabini

  • Chaim Arie Leibusz Horowitz (zm. 1904) – rabin Krakowa,
  • Aleksander Sender Herszel Landau (zm. 1856) – rabin Krakowa,
  • Cwi Hirsz Dawid ha-Lewi (zm. 1831) – rabin Krakowa,
  • Josef Nechemia Kornitzer (zm. 1933) – rabin Krakowa,
  • Szymon Schreiber (zm. 1883) – rabin Krakowa,
  • Ozjasz Thon (zm. 1936) – rabin synagogi Tempel oraz poseł na Sejm II Rzeczypospolitej.

Dajani

  • Mosze Jaakow Dembitzer (zm. 1863) – dajan Krakowa,
  • Pinchas Elijahu Dembitzer (zm. 1920) – dajan Krakowa,
  • Abraham Golds (zm. 1825) – dajan Krakowa,
  • Abraham Jener (zm. 1876) – dajan Krakowa,
  • Jehuda Liber Korngold (zm. 1811) – dajan Krakowa,
  • Akiba Kornitzer (zm. 1892) – dajan Krakowa,
  • Samuel Kornitzer (zm. 1941) – dajan Krakowa,
  • Saul Rafael Landau (zm. 1854) – dajan Krakowa,
  • Icchak Cwi Hirsz Lemler (zm. 1824) – szames, darszan oraz dajan w synagodze Izaaka,
  • Mosze Elijahu Neimenc (zm. 1838) – dajan Krakowa,
  • Meszulam Feiwel Stern (zm. 1837) – dajan Krakowa.

Inne osoby

  • Ignacy Akerman (zm. 2007) – działacz społeczności żydowskiej,
  • Aleksander Ameisen (zm. 1961) – lekarz i szachista,
  • Zofia Ameisenowa (zm. 1967) – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kustosz Biblioteki Jagiellońskiej,
  • Izaak Bauminger (zm. 1930) – przemysłowiec oraz działacz społeczności żydowskiej,
  • Róża Berger (zm. 1945) – ofiara antyżydowskich zamieszek w Kazimierzu,
  • Roma Weissglas z Silberstelnów (1885-1924) – żona Dr. med. Wilhelma Weissglasa,
  • Daniel Dawid Bertram (zm. 2009) – ostatnia w Krakowie osoba pochodząca z rodu kapłańskiego,
  • Jehuda Birnbaum (zm. 1917) – prezes krakowskiej gminy żydowskiej,
  • Karol Buczyński (zm. 1981) – adwokat,
  • Ruth Buczyńska (zm. 2012) – adwokat,
  • Maria Bujańska (zm. 1999) – pisarka, poetka i pianistka,
  • Jakub Drobner (zm. 1896) – lekarz oraz uczestnik powstania styczniowego,
  • Maria Einhorn-Susułowska (zm. 1998) – psycholog kliniczna,
  • Irena Fessel (zm. 2008) – tłumaczka oraz chemiczka, pracownik naukowy,
  • Maksymilian Fiszgrund (zm. 1978) – dziennikarz i działacz społeczności żydowskiej,
  • Ludwik Flaszen (zm. 2020) – teatrolog oraz reżyser teatralny, współzałożyciel Teatru 13 Rzędów,
  • Abram Fogel (zm. 1984) – kantor synagogi Remuh,
  • Jerzy Gert (zm. 1969) – dyrygent i kompozytor,
  • Mieczysław Goldsztajn (zm. 2001) – neurolog,
  • Jan Goślicki (zm. 2006) – eseista oraz tłumacz,
  • Maurycy Gottlieb (zm. 1879) – malarz,
  • Henryk Halkowski (zm. 2009) – historyk, publicysta i tłumacz,
  • Chaim Hanft (zm. 1951) – malarz, rzeźbiarz, metaloplastyk oraz ilustrator książek,
  • Czesław Jakubowicz (zm. 1997) – prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie,
  • Maciej Jakubowicz (zm. 1979) – prezes Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Krakowie,
  • Tadeusz Jakubowicz (zm. 2024) – prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie,
  • Nesanel Kichler (zm. 1983) – działacz ruchu robotniczego,
  • Łucjan Kops (zm. 2015) – naukowiec, prof. dr inż. Uniwersytet McGilla,
  • Ignacy Krieger (zm. 1889) – fotograf, jeden z pionierów fotografii w Polsce,
  • Józef Kwiatek (zm. 1910) – działacz socjalistyczny oraz dziennikarz,
  • Stanisław Lack (zm. 1909) – poeta, myśliciel, krytyk literacki oraz teatralny,
  • Abraham Lesman (zm. 1984) – rzeźnik, ostatni kantor synagogi Tempel,
  • Aron Marcus (zm. 1916) – współtwórca ortodoksyjnego syjonizmu,
  • Artur Markowicz (zm. 1934) – malarz i grafik,
  • Józef Oettinger – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego,
  • Maria Orwid (zm. 2009) – lekarz-psychiatra,
  • Szymon Platner (zm. 1994) – ostatni żydowski mieszkaniec Brzeska,
  • Ferdynand Rajchman (zm. 1999) – filolog klasyczny,
  • Maksymilian Rose (zm. 1937) – neurolog, neuroanatom i psychiatra,
  • Józef Rosenblatt – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego,
  • Ignacy Rosenstock (zm. 1935) – działacz sportowy, sędzia piłkarski oraz współzałożyciel i pierwszy redaktor naczelny „Przeglądu Sportowego”,
  • Szymon Samelsohn (zm. 1881) – prezes krakowskiej gminy żydowskiej,
  • Józef Sare (zm. 1929) – architekt, wiceprezydent Krakowa oraz poseł na Sejm Krajowy,
  • Adolf Sas (1878-1951) – podpułkownik lekarz Wojska Polskiego,
  • Mieczysław Staner (zm. 2003) – pisarz oraz wykładowca,
  • Samuel Tilles (zm. 1937) – adwokat i przewodniczący gminy żydowskiej w Krakowie,
  • Jonatan Warschauer (zm. 1880) – lekarz, dobroczyńca biednych Żydów,
  • Maurycy Wiener (zm. 1990) – adwokat i przewodniczący krakowskiego oddziału TSKŻ,
  • Renata Zisman (zm. 1999) – pianistka i pedagog.

Groby symboliczne

Na cmentarzu można natknąć się na wiele grobów symbolicznych oraz tablic pamięci, które upamiętniają osoby zamordowane podczas II wojny światowej, a także te, które zostały pochowane w innych lokalizacjach:

  • Maurycy Allerhand (zm. 1942) – prawnik, profesor Wydziału Prawa Uniwersytetu Lwowskiego,
  • Mordechaj Gebirtig (zm. 1942) – poeta oraz pieśniarz ludowy,
  • Zofia Jasińska-Filipowska (zm. 2003) – aktorka teatralna,
  • Rafał Landau (zm. 1941) – prezes gminy żydowskiej w Krakowie,
  • Wanda Ładniewska-Blankenheimowa (zm. 1995) – rzeźbiarka,
  • Chris Schwarz (zm. 2007) – fotograf oraz założyciel Muzeum Galicja,
  • Leon Sternbach (zm. 1940) – filolog klasyczny i bizantynista,
  • Henryk Vogler (zm. 2005) – pisarz oraz krytyk literacki.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 28.06.2011 r.]
  2. Burchard podaje datę założenia cmentarza jako XVIII w.
  3. Burchard podaje powierzchnię 0,5 ha.

Oceń: Nowy cmentarz żydowski w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:25