Franciszek Fierich

---

Życiorys

Franciszek Fierich urodził się w rodzinie akademickiej, będąc synem Edwarda, profesora prawa cywilnego oraz rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, oraz Ksawery z Kołodziejskich. Miał młodszego brata, Maurycego, który również działał w obszarze prawa jako profesor procedury cywilnej na tym samym uniwersytecie. Swoją edukację rozpoczął w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, gdzie uzyskał maturę w 1878 roku, a następnie kontynuował studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1878-1882.

Po zakończeniu studiów Franciszek Fierich odbył praktykę adwokacką w latach 1882-1883, a kolejny rok na uczelni poświęcił na obronę doktoratu. Od 1883 pracował jako adiunkt sądowy w Krakowie, a działalność tę prowadził aż do roku 1892. W międzyczasie kształcił się podczas studiów uzupełniających w Berlinie i Monachium. Na podstawie swojej pracy pt. O prawie żądania zabezpieczenia z powodu niepewnej płatności dłużnika głównego według ustawodawstwa wekslowego uzyskał habilitację z prawa handlowego i wekslowego w 1889 roku, a w 1892 roku obronił kolejną pracę dotyczącą austriackiej procedury cywilnej, co umożliwiło mu uzyskanie habilitacji w tym zakresie.

W 1892 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego oraz kierownika Katedry Procedury Cywilnej na Uniwersytecie Jagiellońskim, którym kierował do końca swojego życia, w tym od 1906 roku jako profesor zwyczajny. Ciekawym aspektem jego kariery było trzykrotne pełnienie funkci dziekana Wydziału Prawa oraz bycie prorektorem uniwersytetu w latach 1909-1910. W roku akademickim 1908/1909 oraz w 1919 roku pełnił również funkcję rektora.

Fierich prowadził na UJ wykłady dotyczące postępowania cywilnego Polski i Austrii, a także prawa wekslowego i handlowego. W latach 1898-1899 zorganizował seminaria dla sędziów oraz adwokatów dotyczące austriackiej procedury cywilnej. W latach 1900-1918 redagował „Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne”. Jako rektor UJ zaangażował się w życie polityczne Krakowa, zasiadając wiele lat w radzie miejskiej. W czasie swojego okresu pracy był również posłem na Sejm Krajowy Galicji oraz członkiem austriackiego Trybunału Stanu w latach 1912-1918.

Po zakończeniu I wojny światowej Franciszek Fierich aktywnie uczestniczył w pracach Komisji Kodyfikacyjnej RP, w której sprawował funkcję prezydenta oraz przewodniczącego Sekcji dla Postępowania Cywilnego. Jego wkład w ujednolicenie systemu prawnego w Polsce był nieoceniony. W 1908 roku został członkiem korespondentem AU, a w 1919 roku aktywnym członkiem PAU. Dodatkowo, od 1921 roku, stał się członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz należał do Towarzystwa Naukowego we Lwowie od 1920 roku. W uznaniu jego zasług 2 maja 1923 roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta. Po śmierci został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W swojej pracy naukowej Fierich koncentrował się na zagadnieniach związanych z postępowaniem cywilnym oraz historią prawa cywilnego. Cenił zasady sądownictwa polubownego oraz rozpowszechniał ideę ugodowego załatwiania spraw cywilnych, co znalazło odzwierciedlenie w kodeksie postępowania cywilnego z 1932 roku i późniejszym kodeksie z 1964 roku. Był również współautorem pierwszego polskiego podręcznika postępowania cywilnego Nauka o sądach cywilnych o procedura cywilna w latach 1897-1901, opublikowanego w dwóch tomach wraz z Augustem Erwinem Balasitsem. Napisał wiele prac dotyczących procedury cywilnej, w tym:

• O obecnym zadaniu sądów polubownych (1892),
• O spoczywaniu procesu cywilnego. Studium procesowe (1896),
• Próbny proces trybunalski (1896),
• O zastosowaniu ustaw procesowych pod względem miejsca i czasu (1898),
• O bezwzględnej niewłaściwości sądów zwyczajnych (1900),
• O interwencji ubocznej w świetle teorii o stosunku procesowym (1903),
• Prawo wekslowe w Polsce na podstawie konstytucji sejmowych 1775, 1776, 1778, 1780 (1908),
• Sąd trzeciej instancji i najwyższy sąd sejmowy. Na tle całokształtu organizacji sądownictwa Rzeczypospolitej Krakowskiej (1917),
• Projekt polskiej procedury cywilnej w świetle nauki o stosunku procesowym (1924),
• Obligatoryjna odpowiedź na pozew w projekcie polskiej procedury cywilnej (1926).

Franciszek Fierich mocno angażował się w prace Komisji Kodyfikacyjnej RP, jednak zmarł 8 września 1928 roku na skutek zawału serca, który przeszedł podczas jednego z jej posiedzeń. Jego miejsce na stanowisku przewodniczącego KK objął Wiktoryn Mańkowski, który zmarł krótko potem, w grudniu 1928 roku. W gronie jego uczniów znaleźli się między innymi Władysław Leopold Jaworski, Adam Vetulani oraz Stanisław Wróblewski. Wyjątkowym gestem było jego ofiarowanie placu pod budowę domu wypoczynkowego dla studentów w Pławnej, w powiecie tarnowskim.

---

Oceń: Franciszek Fierich

---