Jerzy Kossak


Jerzy Maciej Kossak, należący do znakomitego rodu artystycznego, urodził się 11 września 1886 roku w Krakowie, gdzie tworzył przez większość swojego życia. Zmarł w tym samym mieście 11 maja 1955 roku.

Był on polskim malarzem, który stał się jednym z reprezentantów nurtu realizmu w sztuce. Jego dzieła były nie tylko wizualnym odzwierciedleniem rzeczywistości, ale także zwróceniem uwagi na ludzkie emocje i codzienne życie.

Życiorys

Jerzy Kossak urodził się w rodzinie o artystycznych tradycjach, jego rodzicami byli Wojciech oraz Maria z Kisielnickich herbu Topór. Był bratemMagdaleny Samozwaniec oraz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, a także wnukiem znanego malarza Juliusza Kossaka.

Po ukończeniu Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, postanowił wstąpić do Szkoły Kadetów. Od młodych lat z fascynacją obserwował twórczość swojego dziadka oraz ojca, co wywołało w nim zainteresowanie sztuką. Już w dzieciństwie przejawiał niezwykłe uzdolnienia plastyczne, co czyniło go wielką nadzieją w oczach swojego ojca Wojciecha. Jednakże nie wykazywał zbytniego zapału do nauki w szkole, a jego droga artystyczna prowadziła go bez formalnych studiów w uczelniach artystycznych. Współpracował z ojcem w jego pracowni, dopracowując swój talent.

W 1910 roku odbyła się jego pierwsza wystawa w Krakowie, zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, na której jego cykl napoleoński zyskał wiele pozytywnych recenzji. Jego życie artystyczne przerwała jednak I wojna światowa, w czasie której służył na froncie włoskim jako porucznik pułku austro-węgierskich ułanów.

Po wojnie, w okresie międzywojennym, kontynuował malarstwo w przyprzedzonym przez ojca studiu, co miało na celu wspieranie finansowe rodziny. W roli rotmistrza, był również instruktorem jazdy w Szkole Oficerów Jazdy w Tarnowie. W wolnym czasie oddawał się sportowi konnemu oraz polowaniom, miał swojego konia i brał udział w licznych zawodach jeździeckich i biegach myśliwskich.

Jerzy Kossak był aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków oraz udzielał się w Krakowskim Klubie Jazdy Konnej, Bractwie Kurkowym, myśliwskim Towarzystwie św. Huberta oraz Automobilklubie w Krakowie. W trakcie II wojny światowej i trudnych lat powojennych, duża produkcja obrazów pomogła mu przeżyć, pomimo tego jego artystyczna twórczość znacznie ucierpiała.

Życie prywatne

Jerzy Kossak był osobą, która w swoim życiu miała dwa małżeństwa. Z pierwszą żoną, Ewą z Kaplińskich, z którą zawarł związek w 1911 roku, doczekał się córki, Marii, która żyła w latach 1917-1988. W drugim małżeństwie z Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską miał dwie córki: Glorię i Simonę.

Do końca swojego życia mieszkał z drugą żoną i córkami w Kossakówce, która była rodzinnym domem Kossaków, nabytym przez jego dziadka Juliusza. To właśnie tam spędził wiele lat, otoczony bliskimi.

Po jego śmierci w 1955 roku, został pochowany w grobowcu rodzinnym, znajdującym się na cmentarzu Rakowickim, w kwaterze XIIB-płn-po lewej Wędrychowskich, gdzie spoczywa wśród swoich bliskich, pozostawiając po sobie nie tylko bogatą twórczość artystyczną, ale również silne więzi rodzinne.

Twórczość

Jerzy Kossak, malarz znany przede wszystkim ze swojego związku z ojcem, żył w cieniu sławnego rodzica, który był jego inspiracją przez całą karierę artystyczną. Od samego początku wybierał podobne tematy, a niekiedy nawet malował obrazy bardzo podobne do tych, które tworzył jego ojciec.

W czasie służby wojskowej Kossak zajął się tworzeniem scen o tematyce wojennej, które były odzwierciedleniem czasów, w jakich żył. W okresie międzywojennym postanowił wrócić do wątków napoleońskich, które jego ojciec wcześniej porzucił. W tym czasie powstały jego znane dzieła, takie jak: Odwrót Napoleona spod Moskwy (1927), Bitwa pod piramidami (1927) oraz Huzar z koniem w pejzażu zimowym (1938).

Artysta z pasją przedstawiał również walki polskich legionów, co dokumentował na płótnie w takich pracach jak: Pościg 6. Pułku Ułanów za bolszewikami, Pościg ułanów krechowieckich za bolszewikami czy w dziele opisującym atak majora Edwarda Rydza Śmigłego w dniu 28 października 1914 roku. Do jego najważniejszych obrazów należy również Pogoń ułanów za Kozakami z 1938 roku.

Nieobce były mu także wątki ludowe; malował wesela krakowskie i góralskie, a także sceny polowań, z których Bieg myśliwych z psami za jeleniem z 1927 roku jest jednym z najlepiej znanych. Oprócz tego, artysta stworzył wiele interesujących portretów.

Mimo talentu i wpływów ze strony ojca, Jerzy Kossak nie spełnił oczekiwań swojego wybitnego rodzica. Jego ambicje i samodzielność twórcza były ograniczone, co sprawiło, że nigdy nie udało mu się wykształcić swojego indywidualnego stylu. Co więcej, brak podróży i doświadczeń zewnętrznych, które mogłyby wzbogacić jego malarską wizję, wpłynął na jego rozwój artystyczny.

Przypisy

  1. a b W kręgu Rodu Kossaków - Jerzy Kossak [online], www.bg.agh.edu.pl [dostęp 09.05.2023 r.]
  2. Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska: Kossakowie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001, s. 71–72. ISBN 83-7023-855-6.
  3. Kazimierz Olszański w przypisach do Wspomnień Wojciecha Kossaka pisze o Jerzym: Malował również sceny historyczne i rodzajowe, bitwy i polowania, żołnierzy i konie, ale nie osiągnął tej miary artyzmu co Juliusz i Wojciech. W: Wojciech Kossak: Wspomnienia. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971, s. 378.
  4. MSWoj., (1919) Program szkół fachowego kształcenia oficerów i podoficerów jazdy. Księgarnia Wojskowa, Warszawa, str. 5.
  5. M.P. z 1939 r. nr 185, poz. 458 „za zasługi na polu podniesienia hodowli koni”.

Oceń: Jerzy Kossak

Średnia ocena:4.5 Liczba ocen:12