Władysław Grodziński


Władysław Grodziński to postać, która na stałe wpisała się w historię biologii w Polsce. Urodził się 9 września 1934 roku w malowniczym Krakowie, a swoją karierę naukową związał z Uniwersytetem Jagiellońskim (UJ), gdzie zdobył uznanie jako profesor.

Jego wkład w rozwój biologii jest nieoceniony, a jego prace badawcze miały istotny wpływ na tę dziedzinę nauki w Polsce.

Niestety, zmarł 8 listopada 1988 roku w Zabrzu, pozostawiając po sobie trwałe ślady w środowisku akademickim.

Życiorys

Władysław Grodziński był synem profesora Zygmunta Grodzińskiego oraz Natalii Natanson, a jednocześnie wnukiem znanego profesora Władysława Natansona. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, gdzie rozpoczął swoją edukację. W 1951 roku podjął studia biologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie później rozpoczął ścisłą współpracę ze środowiskiem naukowym.

W trakcie studiów wędrował po malowniczych Bieszczadach, a w 1956 roku jako pierwszy z adeptów biologii podjął inicjatywę utworzenia Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Jego artykuł zatytułowany „Świat roślin i zwierząt w Bieszczadach polskich” pojawił się w piśmie „Wierchy”, rok XXV wyd. 1956. Wybrał specjalizację z zoologii, a równocześnie stał się pierwszym asystentem w nowo utworzonym Zakładzie Genetyki i Ewolucjonizmu UJ, którym kierował prof. Teodor Marchlewski, ówczesny rektor UJ. W 1956 roku obronił pracę magisterską.

W kolejnych latach Grodziński odbył staż naukowy zarówno w Moskwie, jak i w Chicago. W 1962 roku z powodzeniem obronił doktorat, natomiast w 1971 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk przyrodniczych w obszarze ekologii oraz zoologii. W latach 1972-1981 pełnił funkcję kierownika Zakładu Ekologii Zwierząt UJ, a później był zastępcą dyrektora Instytutu Zoologii (1974–1976). Od 1977 roku objął tytuł profesora nadzwyczajnego, a w latach 1977–1984 kierował Zakładem Ekologii Zwierząt w Instytucie Biologii Środowiskowej, by następnie prowadzić Zakład Ekologii Ekosystemów (od 1984) oraz Zakład Biologii Wód PAN (od 1981).

W 1983 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, a od 1981 roku był zastępcą przewodniczącego Komitetu Ekologii PAN. Jako bardzo aktywny nauczyciel akademicki, promował 80 prac magisterskich oraz 12 doktoratów, a także sprawował opiekę nad czterema przewodami habilitacyjnymi. W swojej karierze wielokrotnie był recenzentem, a od 1979 roku zasiadał w Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej. Jego osiągnięcia obejmowały publikację książki “Sukcesja zespołów drobnych ssaków na narastającym zrębie i zsuwie górskim w Beskidzie Średnim” oraz liczne prace naukowe z dziedziny biologii zwierząt.

Grodziński przyczynił się do wprowadzenia pomiarów metabolizmu dobowego oraz stworzenia pojęcia średniego metabolizmu, a także był pionierem w ramach krakowskiej szkoły ekologicznej i bioenergetycznej. Należał do zarządu Międzynarodowej Federacji Ekologicznej Intecol, a przez wiele lat przewodniczył Radzie Ochrony Środowiska przy prezydencie Krakowa. Otrzymał liczne nagrody przyznane przez Polską Akademię Nauk, zrealizował ekspertyzy dotyczące szkodliwego wpływu huty aluminium w Skawinie, a także organizował seminaria ekologiczne w Krakowie.

Pewnego wiosennego dnia, 3 maja 1988 roku, Władysław Grodziński przeszedł transplantację serca, wykonaną przez znanego chirurga prof. Zbigniewa Religę, co było jednym z pierwszych takich zabiegów w polskiej klinice. Operacja przebiegła pomyślnie, jednak po kilku miesiącach wystąpiła reakcja odrzutu przeszczepu, co doprowadziło do zgonu profesora. Władysław Grodziński był od 1957 roku w związku małżeńskim z biologiem i profesorem UJ Krystyną Chronowską–Grodzińską. Razem wychowali dwoje dzieci: syna Piotra oraz córkę Małgorzatę Grodzińską–Jurczak.

W 1978 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a po śmierci jego ciała spoczęły na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie (pas 103, grób 17).

Przypisy

  1. Jan WiktorJ.W. Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018 r., s. 90, ISBN 978-83-233-4527-5.
  2. a b JanuaryJ. Weiner JanuaryJ., Władysław Grodziński (1934-1988) Biolog Ekolog Bioenergetyk [online], s. 303-308 [dostęp 30.01.2023 r.]
  3. Groby profesorow UJ na Cmentarzu Rakowickim (EFG) [online], Dziennik Polski, 28.10.2011 r. [dostęp 30.01.2023 r.]
  4. Barbara Morawska-Nowak Wspomnienie o profesorze Władysławie Grodzińskim w Alma Mater wyd. 2009 nr 119, s. 44-45.

Oceń: Władysław Grodziński

Średnia ocena:4.58 Liczba ocen:19