Władysław Krasnowiecki, urodzony 4 stycznia 1900 roku w Krakowie, a zmarły 14 lutego 1983 roku w Warszawie, był wybitnym polskim aktorem zarówno w teatrze, jak i w filmie. Jego bogata kariera obejmowała również rolę reżysera teatralnego oraz pedagoga, co przyczyniło się do jego znaczącej pozycji w polskiej kulturze.
Krasnowiecki był również uznawany za budowniczego Polski Ludowej, co wskazuje na jego wpływ na rozwój społeczny i kulturalny kraju w czasach, gdy Polska przechodziła znaczące zmiany.
Życiorys
Władysław Krasnowiecki był synem Jana. Uczył się na kierunku polonistyka na Uniwersytecie Jagiellońskim, równolegle uczestnicząc w zajęciach Miejskiej Szkoły Dramatycznej w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w 1921 roku. W 1928 roku zdał egzamin reżyserski w trybie eksternistycznym.
W okresie międzywojennym jego działalność artystyczna skoncentrowała się na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, gdzie pracował w latach 1918–1922, 1923–1925 oraz 1928–1930, a także w Teatrze Narodowym w Warszawie. Reżyserował gościnnie na innych scenach, na przykład w sezonie 1937/1938, kiedy to wystawił „Kobietę bez skazy” G. Zapolskiej w Teatrze Kameralnym.
W trakcie radzieckiej okupacji Lwowa kandydował do Zgromadzeń Ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi w 1939 roku. W grudniu 1940 roku był członkiem komisji wyborczej do rad delegatów pracowników. W czasie II wojny światowej przebywał na terenie ZSRR, gdzie przystąpił do Związku Patriotów Polskich. W 1944 roku kierował frontowym teatrem Armii Polskiej, który z biegiem czasu przekształcił się w Teatr Wojska Polskiego.
Po zakończeniu wojny pełnił rolę dyrektora naczelnego i artystycznego w Teatrze Narodowym w latach 1949–1951. Dodatkowo w latach 1946–1947 oraz w 1949 roku był wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, obejmując w latach 1963–1967 stanowisko prorektora oraz rektora w latach 1955–1957 i 1967–1970. Pełnił także funkcję prezesa SPATiF–ZASP w okresie 1965–1970. Mimo przejścia na emeryturę w 1971 roku, nie zrezygnował z występów na scenie.
Krasnowiecki występował również w Teatrze Telewizji, m.in. w „Graczach” Mikołaja Gogola w reżyserii Stanisława Bielińskiego (1959), w „Balu Manekinów” Brunona Jasieńskiego w reżyserii Zygmunta Hübnera (1961), w „Annie Kareninie” Lwa Tołstoja w reżyserii Adama Hanuszkiewicza (1961), w „Pierwszym dniu wolności” Leona Kruczkowskiego (1963), w „Wiele hałasu o nic” Williama Szekspira w reżyserii Ludwika René (1964), oraz w „Odprawie posłów greckich” Jana Kochanowskiego w reżyserii Ludwika René (1966). Jego rolę w „Śmierci komiwojażera” Arthura Millera w reżyserii Janusza Warmińskiego (1967) oraz w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza w reżyserii Adama Hanuszkiewicza (1970–1971) pamiętają widzowie. W 1978 roku wystąpił także w spektaklu „Warszawianka” Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Łapickiego.
Władysław Krasnowiecki zmarł w Warszawie i spoczął na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 32-tuje-19).
Filmografia
Filmografia Władysława Krasnowieckiego to bogaty zasób jego ról, które zyskały uznanie w polskim kinie. Poniżej znajduje się lista znaczących produkcji, w których wystąpił:
- Pierwsza miłość Kościuszki (1929),
- Miasto nieujarzmione (1950) – polski generał,
- Żołnierz zwycięstwa (1953) – żołnierz,
- Piątka z ulicy Barskiej (1953) – Nowak, kierownik budowy,
- Sprawa pilota Maresza (1955) – Modrakowski, dyrektor „Lotu”,
- Rzeczywistość (1960) – Świętojański, naczelnik policji,
- Spotkania w mroku (Begegnung im Zwielicht) (1960),
- Dziewczyna z dobrego domu (1962) – profesor Kossakowski, ojciec Joanny,
- Przerwany lot (1964) – ksiądz,
- Marysia i Napoleon (1966) – Małachowski,
- Odwiedziny o zmierzchu (1966) – hrabia, kochanek damy,
- Bumerang (1966) – germanista, nauczyciel Ewy,
- Przygody pana Michała (serial tv) (1969) – kardynał (odc. 12. Dymy nad twierdzą i odc. 13. Hektor Kamieniecki).
Ordery i odznaczenia
Władysław Krasnowiecki był osobą odznaczoną wieloma wyróżnieniami, które świadczą o jego zasługach oraz wkładzie w rozwój Polski.
- Order Budowniczych Polski Ludowej, przyznany w 1964 roku,
- Order Sztandaru Pracy I klasy, otrzymany 11 lipca 1955 roku,
- Order Sztandaru Pracy II klasy, nadany 22 lipca 1949 roku,
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany w 1945 roku,
- Medal 30-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1974 roku,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955 roku,
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”, przyznany w 1966 roku.
Nagrody
Władysław Krasnowiecki zdobył wiele nagród i wyróżnień w trakcie swojej kariery artystycznej, które potwierdzają jego niezwykły talent i wkład w polski teatr. Oto niektóre z jego osiągnięć:
- II nagroda na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za reżyserię sztuki Jana Rojewskiego Tysiąc walecznych w Teatrze Narodowym w Warszawie, odbywającym się w 1951 roku,
- Wyróżnienie zespołowe przyznane przez Podkomitet Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za rolę Fray Bartolomea w sztuce Prospera Mérimée w Teatrze Współczesnym w Warszawie w 1955 roku,
- Nagroda Państwowa I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej w teatrze i Teatrze Telewizji w 1966 roku,
- Nagroda Ministerstwa Obrony Narodowej I stopnia w 1973 roku,
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy w 1979 roku.
Przypisy
- Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22.07.1955 r. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 09.07.2024 r.]
- „Łódź w Ilustracji”, 1938, nr 1, s. 1.
- Grzegorz Hryciuk, Polacy we Lwowie 1939–1944, Warszawa 2000, s. 21, 24.
- Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 2, Nr 170 z 20.07.1964 r.
- M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”
- M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki”.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 1 (41), styczeń - marzec 1967, s. 420.
- Miejsce pochówku. [dostęp 05.12.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Małgorzata Krzysica | Łukasz Orłowski (1715–1765) | Mira Heller | Gena Turgel | Jan Motyka | Mieczysław Franaszek | Daniel Mróz | Karramba | Władysław Wałęga | Robert Boelke | Filip Budweil | Olimpia Ajakaiye | Dominik Kwaśniewski | Agata Kryska-Ziętek | Magdalena Wróbel (aktorka) | Zuzanna Grabowska | Wojciech Natanson | Leszek Kubanek | Tadeusz Kudliński | Marian SobańskiOceń: Władysław Krasnowiecki