Władysław Tempka

---

Życiorys

Władysław Tempka urodził się 22 sierpnia 1889 roku w Krakowie. Był potomkiem Błażeja, urzędnika (1845–1896), oraz Heleny z Nowakowskich, nauczycielki (1855–1936). W jego rodzinie znalazło się trzech braci. Wśród nich byli Zygmunt, który stał się aktorem, reżyserem i publicystą, a także Tadeusz, lekarz internista i hematolog. Wkrótce po jego siódmym roku życia, zmarł ojciec, co znacząco wpłynęło na sytuację materialną rodziny.

Tempka ukończył szkołę podstawową oraz Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, a następnie rozpoczął kształcenie na wydziale prawnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora prawa.

Po zakończeniu studiów rozpoczął służbę w armii austriackiej. Wkrótce dołączył do Legionów Polskich, a w 1920 roku wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej, opuszczając Legiony w stopniu majora. Otrzymał trzykrotnie Krzyż Walecznych za swoje zasługi.

W 1921 roku brał udział w akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku, zwłaszcza w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów), wspólnie z bratem Zygmuntem. Trzy lata później, w 1924 roku, został sędzią Sądu Grodzkiego w Królewskiej Hucie, gdzie osiedlił się przy ul. Wolności 40. Już rok później uzyskał wpis na listę adwokacką i przyjął stanowisko notariusza.

W 1925 roku był jednym z założycieli Kasyna Polskiego, organizacji społecznej zrzeszającej polską inteligencję. Podczas akcji plebiscytowej poznał Wojciecha Korfantego, a także wstąpił do Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji (PSChD).

W 1928 roku, kandydując z listy PSChD, zdobył mandat posła do Sejmu z okręgu Królewska Huta – Świętochłowice. Jako zdecydowany przeciwnik sanacji, doznał reprymend politycznych, które skutkowały odebraniem mu uprawnień notarialnych.

Na przełomie 1930 roku jego kierowany przez niego Katolicki Blok Ludowy zdołał zdobyć pięć miejsc w Radzie Miejskiej Królewskiej Huty, co było znaczącym wzrostem w porównaniu do wcześniejszego tylko jednego radnego. W wyborach do Sejmu Śląskiego, KBL uzyskał 13 mandatów poselskich.

W sierpniu 1930 roku, po rozwiązaniu Sejmu RP przez władze sanacyjne, przywódca śląskiej chadecji Wojciech Korfanty został aresztowany. Tempka zorganizował działania na rzecz wsparcia Korfantego, a także starał się o scaleniu śląskiej chadecji z PSChD. Dzięki jego wysiłkom, Korfanty został uwolniony i wybrany na prezesa Zarządu Głównego PSChD.

W przedterminowych wyborach w listopadzie 1930 roku ponownie został posłem, a w następnych miesiącach funkcjonował jako wiceprezes klubu poselskiego swojej partii. W kwietniu następnego roku awansował do Zarządu Głównego, a rok później również do Rady Naczelnej PSChD.

Tempka odegrał ważną rolę w zorganizowaniu zjazdu zjednoczeniowego chadeckiego Narodowego Związku Powstańców i Byłych Żołnierzy oraz Związku Obrońców Śląska, współdziałającego z Narodową Partią Robotniczą. Po zjednoczeniu organizacji przyjęto nazwę Związek Powstańców i Byłych Żołnierzy, gdzie został prezesem, a Wojciech Korfanty objął prezesurę Rady Naczelnej.

W 1936 roku, po wyjeździe Korfantego do Czechosłowacji, Tempka zorganizował spotkanie liderów PSChD i NPR w czeskich Palkowicach, co zaowocowało zwołaniem kongresu zjednoczeniowego, na którym utworzono Stronnictwo Pracy, a Tempka został wiceprezesem tej organizacji.

W 1938 roku, w wyniku działań zwolenników sanacji, został aresztowany wraz z redaktorami chadeckiego pisma „Polonia”, w tym synem Korfantego, Zbigniewem. Sąd Okręgowy w Chorzowie uniewinnił wszystkich oskarżonych.

Po rozpoczęciu II wojny światowej, wspólnie z generałem Sikorskim podjęto decyzję o przeniesieniu siedziby władz Stronnictwa Pracy do Lwowa. Po drodze trafił do zgrupowania gen. Kleeberga, a następnie do niemieckiej niewoli. Udało mu się uciec z transportu jeńców i powrócić do Krakowa, gdzie otworzył kancelarię adwokacką.

W konspiracji Tempka stał na czele Komitetu Międzypartyjnego, który zrzeszał Stronnictwo Pracy, Polską Partię Socjalistyczną, Stronnictwo Narodowe oraz Stronnictwo Ludowe. Niestety, w kwietniu 1940 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w Auschwitz-Birkenau, gdzie zginął 12 czerwca 1942 roku, rozstrzelany razem z grupą czterdziestu więźniów.

Literatura

W literaturze dotyczącej drugiej Rzeczypospolitej, istotnym dziełem są:

• Jacek Czajowski, Jacek M. Majchrowski: Sylwetki polityków drugiej Rzeczypospolitej,
• Kraków: Wydawnictwo ZNAK,
• wydanie z 1987 roku,
• ISBN 83-7006-170-2.

---

Oceń: Władysław Tempka

---