Adolf Chybiński

---

Życiorys

Adolf Chybiński był postacią wybitną i znaczącą w polskiej muzykologii. Urodził się jako syn Adolfa Chybińskiego, przemysłowca, oraz Marii z Górskich. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum w Krakowie, a następnie zafascynowany dźwiękami muzyki, podjął studia z zakresu germanistyki, filologii klasycznej oraz prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim (1898–1899). Dodatkowo uczęszczał na prywatne lekcje gry na fortepianie oraz teorii muzyki, które odbywały się w Krakowie w latach 1898–1901, pod okiem Jana Drozdowskiego.

Po ukończeniu studiów w Polsce, w 1901 roku wyjechał na dalsze kształcenie do Heidelbergu, a następnie do Monachium, gdzie studia muzykologiczne kontynuował do 1908 roku. Tam obronił doktorat, który opierał się na określonej pracy naukowej dotyczącej muzyki w epoce mensuralnej. W późniejszych latach, pod kierunkiem Guido Adlera, pracował nad rozprawą habilitacyjną, którą obronił w 1912 roku na Uniwersytecie Lwowskim. Został wtedy docentem oraz kierownikiem Zakładu Muzykologii. Po pewnym czasie, bo w 1917 roku, uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a już w 1920 roku został profesorem zwyczajnym.

W roku akademickim 1928/1929 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. W kolejnych latach Chybiński prowadził wykłady z teorii muzyki w lwowskim Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego. Po drugiej wojnie światowej, objął stanowisko profesora na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie kierował Katedrą Muzykologii i prowadził zajęcia dotyczące historii muzyki staropolskiej oraz polskiego folkloru muzycznego. W krótkim czasie pełnił także rolę dyrektora Opery Poznańskiej w 1948 roku.

W toku swojej działalności naukowej, Chybiński badał niemal wszystkie aspekty polskiej muzyki renesansowej i barokowej, a także zagadnienia związane z etnografią muzyczną. Zbierał informacje o twórczości wybitnych kompozytorów jak Mikołaj Gomółka, Jan z Lublina oraz Jacek Różycki. Był inicjatorem wielu akcji zbierackich, których celem było sporządzanie fotokopii oraz odpisów z rękopisów muzycznych z XV–XVIII wieku, odkrywając tym samym wiele cennych znalezisk z historii muzyki polskiej. W latach 1928–1951 przygotował do wydania 22 zeszyty cyklu Wydawnictwa Dawnej Muzyki Polskiej oraz pojedyncze utwory dawnych kompozytorów.

W swoim zainteresowaniu folklorem, skoncentrował się na muzyce góralskiej, łącząc pasje wędrownicze z badaniami nad kulturą Podhala. Współpracując z Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, wykazał pokrewieństwo niektórych melodii polskich górali z melodii czeskich, słowackich oraz węgierskich. Rozwinął także koncepcję systematyki polskich melodii ludowych, sugerując, by dzielić je na melodie taneczne, liryczne oraz religijne. W 1951 roku opublikował zbiór pieśni ludowych „Śpiewnik krajoznawczy – od Tatr do Bałtyku”, a także brał udział w redakcji prac nad dziełami Fryderyka Chopina.

Był redaktorem dwóch prestiżowych czasopism: „Kwartalnik Muzyczny” w latach 1928–1931 oraz 1948–1950, oraz „Polski Rocznik Muzykologiczny” w latach 1935–1936. Jego dorobek naukowy obejmował ponad 600 opublikowanych prac, w tym wiele istotnych publikacji dotyczących historii muzyki i teorii ludowej, takich jak:

• „Bogurodzica” pod względem historycznomuzycznym (1907),
• O metodach zbierania i porządkowania melodyj ludowych (1907),
• Materiały do dziejów królewskiej kapeli rorantystów na Wawelu 1540-1624-1694 (1910–1911, 2 części),
• W obronie melodyj ludowych (1910),
• Tabulatura organowa Jana z Lublina, 1540 rok (1911–1914, 4 części),
• Krakowskie inwentarze muzyczne z XVI wieku (1912),
• Mikołaj Gomółka i jego psalmy w świetle najnowszych badań (1912),
• Nieznane listy Stanisława i Aleksandry Moniuszków (1916),
• O organizację pracy nad melodjami ludowemi (1922),
• Instrumenty muzyczne ludu polskiego na Podhalu (1924),
• Dzwony pasterskie na Podhalu (1925),
• O kilku domniemanych, znanych i nieznanych kompozytorach polskich XVII i XVIII wieku (1925),
• W sprawie regionalizmu muzycznego w Polsce (1925),
• Kilka wiadomości o kulcie muzyki w klasztorze benedyktyńskim w Tyńcu (1926),
• Muzycy włoscy w kapelach katedralnych krakowskich, 1619–1657 (1927),
• Biografia Sebastjana z Felsztyna (1929),
• O motetach Wacława z Szamotuł, zmarłego 1572 (1929),
• O źródłach i rozpowszechnieniu dwudziestu melodii ludowych na Skalnym Podhalu (1933),
• O organizację pracy nad polską pieśnią ludową (1934),
• O potrzebach polskiej etnografii muzycznej (1947),
• Mieczysław Karłowicz. Kronika życia artysty i taternika (1949),
• Słownik muzyków dawnej Polski (1949),
• Karol Szymanowski a Podhale (1958).

Warto podkreślić, iż odkrył rękopis partytury kantaty myśliwskiej, która uznawana jest dziś za pierwszą polską zachowaną operę – „Heca albo polowanie na zająca”. Po zakończeniu kariery akademickiej, 1929 roku został członkiem korespondentem, a od 1945 roku członkiem czynnym PAU. Zanim odszedł z tego świata, otrzymał godność członka tytularnego PAN w 1952 roku. W latach 1948–1949 pełnił także rolę członka Komisji Muzykologicznej PAU oraz był czynnym uczestnikiem działań Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, gdzie był członkiem honorowym. Jego praca została uhonorowana dwoma księgami pamiątkowymi w latach 1930 i 1950. Jego artystyczna dusza były bliska Mieczysławowi Karłowiczowi, Grzegorzowi Fitelbergowi, Ludomirowi Różyckiemu, Karolowi Szymanowskiemu oraz Jarosławowi Iwaszkiewiczowi.

Do grona uczniów Chybińskiego zalicza się znane postacie, jak Józef Michał Chomiński i Zofia Lissa. Za całokształt swoich zasług, w 1947 roku został laureatem nagrody województwa poznańskiego oraz w 1951 roku przyznano mu nagrodę państwową I stopnia, a także doktorat honoris causa Uniwersytetu Poznańskiego w tym samym roku.

Chybiński zmarł w Poznaniu, a jego doczesne szczątki spoczęły na cmentarzu Jeżyckim (kwatera L-2-44).

Ordery i odznaczenia

Adolf Chybiński, znany ze swojej znakomitej kariery, został odznaczony wieloma honorowymi wyróżnieniami. Wśród nich można wymienić:

• Order Sztandaru Pracy I klasy, przyznany w 1951 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał 27 listopada 1929 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany 19 stycznia 1937 roku.

---

Oceń: Adolf Chybiński

---