Stefan Węgrzyn

---

Życiorys

Urodziny Stefana Węgrzyna przypadły na rok 1925 w Krakowie. W 1930 roku, wraz z rodzicami, przeniósł się do Borysławia. W 1943 roku, w ramach kursów tajnego nauczania, złożył maturę. Jego kolejne kroki prowadziły do Lwowa, gdzie w 1944 roku rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Instytutu Politechnicznego.

Po roku zdecydował się na powrót do Krakowa, a następnie przeniósł się do Gliwic. Tam dokończył naukę na Politechnice Śląskiej, uzyskując w 1949 roku tytuł magistra. Zaledwie dwa lata po zakończeniu studiów, obronił z wyróżnieniem doktorat z nauk technicznych, oparty na pracy zrealizowanej pod kierunkiem Stanisława Fryzego. W roku 1960, podczas pobytu we Francji, bronił z wyróżnieniem doktoratu z nauk fizycznych w Tuluzie, gdyż jego polski dyplom nie został tam uznany.

Po powrocie do Gliwic, w 1961 roku, został zatrudniony jako profesor nadzwyczajny, a od 1968 roku pełnił funkcję profesora zwyczajnego. Jego kariera w Politechnice Śląskiej w Gliwicach rozpoczęła się w 1949 roku i obejmowała kolejne stanowiska: asystenta, docenta oraz profesora. Początkowo pracował na Wydziale Elektrycznym, natomiast w 1964 roku stał się jednym z współtwórców nowego Wydziału Automatyki (od 1984 roku: Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki).

Stefan Węgrzyn pełnił rolę kierownika Katedry Kompleksowych Systemów Sterowania oraz Instytutem Informatyki. W latach 1953–1969 był zastępcą dyrektora ds. naukowych Instytutu Automatyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. W 1968 roku współtworzył Zakład Systemów Automatyki Kompleksowej PAN w Gliwicach, który przekształcono w 1989 roku w Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN. Przez wiele lat, aż do 2002 roku, prof. Węgrzyn stał na czele tego instytutu, a w latach 2003-2006 pełnił funkcję dyrektora do spraw naukowych.

W okresie lat 1958–1976, jego działalność była przedmiotem inwigilacji, a on sam był namawiany do współpracy przez Służbę Bezpieczeństwa. Jego stanowcza postawa spowodowała, że nie udało się pozyskać go do współpracy, przez co nie było podstaw do zawieszania jego działalności akademickiej.

Członkostwo w organizacjach naukowych

W 1964 roku, w wieku 39 lat, Stefan Węgrzyn stał się członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Był wówczas jej najmłodszym członkiem. W 1973 roku otrzymał tytuł członka rzeczywistego PAN. Przez wiele lat jego aktywność obejmowała również członkostwo w Prezydium PAN oraz pełnienie funkcji przewodniczącego Komitetu Informatyki tej akademii.

Od 1995 roku Węgrzyn był czynnie zaangażowany jako członek krajowy Polskiej Akademii Umiejętności. W 1999 roku został członkiem Prezydium Oddziału PAN w Katowicach. Zainicjował również powstanie Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, gdzie pełnił rolę pierwszego wiceprzewodniczącego, a następnie przewodniczącego w latach 1965–1967.

W 2005 roku, w uznaniu za jego wkład w rozwój nauki, otrzymał tytuł członka honorowego PTETiS nr 73. W latach 1986–1989 był także członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa.

Dorobek naukowy

Stefan Węgrzyn jest autorem wielu prac dotyczących dynamiki układów elektrycznych, teorii układów automatycznego sterowania, automatyki kompleksowej oraz teorii stabilności. Wśród jego publikacji wyróżnia się wydana w 1963 roku przez PWN książka zatytułowana ,,Podstawy automatyki’’, która stała się szeroko znana i doczekała się pięciu kolejnych edycji, z ostatnią opublikowaną w 1990 roku. Co więcej, książka ta została przetłumaczona na język francuski i wydana w Paryżu w 1965 roku.

Węgrzyn miał okazję wykładać nie tylko w Polsce, ale również we Francji, Kanadzie oraz Związku Radzieckim, co świadczy o jego międzynarodowym zasięgu działalności akademickiej. Ponadto, pełnił rolę redaktora naczelnego kwartalnika Theoretical and Applied Informatics, którego pierwsza wersja ukazała się w 1971 roku pod tytułem Podstawy Sterowania, aby później zmienić nazwę na Archiwum Informatyki Teoretycznej i Stosowanej.

W ciągu swojej kariery akademickiej Stefan Węgrzyn był także promotorem około 60 prac doktorskich, co dodatkowo potwierdza jego znaczący wkład w rozwój nauki w dziedzinie automatyki i informatyki.

Nagrody i wyróżnienia

Stefan Węgrzyn zdobył wiele prestiżowych wyróżnień w swoim życiu profesjonalnym. Dwukrotnie otrzymał nagrody państwowe, w tym indywidualną II stopnia w 1966 roku oraz zespołową I stopnia w 1976 roku. Jego wkład w naukę został doceniony w formie honorowych doktoratów, które przyznano mu przez pięć renomowanych uczelni: Uniwersytet Lille we Francji w 1973 roku, Uniwersytet Sherbrooke w Kanadzie w 1977 roku, Politechnikę Śląską w 1988 roku, Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie w 1989 roku oraz Politechnikę Rzeszowską w 2004 roku.

W trakcie swojej kariery Węgrzyn został również uhonorowany wieloma odznaczeniami, takimi jak Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1993 roku, Krzyż Oficerski OOP przyznany w 1972 roku oraz Krzyż Kawalerski z 1964 roku. Jego osiągnięcia doceniły także instytucje międzynarodowe, przyznając mu Order Oficera Palm Akademickich w 1978 roku oraz Order Kawalera Palm Akademickich. Dodatkowo, otrzymał Medal im. Mikołaja Kopernika przyznawany przez Polską Akademię Nauk, co świadczy o jego znaczącej roli w dziedzinie nauki.

---

Oceń: Stefan Węgrzyn

---