Marian Osiński

---

Życiorys

Marian Osiński przyszedł na świat 2 stycznia 1883 roku w Krakowie, w rodzinie Franciszka oraz Marii z Wiadrowskich. Swoją edukację rozpoczął w szkole powszechnej, a następnie kontynuował naukę w C. K. Gimnazjum Nowodworskiego (św. Anny) w Krakowie w latach 1894–1901. To tam uzyskał świadectwo dojrzałości, a płynął z niego również Sebastian Flizak, jego kolega z klasy.

W latach 1901–1906 Osiński studiował na Wydziale Architektury Wyższej Szkoły Technicznej we Lwowie. Po odbyciu praktyki w biurze prof. Lewińskiego, w maju 1908 roku pomyślnie zdał egzamin dyplomowy z wyróżnieniem. W kolejnych latach, od 1907 do 1910, odbył staż asystencki na wydziale swojego kierunku. Osiński nie zapomniał o dalszym kształceniu, uzupełniając swoją wiedzę w Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie oraz na Politechnice w Monachium. Po tym okresie wrócił do Lwowa, gdzie jako docent zaczął prowadzić wykłady na temat form architektonicznych oraz perspektywy malarskiej.

19 października 1919 roku wziął ślub z Zofią z Szostkiewiczów, z którą miał dwoje dzieci – Marię (urodzoną w 1920 roku) oraz Antoniego (1924–2011). Przez lata 1921–1929 uczył w Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie. Następnie, w latach 1929–1934 pełnił funkcję zastępcy profesora, a później profesora Politechniki Lwowskiej. Od 1930 roku kierował Katedrą Architektury Historycznej, a w 1933 roku uzyskał stopień doktora nauk, obroniwszy pracę na temat „Zamek w Żółkwi”. W latach 1936–1938 stał na czołowej pozycji jako dziekan Wydziału Architektury. W 1934 roku nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1946 roku profesora zwyczajnego z zakresu Historii Architektury Polskiej.

Wobec sytuacji politycznej, Osiński zaangażował się w działalność Stowarzyszenia Architektury Rzeczypospolitej Polskiej, działając jako prezes lwowskiego oddziału, a także był członkiem Lwowskiego Towarzystwa Naukowego oraz Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie. W 1938 roku stał się jednym z założycieli \”Towarzystwa Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa\”.

Podczas okupacji, zarówno sowieckiej, jak i niemieckiej, pozostał we Lwowie, gdzie kontynuował wykłady na uczelni. Po wojnie, w czerwcu 1944, uciekł ze Lwowa do Dębicy. Następnie, od października 1944 do listopada 1945 roku, pracował w Oddziale Odbudowy Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie. W listopadzie 1945 roku Osiński osiedlił się w Gdańsku, gdzie objął stanowisko pierwszego dziekana Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, zajmując je do 1952 roku. Jego wkład w odbudowę Gdańska oraz rekonstrukcję architektury Pomorza (w miastach Szczecin, Koszalin i Kołobrzeg) był istotny i doceniany.

W 1956 roku zdobył Nagrodę Naukową przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku. W dniu 1 października 1970 roku Politechnika Gdańska uhonorowała go tytułem doktora honoris causa. Osiński jest również autorem licznych projektów architektonicznych, w tym kościołów parafialnych w miejscowościach Polanka, Głębokie, Stale, Grębów, a także obiektów przemysłowych w Jaśle i Krośnie. Ponadto zaprojektował willę we Lwowie, ratusz w Stryju oraz zrekonstruował zamek w Żółkwi, czyniąc inwentaryzacje zamków w Zbarażu, Żółkwi, Brzeżanach, Świrzu oraz historycznych kościołów w Rzeszowie i Lwowie.

Pochował go 7 grudnia 1974 roku na cmentarzu Oliwskim w Gdańsku (kwatera 28-A-20). Dnia 18 października 2021 roku, na kamienicy przy ulicy Wita Stwosza 38 w Oliwie, miała miejsce uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy, która upamiętnia postać profesora Mariana Osińskiego.

Ordery i odznaczenia

Marian Osiński otrzymał liczne odznaczenia, które świadczą o jego wkładzie w życie publiczne oraz społeczne. Wśród tych wyróżnień można wyróżnić:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1964 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który został mu nadany 28 września 1954 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1955 roku,
• odznakę „Zasłużony Ziemi Gdańskiej”.

Upamiętnienie

W 1963 roku, z okazji 80. rocznicy narodzin prof. Mariana Osińskiego, Rada Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej uczciła jego pamięć poprzez wybicie medalu pamiątkowego. Był to ważny moment dla wszystkich związanych z architekturą w Gdańsku.

27 marca 1980 roku zorganizowano uroczystość, podczas której Państwowym Szkołom Budownictwa w Gdańsku nadano imię profesora Osińskiego, co dodatkowo podkreśliło jego wkład w rozwój edukacji budowlanej w regionie.

W 2018 roku, w ramach dalszego upamiętnienia, Rada Miasta Gdańska postanowiła nadać jednej z ulic w Gdańsku, a konkretnie w Jasieniu, imię prof. Mariana Osińskiego, co świadczy o trwałym śladzie, jaki pozostawił w społeczności lokalnej.

---

Oceń: Marian Osiński

---