Bóg Ojciec (witraż Stanisława Wyspiańskiego)

---

Historia

W 1850 roku, kościół franciszkanów w Krakowie doznał tragicznego zniszczenia w wyniku pożaru, który strawił dach budowli. Niestety, uszkodzenia dotknęły także sklepienia oraz ściany prezbiterium i transeptu. Proces odbudowy kościoła przeprowadzono pod nadzorem architekta Karola Kremera, który miał na celu przywrócenie świątyni jej jednolitego charakteru w stylu gotyckim. W ramach intensywnych prac renowacyjnych, odtworzono m.in. okna w prezbiterium, które były wcześniej częściowo zamurowane, a także w transepcie, gdzie przywrócono pierwotny ostrołukowy kształt. Dodatkowo, wykuto wielkie okno nad chórem muzycznym, którego realizacja miała miejsce w 1860 roku.

W 1893 roku, gwardian Samuel Rajss zwrócił się do wiernych z prośbą o wsparcie finansowe na wymianę okien w kościele, które były zniszczone i powodowały przeciągi. W wyniku tych prac zaplanowano zamontowanie nowych witraży, zastępując wcześniejsze oszklenia kolorowymi, geometrycznymi szybami. Pierwsze witraże zainstalowano w 1899 roku, a six z nich opracował wybitny artysta, Stanisław Wyspiański. To wtedy powstał projekt witraża Bóg Ojciec, który został dostarczony do pracowni witrażowniczej w Innsbrucku (Tiroler Glasmalerei und Mosaikanstalt). Mimo że był on już w tym czasie gotowy, nie został natychmiast zamówiony, co spowodowało opóźnienia w jego realizacji, głównie z uwagi na zmiany w prowadzeniu zakonu franciszkanów.

W 1900 roku franciszkanie poprosili pracownię witrażowniczą o zwrot szkicu, który był już w posiadaniu artystów. Finalnie zamówienie na witraż Bóg Ojciec zostało złożone w 1902 roku. W następnym roku, 1903, Wyspiański stworzył nowe szkice, ponieważ wcześniejszy uległ uszkodzeniu. W 1904 roku artysta dobierał odpowiednie szkła, korzystając z relacji prof. Juliana Pagaczewskiego, który wspominał, że Wyspiański dobierał materiały w sali Muzeum Narodowego w Sukiennicach. 21 października 1904 roku rozpoczął się montaż witraża w kościele.

Szkice do witraża Bóg Ojciec przechowywane są obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie, gdzie można je podziwiać. W trakcie II wojny światowej, a dokładnie w sierpniu 1944 roku, witraże Bóg Ojciec, św. Franciszek oraz Bł. Salomea zostały zdemontowane i schowane w skrzyniach w klasztorze, co pozwoliło im przetrwać wojnę bez większych zniszczeń. W 1952 roku wszystkie trzy witraże poddano pracom konserwatorskim i ponownie zamontowano w kościele.

Rewitalizacja witraża Bóg Ojciec miała miejsce w latach 80. XX wieku, co pozwoliło na zachowanie jego piękna oraz znaczenia w kontekście sztuki sakralnej Krakowa.

Opis

Bóg jest ukazany w kluczowym momencie aktu stworzenia. Jego wygięta sylwetka posiada charakterystyczne cechy, które można dostrzec u postaci Jezusa Chrystusa z Sądu Ostatecznego autorstwa Michała Anioła. Wyraz twarzy Stwórcy przepełniony jest ekspresją, sugerującą intensywność jego działań; widać na niej wysiłek towarzyszący aktowi tworzenia, a szata przypomina tkaninę miotaną wiatrem.

Uniesiona lewa ręka Boga symbolizuje jego władzę nad żywiołami, natomiast prawa ręka wydaje się ujarzmiać potężne siły natury. Elementy takie jak woda oraz ogień ukazane są w dolnej części witraża, co potęguje wrażenie dynamiki jego akcji.

Witraż zachwyca również bogactwem kolorów; dominują w nim odcienie błękitów, zieleni i fioletów, które tworzą harmonijną kompozycję. Dodatkowo pasma barw żółtej i różowej podkreślają energię i żywotność, która towarzyszy PROCESOWI tworzenia.

---

Oceń: Bóg Ojciec (witraż Stanisława Wyspiańskiego)

---