Wawrzyniec Teisseyre

---

Życiorys

Pradziadek Wawrzyńca Teisseyre’a pełnił zaszczytną funkcję kapitana gwardii króla Francji, Ludwika XVI. Niestety, za swoją lojalność został stracony przez jakobinów w czasach rewolucji francuskiej. Po jego śmierci, jego żona, osierocona, w 1795 roku przybyła do Krakowa, gdzie rodzina de Teisseyre przeszła proces spolonizowania w kolejnych pokoleniach.

Wawrzyniec Teisseyre przyszedł na świat w rodzinie Henryka i Julii z Węgierskich. Obowiązek nauki rozpoczął w Krakowie, a następnie w latach 1871-1874 edukował się w C.K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie, później kontynuował naukę w C.K. I Gimnazjum w Tarnopolu, gdzie w 1878 roku zdał maturę. W jego klasie znajdowali się m.in. hr. Michał Baworowski oraz Jewhen Ołesnycki.

W latach 1878-1883 podjął studia z zakresu geologii i paleontologii na uniwersytecie w Wiedniu, osiagniając absolutorium. Oprócz tego, uczył się także w Akademii Górniczej w Leoben. Po zdobyciu absolutorium szybko podjął pracę jako wolontariusz w Instytucie Geologicznym w Wiedniu. W 1885 roku Wawrzyniec obronił doktorat z geologii i paleontologii.

Następnie zaangażował się w pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie działał w Katedrze Geologii i Paleontologii. Był również członkiem Komisji Fizjograficznej Polskiej Akademii Umiejętności z siedzibą w Krakowie i zajmował się badaniami geologicznymi na Podolu. Jego działalność edukacyjną wzbogacały wyjazdy badawcze do Szwajcarii, Niemiec i Francji.

Dnia 31 lipca 1891 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego paleontologii na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie został zatrudniony na stanowisku docenta. W roku 1907 obronił habilitację z geologii. W latach 1891-1895 pełnił funkcję suplenta w szkole realnej, pracując najpierw we Lwowie, a następnie w Krakowie. W końcu XIX wieku odbył znaczącą podróż naukową do środkowej Rosji, w trakcie której badał nowo odkryte złoża węgla.

W roku 1909 Wawrzyniec Teisseyre uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Swoją karierę kontynuował jako wicedyrektor w Państwowym Instytucie Geologicznym w latach 1919–1923. W 1925 roku został profesorem zwyczajnym geologii i paleontologii na Politechnice Lwowskiej, a w roku 1933 przeszedł na zasłużony wypoczynek.

Jego działalność miała wielki wpływ na rozwój polskiego przemysłu naftowego, co zaowocowało przyznaniem mu 12 kwietnia 1933 roku członkostwa honorowego Stowarzyszenia Polskich Geologów Naftowych. 27 września 1935 roku, na wniosek senatu Politechniki we Lwowie, prezydent Ignacy Mościcki nadał mu tytuł profesora honorowego tejże Politechniki na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej.

W latach 1928–1939 zasiadał w Komitecie Rzeczoznawców półpaństwowej firmy Pionier, która zajmowała się poszukiwaniem nowych złóż surowców bitumicznych w Karpatach i na Podkarpaciu. Wawrzyniec Teisseyre miał trzech synów: Stanisława, Henryka i Andrzeja. Pochowany został na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Działalność naukowa

Wśród znaczących osiągnięć Wawrzynieca Teisseyre’a jako członka Komisji Naftowej wyróżniają się badania prowadzone w latach 1896–1910. Skupiały się one na identyfikacji oraz udostępnieniu największych znanych wówczas europejskich złóż ropy naftowej w Rumunii.

Teisseyre, równocześnie prowadząc te prace, publikował również szereg artykułów dotyczących różnych dziedzin naukowych, obejmujących paleontologię, tektonikę, kartografię oraz analizę budowy geologicznej złóż ropy naftowej. W niektórych źródłach figuruje jako współodkrywca złóż ropy w tym regionie.

Dodatkowo, w 1893 roku, dostrzegł przebieg i charakter wielkiej strefy rozłamowej, która oddziela platformę wschodnioeuropejską od zachodnioeuropejskiej, obejmującą odcinek od Morza Czarnego do Bałtyku. Na początku XX wieku, po potwierdzeniu tych odkryć przez Tornquista, strefa ta zyskała nazwę strefy Teisseyre’a-Tornquista, co w literaturze zachodniej często zapisywane jest w inny sposób lub pomija się polskiego odkrywcę.

Ta strefa jest uznawana za jeden z najistotniejszych elementów tektonicznych na terenie Europy. Po powrocie do swojej ojczyzny, W. Teisseyre kontynuował badania nad Karpatami, co zaowocowało serią publikacji poświęconych ich strukturze geologicznej.

Ordery i odznaczenia

Wawrzyniec Teisseyre otrzymał szereg wyróżnień, które odzwierciedlają jego znaczenie oraz osiągnięcia. Do jego najważniejszych odznaczeń należą:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 7 listopada 1925,
• Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumuńskiej, otrzymany w 1910 roku,.

Publikacje

Wawrzyniec Teisseyre, wybitny naukowiec, wniósł istotny wkład do geologii regionu, publikując szereg prac na temat struktur geologicznych i fauny kopalnej. Jego dorobek badawczy przedstawia się następująco:

• 1887 – O budowie geologicznej okolicy Tarnopola i Zbaraża, O płaskorzeźbie Podola i jej historii geologicznej,
• 1891 – O blastoidach i cystoidach i ich znaczeniu naukowym,
• 1893 – Grzbiet Gołogórsko-Krzemieniecki jako zjawisko ortotektoniczne,
• 1894 – Ogólne stosunki kryształowe i genetyczne Wyżyny Wschodnio-Galicyjskiej,
• 1895 – O charakterze fauny kopalnej, miodobarów,
• 1895 – Sprawozdanie z badań geologicznych przedsiębranych z ramienia wydziału krajowego w okolicy Rohatynia, Przemyśla i Bólski-Mikołajowa,
• 1907 – O związku w budowie tektonicznej Karpat i ich przedmurza,
• 1912 – Atlas geologiczny Galicji,
• 1930 – Homologie podolsko-karpackie w zastosowaniu do badań geofizycznych na Przedgórzu.

---

Oceń: Wawrzyniec Teisseyre

---