Kazimierz Surman, znany jako wybitny przedstawiciel polskiego życia społecznego i politycznego, przyszedł na świat 20 grudnia 1924 roku w historycznym Krakowie. Jego życie pełne było pasji oraz zaangażowania, zarówno w działania zbrojne, jak i w sferę kultury.
Niezmiernie ważnym momentem w jego biografii jest rok 1978, kiedy to, 4 marca, zmarł w Sanoku, pozostawiając po sobie niezatarty ślad w pamięci tych, którzy go znali.
Jako żołnierz, a także polityk, miał znaczący wpływ na kształtowanie polskiego społeczeństwa w swoim czasie. Jego działalność kulturowa przyczyniła się do rozwoju różnych inicjatyw oraz projektów, które miały na celu wspieranie społeczności lokalnych.
Życiorys
Kazimierz Surman, urodzony 20 grudnia 1924 roku w Krakowie, był synem Wincentego i Apolonii Hachaj (1898-1951). Jego edukacja rozpoczęła się w rodzinnym mieście, gdzie w szkole podstawowej zdobywał pierwsze doświadczenia. W 1937 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego, które ukończył w 1939 roku, nabywając wiedzę w dwóch klasach.
W czasie II wojny światowej, od 1940 do 1942, pracował jako prowadzący biuro kancelaryjne w firmie budowlanej Tadeusza Russaka. Po otrzymaniu karty na przymusowe roboty w III Rzeszy, podjął decyzję o schronieniu się w Dębicy, a do Krakowa wrócił w sierpniu 1944. Tam, niestety, padł ofiarą ulicznej łapanki, co doprowadziło do osadzenia go w obozie KL Plaszow.
Po wkroczeniu Sowietów i zakończeniu wojny, Kazimierz Surman podjął pracę jako referent zaopatrzenia w Fabryce Mydła „Kołłątaj” w Krakowie. Wkrótce potem, w 1945 roku, został członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej i aktywnie uczestniczył w działalności Komitetu Dzielnicowego Dębniki. Jako ochotnik, w marcu 1945 roku, zgłosił się do Ludowego Wojska Polskiego. W 1947 roku ukończył Oficerską Szkołę Piechoty w Krakowie, zdobywając stopień chorążego, a następnie dowodząc plutonem w jednostce wojskowej w Sanoku. W dniu 21 stycznia 1949 roku został zdemobilizowany i przeniesiony do rezerwy.
Po zakończeniu służby wojskowej, Surman podjął pracę w Rejonowym Urzędzie Likwidacyjnym w Sanoku, gdzie pełnił funkcję kierownika sekcji planów zbiorczych i bilansów w Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (PKPG) przy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku. W swoim zawodowym życiu pełnił także funkcje instruktora powiatowego i kierownika Oddziału Kultury. Swoją wiedzę i pasję rozwijał w Muzeum Historycznym w Sanoku, gdzie pracował jako inspektor techniczny, a później jako kierownik Powiatowego Domu Kultury.
Kazimierz Surman był również aktywny społecznie. Należał do organizacji takich jak PCK oraz TPD. Angażował się w lokalną kulturę, inicjując w 1950 roku powstanie radiowęzła nadającego lokalne programy radiowe, stając się jego redaktorem oraz pierwszym spikerem. Był przewodniczącym rady społecznej PDK, działalność odbywała się w budynku przy ul. Adama Mickiewicza w Sanoku. W 1952 roku objął stanowisko sekretarza, a w 1953 roku został zastępcą przewodniczącego Komisji Drogowej Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku. W następnym roku został wybrany radnym MRN w Sanoku.
W latach 1954-1956 pełnił funkcję przewodniczącego Prezydium MRN w Sanoku, jednak został odwołany po zgłoszeniu zarzutów, które miały dotyczyć m.in. podania nieprawdziwych informacji w ankiecie personalnej oraz negatywnych postaw wobec PZPR, co wspierali wówczas radny MRN Romuald Bobrzak oraz przewodniczący prezydium PRN Stanisław Janik. W 1957 roku objął stanowisko kierownika Wydziału Kultury Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku, a na przełomie lat 50. i 60. kierował Wydziałem Kultury Prezydium MRN.
W latach 1964-1967 był członkiem Kolegium Karno-Administracyjnego w Sanoku, a po powołaniu społecznego komitetu ORMO w Sanoku w styczniu 1968 roku został jego członkiem. Po wyborach do MRN w 1969 roku, pełnił rolę członka Komisji Ochrony Porządku Publicznego oraz Komisji Oświaty i Kultury. W latach 1970-1972 był dyrektorem sanockiego PDK, a od 1 stycznia 1976 roku, aż do końca życia, pełnił stanowisko starszego przewodnika muzealnego w Muzeum Historycznym w Sanoku.
Kazimierz Surman był żonaty z Izabelą Jadwigą Naczas (1924-1999) od 6 grudnia 1948 roku. Miał dzieci. Zmarł 4 marca 1978 roku w Sanoku, gdzie został pochowany na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku.
Przypisy
- Izabela Surman. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 18.07.2021 r.]
- Kazimierz Surman. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 18.07.2021 r.]
- Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2011, s. 246-270.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 194.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 198.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 140-141.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 146.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 150-151.
- Stachowicz 2008 ↓, s. 216-219.
- Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 66.
- Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. W dobie stalinowskiego terroru. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 783.
- Zając 2003 ↓, s. 7.
- Oberc 2008 ↓, s. 345.
- Pozwalamy sobie przedstawić. Kazimierz Surman. „Nowiny”. Nr 31, 6-7 lutego 1960.
- Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 26.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Leszek Zieliński (ur. 1956) | Naftali Lau-Lawi | Tadeusz Chmielarski | Marek Paszucha | Andrzej Biera | Krzysztof Heller | Janusz Szwedo | Jakub Karyś | Tadeusz Seib | Jerzy Kieszkowski | Władysław Haller de Hallenburg | Jan Rokita | Kazimierz Szwarcenberg-Czerny | Władysław Tempka | Paweł Śliz | Zygmunt Marek | Marek Jeziorski | Ludwik Wodzicki | Feliks Mantel | Maciej BiesiadeckiOceń: Kazimierz Surman